آموزشی چگونه نقد فیلم بنویسم؟

[SHAHDOKHT]

گام ۸
وقتی می گوییم تحلیل، بلافاصله تجزیه‌ی آن به اجزای تشکیل‌دهنده‌اش به ذهن خطور می‌کند. نقد شما یک ادعای کلی است درباره‌ی کارکردها، تاثیرات یا معانی فیلم. تحلیل شما باید نشان دهد که این کارکردها، تاثیرات و معانی، چطور از کنش و واکنش متقابل اجزای مختلف فیلم، نتیجه می‌شوند. مثلاً وقتی ادعا می‌کنید در فیلم بازی، تحول شخصیت نیکلاس ون اورتون به خوبی و به شیوه‌ای جذاب نشان داده شده است، می‌توانید ادعای خود را با تحلیل شخصیت او دریک سوم اول فیلم، یک سوم میانی و یک سوم پایانی فیلم اثبات کنید.

 

[SHAHDOKHT]

گام ۹
در بیشتر موارد، بهتر است پیش از شروع عملی به نوشتن مقدمات کار را فراهم کنید. می‌توانید، فیلم را بخش‌بندی کنید. حال این بخش‌بندی می‌تواند یک بخش‌بندی کاملاً جزئی باشد؛ مانند بخش‌بندی صحنه به صحنه یا حتی یک بخش‌بندی دو قسمتی باشد؛ مثلاً نیمه‌ی اول فیلم و نیمه‌ی دوم فیلم. (بخش‌بندی‌های جزئی‌نگر بسیار مفیدند. این کار باعث می‌شود که فرم کلی فیلم برای شما آشکار شود و بدین ترتیب خواهید توانست الگوهای تکرار، تنوع و بسط را که به فیلم کلیت می‌بخشند پیدا کنید. البته این نوع بخش‌بندی ممکن است در ابتدا مشکل به نظر برسد و همین‌طور هم هست و نیاز به تمرین دارد.)

 

[SHAHDOKHT]

گام ۱۰
بخش دیگری از کارهای مقدماتی یادداشت برداری دقیق از انواع تکنیک‌های به کار رفته شده در فیلم (چه تکنیک‌های روایی، چه تصویری و…) است. بعد از این که ساختار سازمانی کلی فیلم را شناختید، می‌توانید تکنیک‌های شاخص را شناسایی کنید، الگوهای به کار گیری تکنیک‌ها را در سراسر فیلم پیدا کنید و کارکرد آن تکنیک‌ها را در فیلم معلوم کنید.

 

[SHAHDOKHT]

اغلب، نویسندگان تازه‌کار مطمئن نیستند که چه تکنیک‌هایی به نقد آن‌ها بیشتر مربوط هستند، گاهی می‌کوشند که هر صحنه، قطع یا حتی لباس هنرپیشه را تشریح کنند و خود را با این اطلاعات خفه می‌کنند. بهترین راه این است که بدانیم ما نمی‌توانیم همه‌ی جزئیات فیلم را بررسی کنیم؛ مگر آن که قصد داشته باشیم درباره‌ی یک فیلم یک کتاب قطور بنویسیم پس بهترین راه این است که خود را گیج نکنیم، پیشاپیش ببینیم چه تکنیک‌هایی دارای بیشترین مناسبت‌ها با تزی که قصد اثباتش را داریم، هستند. مثلاً در فیلم بازی (با توجه به ادعایی که کردیم)، بازیگری مهم است و نیز نوع چیدن صحنه‌ها یا به اصطلاح فرم روایی داستان. پس به این ترتیب اگر می‌خواهیم نوشته‌ای منسجم و قابل قبول تهیه کنیم باید از بین اطلاعاتی که جمع کرده‌ایم، برخی را که بیشتر به درد هدف ما می‌خورند نگه داریم و باقی را با خونسردی کنار بگذاریم.

 

[SHAHDOKHT]

گام ۱۱
حال که شما صاحب تزی شدید، به فرم کلی فیلم وقوف یافتید و یادداشت‌هایی راجع به تکنیک‌های مربوط به نقد خود تهیه کردید، آماده‌اید که نقد تحلیلی خود را سر و صورت دهید.

 

[SHAHDOKHT]

عناصر اصلی نقد فیلم:

 

[SHAHDOKHT]

چکیده‌ی طرح فیلم
چکیده‌ی طرح داستان، توصیف موجز طرح فیلم با تأکید بر مهم‌ترین لحظات فیلم و عدم افشای پایان آن است. هیچ چیز بدتر از ارایه‌ی بیش از حد اطلاعات درباره‌ی فیلم نیست، چون لذت تماشای آن از تماشاگر گرفته می‌شود.

 

[SHAHDOKHT]

اطلاعات زمینه
اطلاعات زمینه شامل اطلاعاتی درباره‌ی ستارگان و کارگردان و گروه فیلم‌سازی می‌شود. این بخش می‌تواند شامل اخبار و شایعات جذاب درباره‌ی روند تولید و پخش فیلم هم باشد، و می‌توان اطلاعاتی را درباره‌ی منبع و مأخذ فیلم و ژانر آن نیز در آن گنجاند. منتقد می‌تواند بنا به دلخواه خود نظر دیگر منتقدان و کارشناسان صنعت سینما را نیز در این بخش بگنجاند و از این راه به تماشاگر نشان دهد که احتمالاً از فیلم چگونه استقبالی خواهد شد.

 

[SHAHDOKHT]

مطالب و استدلال‌ها درباره‌ی فیلم
استدلال‌ها به‌طورکلی بخش اصلی نقد را تشکیل می‌دهند. در این بخش است که منتقد فیلم را تحلیل و بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که چه چیز فیلم از کار درآمده و چه چیز از کار درنیامده است و چرا. اغلب منتقدان سعی می‌کنند این اطلاعات را با قدری اطلاعات زمینه ترکیب کنند؛ مثلاً اگر نورپردازی و کمپوزیسیون فیلم بد باشد، منتقد فیلم‌بردار فیلم را معرفی می‌کند و از او ایراد می‌گیرد.

 

[SHAHDOKHT]

ارزیابی
ارزیابی منتقد از فیلم در نهایت به این نکته منتهی می‌شود که تماشاگر فیلم را ببیند یا نه. این ارزیابی همواره مبتنی است بر استدلال‌های منتقد در مورد فیلم و نظرهایش در مورد پس‌زمینه‌ی آن. شاید بتوان گفت لحن کلی نقد باید تحت تأثیر و بیانگر ارزیابی منتقد از فیلم باشد. درواقع خواننده پس از خواندن جمله‌ی اول و دوم مطلب باید از نظرکلی منتقد در مورد فیلم آگاه شود. البته اصلاً منظور این نیست که مطلب را باید با این نوع جملات شروع کرد که “فلان فیلم، فیلم خوبی است” یا “حتماً باید بروید این فیلم را ببینید”. فقط مقصود این است که خواننده باید از دیدگاه منتقد نسبت به فیلم به ایده‌ای کلی برسد و این اتفاق باید در همان پاراگراف اول بیفتد.