گردشگری داخلی گلستان

[آریادخت]

حملهٔ اقوام مهاجم همسایه و تغییر مسیر رودخانۀ هیرمند را از جمله مهم‌ترین دلایل افول تمدن شهر سوخته ذکر کرده‌اند. برخلاف تصور عام، در واقع در این شهر آتش‌سوزی رخ نداده و حتی شواهدی بر وجود جنگ‌افزار هم در شهر سوخته یافت نشده است. شهر سوخته یک تمدن وابسته به صنعت بوده؛ بنابراین کوره‌های بسیاری در آن فعال بوده‌اند که خاکستر آن‌ها در اطراف منطقۀ مسکونی، تل‌انبار می‌شده‌است. همچنین در دوران‌های پس از افول تمدن در این منطقه، مردمان کوچ‌رو برای درست‌کردن غذا زمین را می‌شکافتند و آتش روشن می‌کردند. با این شرایط نخستین باستان‌شناسان وقتی از این منطقه بازدید داشتند، مشاهده کردند که یک سطح وسیع خاکستر وجود دارد؛ پس نخستین لقبی که به آن دادند، شهر سوخته بود. آنچه در شهر سوخته موج می‌زند، تخصص، همبستگی، دوستی و صلح بوده و جنگی در کار نبوده‌است و علت نابودی آن تاکنون نامعلوم مانده است.

 

[آریادخت]

طی کاوش‌های به‌عمل آمده توسط باستان شناسان، برخی از مردم شهر سوخته را با لباس و پارچه کفنی دفن می‌کرده‌اند. در تعدادی از قبرها، آثار پارچه در روی بدن اجساد مردگان دیده می‌شود.

پارچه‌ها به سه شکل گوناگون در گورها دیده می‌شود:

به صورت کفن، که مرده‌ها را در آن می‌پیچیده‌اند؛
به شکل لباس زیرانداز و روانداز؛
کف گور فرش شده و مرده را با لباس در آن می‌گذاشتند.
اشیاء سفالی اصلی‌ترین موادی هستند که تقریباً در همه گورها وجود دارند در کنار این دسته از اشیاء، هدایای دیگری ساخته شده از سنگ، چوب و پارچه در قبور دیده می‌شود.

 

[آریادخت]

شهر سوخته سیستان مرکز بسیاری از فعالیت‌های صنعتی و هنری بوده، در نوبت ششم کاوش در شهر سوخته سیستان نمونه‌های جالب و بدیعی از زیورآلات به دست آمد. در جریان حفاری‌های نوبت‌های گذشته در شهر سوخته سیستان مشخص شد که جهت صنایع ساخت سفال و جواهرات در این منطقه، ساکنان شهر سوخته سیستان از درختان موجود در طبیعت اطراف برای سوخت استفاده می‌کرده‌اند.

 

[آریادخت]

باستان شناسان با یافتن مهره‌ها و گردنبندهایی از لاجورد و طلا در یک گور، پس از پژوهش دربارهٔ روش‌های ساخت ورقه‌ها و مفتول‌های طلایی دریافتند که صنعتگران شهر سوخته سیستان با ابزار بسیار ابتدایی در آغاز صفحات طلایی بسیار نازکی به قطر کمتر از یک میلی‌متر تهیه کرده و بعد آن‌ها را به شکل استوانه‌ای لوله نموده و بین استوانه‌های طلا مهره‌های لاجورد قرار می‌داده‌اند.

در شهر سوخته سیستان انواع سفالینه‌ها و ظروف سنگی، معرق کاری، انواع پارچه و حصیر یافت شده که معرف وجود چندین نوع صنعت، به ویژه صنعت پیشرفته نساجی در آن جاست.

 

[آریادخت]

در شهر سوخته سیستان انواع سفالینه‌ها و ظروف سنگی، معرق کاری، انواع پارچه و حصیر یافت شده که معرف وجود چندین نوع صنعت، به ویژه صنعت پیشرفته نساجی در آن جاست.

تاکنون ۱۲ نوع بافت پارچه یکرنگ و چند رنگ و قلاب ماهیگیری در شهر سوخته سیستان به دست آمده و تحقیق دربارهٔ اشیاء حصیری مشخص کرده که مردم شهر سوخته سیستان با استفاده از نیزارهای باتلاق‌های اطراف دریاچه هامون سیستان سبد و حصیر می‌بافتند. از این نی‌ها نیز، برای درست کردن سقف ساختمان‌ها استفاده می‌شده‌است. صید ماهی و بافت تورهای ماهیگیری نیز از دیگر پیشه‌های مردمان شهر سوخته سیستان بوده‌است.

 

[آریادخت]

پیدا شدن تنها لوح نوشته دوران آغاز ایلامی این شهر، همراه با آثار مهرها، نشان از ارتباطات تجاری و کنترل اقتصادی منطقه از سوی این جامعه دارد. مردم سیستان در این مدت با مردم ساکن بین دو رود دجله و فرات روابط تجاری داشته و این روابط از راه زمینی و دریایی کنار خلیج فارس انجام می‌گرفت. مردم بین‌النهرین از همین طریق از سنگ لاجورد افغانستان استفاده می‌نموده‌اند؛ ولی تمدن سیستان را نمی‌توان وابسته به تمدن جلگه بین‌النهرین یا مصر دانست زیرا در این مکان خصوصیاتی وجود داشته‌است که آن را کاملاً متمایز می‌نماید

 

[آریادخت]

قلعه رستم در شمال شهر گتوند و ساحل غربی رودخانه كارون واقع شده است ، مصالح این بنا از سنگ و ملات گچ بوده و با ایجاد برش در بستر صخره ای با اتاق های متعدد، طویلترین دیواره و برج و باروی دفاعی در عهد باستان بوده كه با انبارها و دیوارهای دفاعی با بهره گیری از شكل طبیعی صخره بنایی منحصر بفرد است.

 

[آریادخت]

این قلعه كه بنای آن نمادی از استحكامات حفاظتی دوران باستان است استراتژیك بودن خوزستان را در دوران گذشته نشان می دهد.
كارشناس ارشد باستان شناسی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در خصوص مشخصات این قطعه تاریخی بیان داشت:قلعه رستم به همراه دیوار و قلعه دفاعی متصل به آن در ساحل شرقی كارون در واقع دژی در منتهی الیه جلگه خوزستان و در كنار یكی از ایل راه های اصلی ارتباطی جلگه خوزستان به كوهستان زاگرس و فلات مركزی ایران و راه مالرو منتهی به شهركرد و اصفهان بوده است.

 

[آریادخت]

این قلعه بر مسیر عبور عشایر و كاروان ها در این منطقه كنترل داشته و پل بند قلعه رستم و نهر جوبند در دوران ساسانی و پس از آن اهمیتی بسیار داشته است.
میثم حسین زاده افزود: این استحكامات بی نظیر واقع در دریاچه سد تنظیمی گتوند در كنار بقایایی چون آسیاب های راك، بقعه شاه سلیمان (شیخ سلیمان) و بقایای به زیر آب رفته گلوگردها، پل بند قلعه رستم، برد اژدها و راه سنگ فرش مجموعه ای منسجم و با اهمیت تاریخی و گردشگری می باشند كه نیازمند توجه ویژه هستند.

 

[آریادخت]

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان گتوند نیز در گفت گو با خبرنگار ایرنا در خصوص مراحل ثبت قلعه رستم گفت:كار میدانی مربوط به قرارگیری این محوطه باستانی در فهرست آثار ثبتی كشور از قبیل پلان برداری، عكس برداری و مستند سازی آن انجام شده است