آموزشی چگونه نویسنده شویم

[آریانا]

اگر نسل امروز، نوشته های روان را می پسندند و می پذیرند، عرضه ی معارف دینی برای عموم باید متناسب با این خواست و اقبال عامه باشد. اینکه در حدیث حضرت رضا (ع) می خوانیم «فان الناس لو علموا محاسن کلامنا لا تّبعونا»، امروز چگونه قابل تحقق است؟
چه شیوه ای باید به کار گرفت که معارف اهل بیت، به زبانی همه فهم و در سطحی گسترده و شیوه ای جذاب و اثر گذار، در میان قشرهای وسیع راه یابد؟ روان نویسی یکی از شیوه های آن است، بهره گیری از آرایه های ادبی و نگارش «نثر ادبی» و استفاده از قالب های هنری که تأثیری ماندگارتر و گسترده تر دارد، شیوه ی دیگری است.

 

[آریانا]

همان گونه که «ویترین آرایی» در عرضه ی کالاهای مختلف و فروش اجناس، برای یک فروشنده نقشی تعیین کننده دارد، کیفیت کننده دارد، کیفیت ارایه و عرضه ی معارف فکری اسلام نیز، نیازمند ویترین آرایی است، یعنی بهره گیری از قالب های نو و مؤثر. دریغ است که ذخایر و نفایس دینی در گنجینه های کتب تاریخ و حدیث و تفسیر بماند و به علت به روز نبودن و عدم عرضه ی شیوا، مهجور و متروک بماند.

کتاب «فیلسوف نماها» از آیة اللّه مکارم، «مناظره ی دکتر و پیر» از شهید هاشمی نژاد، «داستان راستان» از شهید مطهری، از نمونه های موفقی به شمار می رود که با بهره گیری از قلم شیوا و روان و امروزی، معارفی از دین به نسل کتاب خوان امروز عرضه می کنند.

 

[آریانا]

چند کتاب

در زمینه ی کتاب هایی که مطالعه ی آنها چه از نظر آشنایی با قواعد نگارش، چه از نظر متنی شیوا و جذاب و قابل توجه است، به چند اثر به عنوان نمونه اشاره می شود:

الف) قواعد

1.برسمند سخن، نادر وزین پور.

2. راهنمای نگارش و ویرایش، محمد جعفر یاحقی و محمد مهدی ناصح.

3. روش نویسندگان بزرگ معاصر، حسین رزمجو.

4. شیوه ی نویسندگی و نگارش، احمد احمدی بیرجندی.

5.بر بال قلم، سید ابوالقاسم حسینی (ژرفا).

ب) آثار شیوا

1.جهش ها، محمدرضا حکیمی.

2. مرثیه ای که ناسروده ماند، پرویز خرسند.

3. روایت انقلاب، از نگارنده.

4. سخنان علی (ع)، جواد فاضل.

5.کشتی پهلو گرفته، سید مهدی شجاعی.

 

[Puyannnn]

