آموزشی کلاسیسم یا ادبیات کلاسیک

[Tara Motlagh]

هنگامی که از کلاسیک به عنوان یک مکتب ادبی سخن می‌گوییم منظور ما مکتبی است که در قرن هفدهم میلادی در کشور فرانسه به وجود آمد و از ادبیات روم و یونان قدیم تقلید می‌کرد. با ایجاد این جریان ادبی تازه، کشورهای دیگر هم از مکتب ادبیات کلاسیک فرانسه سرمشق گرفتند و به خلق آثار ادبی با این ویژگی‌ها پرداختند.

 

[Tara Motlagh]

در دوره‌ی قرون وسطی هنرمندان آثار خود را با قریحه ذاتی، سهولت بیان و سلاست خودجوش و فی البداهه خلق می‌کردند. این هنرمندان با وجود خلق شاهکارهای تردیدناپذیر در عرصه‌های گوناگون هیچ وقت تصور نمی‌کردند که برای رسیدن به زیبایی می‌توان به یک رشته قوانین و قواعد و نظام کم و بیش منسجم رجوع کرد.

 

[Tara Motlagh]

در حقیقت در این دوره اثری از آموزش حرفه به نویسندگان و شاعران نبود و صرفا تخیلی قوی به همراه احساسات ظریف و بیانی سلیس و استعدادی ذاتی برای آفرینش اثر ادبی کفایت می‌کرد. اما بنیانگذاران مکتب کلاسیک تصمیم گرفتند تا قبل از خلق آثار ادبی ابتدا آن را فرا بگیرند و برای این کار به آثار ادیبان بزرگ گذشته رجوع کردند.

 

[Tara Motlagh]

بنابراین به جای تقلید از گذشتگان به مطالعه‌ی نظریات آن‌ها پرداختند و تلاش کردند تا اصول و قواعدی را که آن‌ها در آثار خود ذکر کرده‌اند، تشریح و تفسیر کنند و کارهای خود را با این قواعد تطبیق بدهند. از نظر آن‌ها هنر اصلی شاعر یا نویسنده در رعایت دقیق این اصول بود و نویسنده‌ای می‌توانست اثری زیبا به وجود بیاورد که این قواعد را بهتر رعایت می‌کرد.

 

[Tara Motlagh]

دلیل این همه قواعد محکم در عالم ادبیات چه بود؟

برای بیان اینکه چه دلایلی وجود چنین قواعد محکم و تغییرناپذیری در عالم ادبیات را ایجاب می‌کرد ابتدا باید وضعیت اجتماعی این عصر را بشناسیم. عصر کلاسیک بیش از هرچیز دوران سلسله مراتب است. پادشاهان با پیروزی در جنگ‌ها با قدرت زیاد در عرصه‌ی حکمرانی مستقر شدند و با حقی که خدا به ایشان داده‌ بود به فرمانروایی مطلق جامعه دست یافتند و هرطور که می‌خواستند مردم و اموال آن‌ها را اداره می‌کردند.

 

[Tara Motlagh]

در این دوران مفهوم عشق به میهن با عشق به پادشاه و اطاعت از او درآمیخته بود و زندگی درباری و سالن‌ها بسیار مجلل و درخشان و سرشار از آداب و رسوم بود، پس در چنین شرایطی ادبیات هم باید تابع انضباط و قواعد و مقررات می‌شد. در این دوره “هنر” وسیله‌ی تفریح و تفنن نبود و تنها هنگامی ارزش داشت که چیزی یاد می‌داد یا به “اخلاق” خدمت می‌کرد.

 

[Tara Motlagh]

هنرمندان کلاسیک از ذکر برخی موضوعات مهم مانند بحث‌های تند سیاسی، مخالفت با مذهب و آوردن سخنان الحادی و… در تئاتر پرهیز می‌کردند و قصد نداشتند که ساز دیگری بنوازند و نظم موجود در جامعه را برهم بزنند. از ادیبان این دوره می‌توان به بوالو، راسین و لافونتن اشاره کرد.

 

[Tara Motlagh]

اصول و قواعد ادبیات کلاسیک چیست؟

در این جا به معرفی مختصر برخی اصول و قواعد ادبیات کلاسیک می‌پردازیم. این اصول از بررسی آثار ادبی روم و یونان قدیم و نظریات آن‌ها بدست آمده‌است:

 

[Tara Motlagh]

۱. تقلید از طبیعت

هنرمند کلاسیک کل طبیعت را تقلید نمی‌کند بلکه درصدد تقلید از طبیعت انسانی است بنابراین به شرح تمایلات، محبت‌ها و تاثرات آدمی می‌پردازد که در مخاطب هم اثر خود را می‌گذارد البته در این آثار از صفات پست انسانی صحبت نمی‌شود چون این صفت‌ها در حیوانات هم وجود دارند و پرداختن به آن‌ها دون شان انسان است.

 

[Tara Motlagh]

۲. تحلیل احساسات

در این دوره برخی از جوامع اروپایی تحت تاثیر اندیشه خردگرایی دکارتی هستند اما نویسندگان کلاسیک فرانسوی ادعای خردگرایی و دادن نظام خردگرایانه به زندگی را مسخره می‌کردند و آن را مناسب ادبیات نمی‌دانستند. آن‌ها شور درون را مقاومت‌ناپذیر و احساسات آدمی را گوناگون و گول زننده می‌دادند پس به جای نگاه خردگرایانه نگاهی تحلیلی به احساسات انسان ‌ها داشتند به نحوی که قهرمانان ترا‌ژدی و رمان کلاسیک به خوبی احساسات خود را تحلیل می‌کردند.