آموزشی کشمکش در قصه در نمایشنامه

[-pariya-]

توی مقالۀ «دربارۀ داستان ها» گفتیم که هر داستان سه تا عنصر اصلی داره: شخصیت یا کاراکتر، هدف شخصیت و کشمکش. توی مقالۀ «کهن الگوی شخصیت ها در فیلم ها» در مورد انواع و اقسام شخصیت ها به طور مفصل حرف زدیم. توی این تاپیک میخوایم در مورد عنصر کشمکش در قصه حرف بزنیم.

 

[-pariya-]

قسیم میشه؟
کشمکش چیزیه که بین شخصیت و هدفش قرار گرفته. مثلاً سیندرلا میخواسته که خودش رو به شاهزادۀ قصه نشون بده تا با هم ازدواج کنن. ولی یه سری مانع مثل نامادریش و خواهرای ناتنیش نمیذاشتن که این اتفاق رخ بده. به این موانع که سر راه شخصیت قصه قرار داره و نمیذاره که شخصیت به هدفش برسه، کشمکش میگن.

 

[-pariya-]

قصه بدون کشمکش اصلا پیش نمیره. کشمکش یعنی مقابله و مبارزه بین دو نیروی متضاد. کشمکش یه سری تنش توی قصه ایجاد میکنه و باعث میشه که روایت قصه جلو بره. معمولاً کشمکش برای این استفاده میشه که یه معنای عمیقتری رو توی روایت آشکار کنه: مثلاً انگیزهها، ارزشها و ضعفهای شخصیت ها قصه.

 

[-pariya-]

این رو هم توی مقالۀ «دربارۀ داستان ها» گفته بودیم که کشمکش به شیش نوع تقسیم میشه: شخصیت در مقابل شخصیت؛ شخصیت در مقابل طبیعت؛ شخصیت در مقابل خودش؛ شخصیت در مقابل ماورای طبیعت؛ شخصیت در مقابل تکنولوژی؛ و شخصیت در مقابل جامعه.

 

[-pariya-]

همۀ انواع کشمکش ها رو میشه به دو دستۀ بزرگ تقسیم کرد: کشمکش های درونی و کشمکش های بیرونی. کشمکش درونی یعنی چی؟ یعنی یه شخصیت با تمایلات و باورهای متضاد خودش مبارزه و مقابله میکنه. این نوع کشمکش درون خود شخصیت رخ میده و باعث میشه که این شخصیت رو بهتر بشناسیم.

 

[-pariya-]

کشمکش بیرونی یعنی چی؟ یعنی یه شخصیت در مقابل چیزی یا کسی قرار میگیره که خارج از کنترلشه. مثلا نیروهای خارجی در مقابل انگیزه های شخصیت قرار میگیرن و از تقابل بین شخصیت و اون نیروهای خارجی تنش خلق میشه.

 

[-pariya-]

یه داستان خوب، داستانیه که هر دو نوع کشمکش (چه درونی و چه بیرونی) توش باشه. چون زندگی واقعی ما شامل هر دو نوع کشمکش هست. همۀ ما یه موقعهایی با تمایلاتمون درمیافتیم و یه زمانهایی هم با آدمهای اطرافمون درگیر میشیم. البته نه لزوما درگیری فیزیکی!

 

[-pariya-]

یک مثال عالی برای توضیح کشمکش درونی: هملت!

هملت نمایشنامهای تراژدی اثر ویلیام شکسپیره که توی سال 1602 نوشته شده و یکی از مشهورترین نمایشنامههای تاریخ ادبیات جهان به شمار میاد. این نمایش بلندترین اثر شکسپیره. قصۀ این نمایشنامه توی دانمارک و قرن پونزدهم رخ میده.

 

[-pariya-]

هملت، شاهزادۀ دانمارک، با شنیدن خبر مرگ پدرش به کاخ پادشاهی میاد و میبینه عموش، کلادیوس، روی تخت سلطنت نشسته و بدون کوچیکترین احترامی به آداب و رسوم، با مادر هملت، ملکه گرترود، ازدواج کرده.

 

[-pariya-]

هملت از این اوضاع به هم میریزه و بدگمان میشه. تا اینکه یه شب خواب میبینه روح پدرش بهش میگه که کلادیوس اون رو از طریق چکاندن زهر توی گوشش موقعی که خواب بوده کشته و درخواست انتقام میکنه. هملت قول میده از دستور اطاعت کنه.