9. زیاد مسافرت کنید: با مسافرت کردن برای «نوشتن» موضوع پیدا می‌کنید. شما در طول سفر با آدم‌ها، فرهنگ‌ها و شیوه‌های گوناگون زندگی دیگران آشنا می‌شوید. تجربه‌های تازه‌ای یاد می‌گیرید و احتمالاً در یک سلسله حوادث درگیر می‌شوید. گردشگری همواره، بهترین الهام‌بخش برای مسافرت افراد بوده است. «داستان گیلگمش» قهرمان سومر، «ایلیاد و اودیسه» اثر هومر، تاریخ هرودوت، سفرنامه سلیمان تاجر، سفرنامه مارکوپولو، «گلستان سعدی»، سفرنامه ناصرخسرو و «رحله» ابن‌بطوطه و صدها سفرنامه دیگر حاصل گردشگری در سرزمین‌های دیگر بوده‌اند.
10. زیاد تمرین کنید: «نویسنده» کسی است که هر روز و در هر فرصتی می‌نویسد. «نویسنده» یعنی؛ کسی که مدام کار می‌کند و مرتباً کار خود را بازنویسی می‌کند. ارنست همینگوی، با این که توانایی زیادی در «نوشتن» داشت، کتاب «وداع با اسلحه» را 40 بار بازنویسی کرد. «نویسنده» کسی است که هم می‌تواند ساده بنویسد و هم‌پیچیده. او سعی می‌کند که خودش را با مخاطب تنظیم کند. «نویسنده» کسی است که هم با مداد می‌نویسد و هم با خودکار و هم پشت رایانه. او در همه جا می‌نویسد، حتی در حمام! یا اگر ناگهان از خواب بیدار شده و چیزی به ذهنش رسید، کاغذ و قلم را برمی‌دارد و آن را یادداشت می‌کند و بعد می‌خوابد. «نویسنده» کسی است که دائماً در حال دزدیدن وقت و استفاده از فرصت برای «نوشتن» است. توانایی مدیریت زمان مهارتی است که «نویسنده» به خوبی از آن استفاده می‌کند. آنتونی ترالاب، رمان‌نویس مشهور، هر 15دقیقه 300 کلمه می‌نوشت. او با همین معیار و اندازه‌گیری دقیق می‌توانست روزی 3ساعت بنویسد؛ آن هم قبل از رفتن به اداره پست. او کارمند اداره پست بود. او با همین روش به یکی از پرکارترین نویسندگان تاریخ تبدیل شد.
11. زیاد بخوانید: 99درصد از دلایل اصلی تقویت «مهارت نویسندگی»، «خواندن» است. «نویسندگی» یعنی؛ «پرخوانی». نویسندگی یعنی؛ «خوب حرف زدن و طولانی حرف زدن». «نویسندگی» یعنی؛ «توجه به جزئیات و تحلیل موشکافانه». اساساً توجه به همین جزئیات و باریک‌بینی ها است که «نویسنده» را از بقیه متمایز می‌کند. «نویسندگی» یعنی؛ «خوب لمس کردن زندگی». به قول ری برادبری: «نویسنده خوب کسی است که زندگی را با همه احساساتش به خوبی لمس کند.» «نویسنده» کسی است که دائماً وسوسه خواندن متن‌های جدید و معاصر، و نیز خواندن متن‌های کلاسیک را دارد و از هر ک.س چیزی یاد می‌گیرد. «نویسنده» زیاد می‌خواند و زیاد می‌نویسد، اما کارهای خود را نیمه تمام رها نمی‌کند و هر طور شده می‌کوشد که کارهایی را که شروع کرده است، به آخر برساند. استیون کینگ می‌گوید:«مطالعه، مرکز خلاقیت هر «نویسنده» است. مطالعه و کتاب، دوستان همیشگی «نویسنده» هستند. «نویسنده» نه یک فرد پرخوان، بلکه باید یک کتاب‌خوار باشد!» همان‌طور که هر ورزشکاری برای یادگرفتن تکنیک‌ها باید بازی قهرمانان رشته خود را تماشا کند، هر «نویسنده»‌ای هم برای این که «نوشتن» را یاد بگیرد باید آثار نویسندگان بزرگ را مطالعه کند. چرخ زدن در دنیای مجازی و خواندن نوشته‌هایی که دوستان و آشنایان در شبکه‌های مجازی به اشتراک می‌گذارند، هیچ‌چیز ارزشمندی به شما یاد نمی‌دهد. در عوض سعی کنید با خواندن مقالات خبری که به خوبی ویرایش شده‌اند، توانایی‌های «نویسندگی» خود را بالا ببرید. خواندن داستان نیز خلاقیت را افزایش می‌دهد. «نویسنده» کسی است که وقتی از «نوشتن» خسته می‌شود، کتاب می‌خواند و زمانی که از کتاب خواندن خسته می‌شود، می‌نویسد.
12. آرام‌آرام و به‌تدریج در «نوشتن» جلو بروید: «نویسنده» گام‌به‌گام، و پله‌به‌پله جلو می‌رود. او ابتدا با کلمه‌ها جمله می‌نویسد و بعد با استفاده از جمله‌ها پاراگراف و در نهایت با پاراگراف‌ها متن را می‌سازد. معروف است که ریچارد براتیگان 7سال تمرین کرد تا «نوشتن» جمله‌ها را به شکل درست یاد بگیرد. ابتدا از ساده‌نویسی شروع کنید و بعد آن را کمی پیچیده کنید. آلبرت اینشتین می‌گوید: «اگر مطلبی را متوجه شده باشید، باید بتوانید آن را برای یک کودک شش ساله توضیح دهید.» فرض کنید مخاطبان شما همه کودک هستند؛ کودکانی بی‌صبر که به‌آسانی حواسشان پرت می‌شود و اصلاً حوصله کلمات سخت را ندارند. می‌توانید در دنیای واقعی با کودکان صحبت کنید. مثلاً به کودکی نوپا شغل خود را توضیح دهید. خیلی سریع خواهید دید که صحبت‌کردن شما جذاب و واضح است یا نه. «یکی از بدترین بلاهایی که ممکن است «نویسنده» سر نوشته خودش بیاورد این است که لغت‌ها را بپیچاند و چون از کلمات کوتاه و ساده راضی نیست، دنبال کلمه‌های طولانی و قلمبه‌‌سلمبه بگردد!» این کار مثل بزک کردن یک حیوان خانگی است. در این صورت، هم حیوان و هم صاحبش معذب می‌شوند. همان‌طور که دیوید آگلیون، تاجر سرشناس، در یادداشتی به کارمندانش نوشته است: «هرگز کلمه‌های تخصصی مثل بازتفهیم، تطوّرگرایی، فرمالیسم، اگزیستانسیالیسم و ... را به کار نبرید. این‌ها نشانه‌های مشخص تظاهر و پرمدّعا بودن هستند.» به‌علاوه تا لازم نشده است، نمادها را به‌کار نبرید. استیون کینگ می‌نویسد: «نمادها برای زیبا و غنی‌کردن نوشته‌‌ هستند، نه برای تصنّعی کردن آن.»

