معرفی کتاب گزیده طنز

[DLNZ]

 

[DLNZ]

کتاب گزیده طنز عبید زاکانی که به همت ابوالفضل زرویی نصرآباد و نسیم عرب امیری منتشر شده، کوشیده یکی از بزرگ‌ترین طنزپردازان تاریخ ادبیات فارسی را معرفی کند و قسمت‌هایی از متون طنز او را بازخوانی نماید. این کتاب با پرداختن به رساله‌های دلگشا، صد پند، تعریفات، اخلاق‌الاشراف و حکایات عربی عبید، تلاش کرده انواع شوخ‌طبعی‌ها و مطایباتی که در آثار عبید زاکانی وجود دارد را مرور کند و سخن‌دانی و ملاحت او را نشان دهد.

 

[DLNZ]

درباره‌ی کتاب گزیده طنز عبید زاکانی

زبان و ادبیات فارسی، از کهن‌ترین گونه‌های ادبی دنیا به‌ حساب می‌آید، تا حدی که ریشه‌های آن به هزاران سال پیش باز می‌گردد. برای بسیاری از مخاطبان، زبان فارسی با شعرهای عرفانی و تغزلی و حماسی گره خورده و با آن شناخته می‌شود. این موضوع دور از ذهن نیست، چون اولین فرم ادبی‌ای که در این زبان شکل گرفت شعر بود. و ظرف چند قرن ابتدایی زبان نوین فارسی، شعرای بزرگ و قدرتمندی همچون رودکی، حافظ، سعدی، مولانا و فردوسی ظهور کردند که عملاً باعث اعتلای زبان و ادبیات فارسی شدند.

بااین‌وجود، فرم‌ها و قالب‌های ادبی دیگری هم در فارسی شکل گرفته‌اند که تا حدی موفق بوده‌اند. طنز یکی از همین گونه‌هاست. گرچه تا قرن‌ها به رسمیت شناخته نمی‌شد و عملاً زیر سایه‌ی شعر و متن جدی قرار گرفت. اما در قرن هشتم هجری قمری، مردی ظهور کرد که تخصص و مهارتش طنزپردازی بود. او عبید زاکانی بود. عبید برخلاف گذشتگان به این فرم به چشم تفنن نگاه نمی‌کرد و آن را موقتی نمی‌دید. بلکه خیلی جدی آن را دنبال می‌کرد و مهم‌ترین رساله‌هایش را در قالب آن نوشت. به‌زعم بسیاری از محققان، او اولین طنزپرداز فارسی‌زبان است و از این نظر جایگاهی رفیع دارد. کتاب گزیده طنز عبید زاکانی اثری است که می‌کوشد این چهره‌ی ادبی را معرفی کند و برخی از آثارش را بازخوانی نماید. این کتاب که بخشی از مجموعه‌ی گزیده طنز نشر نیستان به شمار می‌رود به همت ابوالفضل زرویی نصرآباد و نسیم عرب امیری آماده شده است. این مجموعه که قرار است سیر و تکامل طنز فارسی را در ادبیات کهن دنبال کند، در این جلد به سراغ عبید رفته و تلاش کرده اهمیت او را به مخاطب امروزی نشان دهد.

 

[DLNZ]

محققان، ادبیات شوخ‌طبعانه را به دسته‌های مختلفی همچون مطایبه، هزل، هجو، فکاهه یا طنز تقسیم می‌کنند. این تقسیم‌بندی البته محصول دوران مدرن است و در دوره‌های ابتدایی، این گونه‌ها کاملاً درهم‌آمیخته بودند و به‌سختی می‌شد از هم تفکیکشان کرد. درواقع شاعر و ادیب به فراخور وضعیتش ممکن بود از همه‌ی این گونه‌های طنزآمیز استفاده کند. نکته‌ی دیگری که باید به آن توجه داشت این است که تا پیش از قرن هشتم، ما شاعر و ادیب کاملاً طنزپرداز نداشتیم. ادبایی بودند که گاهی در آثارشان شوخ‌طبعی می‌کردند، ولی چون بسیار پراکنده بود، نمی‌شد آن‌ها را طناز دانست. این مسیر با عبید آغاز شد. گرچه همه‌ی آثار او طنز نیستند، اما چون او خیلی جدی این شکل ادبی را دنبال می‌کرد و چند رساله با این محتوا نوشت، باید او را اولین ادیب طنزپرداز دانست. عبید خود را محدود به‌نوعی خاصی از شوخ‌طبعی نکرد و در آثارش از فرم‌های مختلفی، از هزل و هجو گرفته تا طنز و فکاهه استفاده نمود. ابوالفضل زرویی نصرآباد و نسیم عرب امیری در کتاب گزیده طنز عبید زاکانی، پس از معرفی این شخصیت، به رساله‌های دلگشا، صد پند، تعریفات، اخلاق الاشراف و حکایات عربی او اشاره می‌کنند و از هرکدام چندین متن را برمی‌گزینند. نویسندگان این‌چنین تلاش دارند قدرت ادبی و سخن‌دانی عبید را نشان دهند.

 

[DLNZ]

درباره‌ی مجموعه‌ی گزیده طنز

مجموعه‌ی گزیده طنز انتشارات نیستان، به طنزپردازی در ادبیات کهن ایران می‌پردازد و می‌کوشد روایت‌ها و حکایات طنزآمیز و شوخ ادیبان فارسی‌زبان را مرور کند. این سری که بر دوره‌ی صفاریه تا قاجاریه متمرکز است، بزرگانی همچون عبید زاکانی، عبدالرحمان جامی، حکیم سوری، انوری ابیوردی، فوق‌الدین یزدی، ابواسحاق حلاج شیرازی و شهاب ترشیزی را معرفی می‌کند و شوخ‌طبعی‌ها و ظرایف و نکات طنزآمیزی که در آثارشان آمده را توضیح می‌دهد. گفتنی‌ست ابوالفضل زرویی نصرآباد دبیری این مجموعه را بر عهده داشت.

 

[DLNZ]

کتاب گزیده طنز عبید زاکانی برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به طنز کهن فارسی علاقه دارید و می‌خواهید با یکی از بزرگ‌ترین طنزپردازان تاریخ ایران آشنا شوید، این کتاب برای شماست.