 

[NIRI]

تمرکز ذهنی: یک نویسنده موفق زمانی می‌تواند یک نوشته‌ جذاب را ارائه دهد که آن نوشته دارای متنی منسجم باشد. در این باره نویسنده باید هنگام نوشتن متن خود، تمرکز ذهنی بالایی داشته باشد؛ زیرا اگر نتواند ذهن خود را متمرکز به نوشته‌اش کند، قطعا می‌تواند به سبب گمراه کردن خواننده بازخورد منفی را از طرف مخاطبان به نویسندگان نوجوان ارائه دهد و حتی مخاطب را دچار سوء تفاهم در هنگام مطالعه متن کند.

 

[NIRI]

مطالعه: یکی از نشانه‌های بسیار مهم برای افزایش توانایی در حوزه‌ نویسندگی، مطالعه‌ زیاد کتاب‌های مختلف با موضوعات گوناگون است. یکی از سوالاتی که معمولا برای نوجوانان پیش می‌آید این است که چرا باید کتاب‌هایی با موضوعات گوناگون را مطالعه کرد؟ در پاسخ باید گفت در هنگام نویسندگی برای اینکه بتوانید یک مطلب مخاطب‌پسند را ارائه بدهید، باید از تمام حوزه‌ها سررشته‌ای حتی اندک داشته باشید تا بتوانید به بهترین شکل پاسخ‌گوی احساسات مخاطب و خواننده‌ خود باشید.

نکته‌ مهم دیگر اینکه اگر شما به کتاب‌های رمان علاقه دارید، باید خود را وادار کنید تا رمان‌های کشورهای مختلف و نویسندگان مختلف با تابعیت‌های گوناگون را مطالعه کنید. مثلا صرف تمرکز شما بر روی ادبیات روسی یا ایرانی نمی‌تواند توانایی‌های شما را در حوزه نویسندگی افزایش دهد. همچنین مطالعه رمان‌های نویسندگان مختلف باعث خواهد شد تا شما با ادبیات و شیوه‌ نویسندگی نویسندگان مختلف با آداب و رسوم و فرهنگ‌های گوناگون بیشتر آشنا شوید و از آنها برای قدرتمند کردن نوشته‌ خود کمک بگیرید. همچنین یکی دیگر از مواردی که باعث می‌شود تا بتوانید توانایی خود را در حوزه نویسندگی با تکنیک مطالعه افزایش دهید، مطالعه خاطرات و یا دست نوشته‌های بزرگانی در هر حوزه (سیاست، پزشکی و…) بوده که هم‌اکنون در بازار موجود است.

 

[NIRI]

نوشتن یادداشت‌های روزانه، خاطرات، ملاحظات و …: مهم‌ترین موضوع برای اینکه بتوانید روز به روز بر ارزش نوشته‌های خود در حوزه‌های مختلف بیفزایید و خوانندگان بیشتری را به طرف خود جذب کنید، نوشتن خاطرات و یا دست نوشته‌های روزانه بوده است. این کار در دنیای امروز با وجود تکنولوژی‌های جدید بسیار راحت‌تر است و امکانات جدید نظیر پیام‌رسان‌ها این امکان را برای نوجوانان فراهم می‌آورد تا بتوانند هر جایی که می‌خواهند دست‌نوشته‌های روزانه خود را یادداشت کنند. برای رسیدن به یک بازخورد و نتیجه‌گیری سریع می‌توانید نوشته‌ها یا خاطرات روزانه خود را در فضای مجازی و در پیام‌رسان‌ها نشر دهید. البته این مورد فقط برای کشف سلیقه‌ مخاطب بیشتر کارامد است.

 

[NIRI]

ارتباط با جامعه: داشتن تعامل و ارتباطات مناسب با جامعه واطرافیان‌ یکی از مواردی است که در زندگی‌نامه نویسندگان بزرگ همچون جلال آل احمد، سیمین دانشور و گاهی در نوشته‌ها و کتاب‌های آنها نیز به چشم می‌خورد. همین موضوع باعث شده تا نوشته‌های آنها با گذشت زمان طولانی از مرگ ایشان، هنوز که هنوز است جذابیت خود را حفظ کند.

متاسفانه این نکته بسیار مهم از دید بسیاری از افراد علاقه‌مند به نویسندگی غافل مانده است و بسیاری از نوجوانانی که پا به این عرصه گذاشته‌اند، از اهمیت بالای تعامل با جامعه و اطرافیان به کل غافل مانده و تصوری که از نویسندگی دارند، معمولا برابر است با خانه‌نشینی و گوشه‌گیری از جامعه و اطرافیان و عدم تعامل با محیط پیرامون، اما این طرز فکر سم بسیار خطرناکی برای هر نویسنده‌ای است. بسیاری از نویسندگان بزرگ ایران و جهان سوژه‌های خود را برای به رشته تحریر درآوردن نه از کنج خانه بلکه از میان مردم کوچه و بازار و یا انسان‌های اطراف‌شان به دست آورده‌اند.

 

[DELVIN]

 

[DELVIN]

بسیاری معتقدند که توانایی نویسندگی و نوشتن خوب، استعدادی است که تنها قشر خاصی آن را دارا می‌باشند.
این افراد تصور می‌کنند انسان‌ها دو دسته‌اند: دسته اول کسانی که نویسندگان ماهری هستند و ناخودآگاه خوب می‌نویسند و دسته دوم افراد بیچاره‌ای که تلاش آنها برای بهتر نوشتن بی‌فایده و ناامیدکننده است.