5 روش موفق برنامه ریزی تحصیلی برای شما
از بین تمام روش‌های موجود برای برنامه ریزی تحصیلی موفق، پنج روش زیر از اهمیت بالاتری برخوردار هستند. شما می‌توانید با در نظر گرفتن این پنج نکته، یک برنامه‌ریزی ۱۰۰ درصد تضمینی برای تحصیل خود تنظیم کنید و طبق آن پیش بروید. یادتان باشد، هرچقدر برنامه شما انعطاف بیشتری داشته باشد، قابل اجراتر خواهد بود. پنج شیوه برنامه‌ریزی تضمینی برای تحصیل به قرار زیر هستند:
شناخت خود به معنی شناخت توانمندی‌ها، میزان گیرایی، امکانات و منابعی است که در حال حاضر در دسترستان قرار دارد. تصور کنید فردی تنها به کتاب‌های درسی خود دسترسی دارد و نمی‌تواند منابع و دوره‌های آموزشی دیگری را خریداری کند. چنین شخصی با فردی دیگری که چندین پکیج آموزشی برتر را در اختیار دارد، فرق میکند.
ممکن است شخصی در مدت یک ساعت بتواند یک فصل کامل از دروس تخصصی را فرا بگیرد، اما فردی دیگر آن فصل را در دو ساعت و نیم تمام کند. همینطور ممکن است فردی یک فضای کاملاً اختصاصی برای تحصیل در اختیار داشته باشد، اما فردی دیگر در یکی از اتاق‌های خانه‌شان درس بخواند که هر سر و صدایی در محیط خانه، حواسش را پرت کند.
بنابراین باید قبل از اقدام به برنامه‌ریزی، شناخت درستی از خودتان پیدا کنید. وقتی به چنین شناختی برسید، می‌توانید یک برنامه برای خود بریزید که بتواند شما را به چشم‌انداز موردنظرتان نزدیک کرده و در نهایت به هدفتان برساند. پس همین حالا تمام امکانات، منابع و شرایط خود را مورد بررسی قرار دهید و مراحل بعدی برنامه‌ریزی را براساس این اطلاعات شخصی به پیش ببرید.
ببینید دقیقاً چقدر زمان دارید
حتماً متوجه شده‌اید که هرکس در ساعات‌های خاصی از روز انرژی و گیرایی بالایی برای درک دروس دارد. آن زمان برای شما چگونه است؟ زمان مناسب برای مطالعه شما، صبح‌ها، عصرها یا شب‌ها است؟ همچنین ببینید علاوه بر آن زمان‌ها، چند ساعت دیگر را برای درس خواندن در اختیار دارید، آن ساعات را یادداشت کنید. آن‌گاه ببینید به صورت کلی روزانه چند ساعت را می‌توانید به درس خواندن اختصاص دهید. تصور نکنید اگر تمام زمان خود را برای درس خواندن بگذارید، برنامه کامل و بی‌نقصی برای خود ریخته‌اید؛ گاهی برنامه‌های فشرده، کارایی ما را بشدت کاهش می‌دهند.
پس ساعات مناسب برای درس خواندن روزانه خود را بدون فشار در نظر بگیرید. آن‌گاه بر طبق آن ساعات، نسخه اولیه برنامه خود را بنویسید. این نسخه در ادامه ممکن است دچار تغییرات دیگری شود و هنوز قطعی نیست.
برای مطالعه، تناسب ایجاد کنید
درس خواندن برای کنکور، برنامه متفاوتی نسبت به درس خواندن برای امتحانات مدرسه دارد. در برنامه‌ریزی کنکور، باید تعادل مناسبی برای خواندن دروس تخصصی و عمومی وجود داشته باشد. همانطور که می‌دانید، هر رشته تحصیلی یک سری دروس اختصاصی و یک سری هم دروس عمومی دارد که هردوی آن‌ها درصدی از سوالات آزمون کنکور را به خود اختصاص می‌دهند.
کسی که بخواهد رتبه خوبی کسب کند، باید هر دوی این دروس را در برنامه‌ریزی خود جای دهد. کارشناسان تحصیلی اعتقاد دارند که باید در دوره‌های چند ماهه بین ۶۰ تا ۸۰ درصد زمان را برای دروس اختصاصی و دیگر زمان باقی مانده را نیز برای دروس عمومی در نظر گرفت.
بنابراین شما نیز در برنامه خود باید زمان بیشتری را به مطالعه و تست‌زنی دروس تخصصی‌تان اختصاص دهید. ایجاد این تناسب، بسته به ساعاتی که شما برای درس خواندن خود در نظر گرفته‌اید، متفاوت است اما می توانید به کمک
تکنیک تندخوانی در دروس شفاهی موفقیت زیادی کسب نمایید.
ذهن انسان در ساعات بیداری به صورت کامل به دریافت و تجزیه اطلاعات می‌پردازد. این اطلاعات به مرتب شدن و بایگانی نیاز دارند. وقتی ما می‌خوابیم ذهن ما همچنان مشغول دسته‌بندی و آنالیز اطلاعاتی است که در طول روز دریافت می‌کنیم. وقتی ما به ذهن خود فرصت ارزیابی و طبقه‌بندی اطلاعات را ندهیم، به مرور
قدرت ذهن ما کاهش پیدا میکند. به همین خاطر هرکسی در طول شبانه‌روز باید خواب کافی داشته باشد.
بهترین ساعات برای خوابیدن، بین ساعت ۱۱ شب تا شش صبح است. بنابراین در برنامه خود این ساعات را برای خوابیدن در نظر بگیرید و از درس خواندن در ساعت خواب اجتناب کنید. حتی اگر از برنامه خود جا مانده‌اید، آن را در ساعت خواب‌تان جبران نکنید. سعی کنید برای جبران، زمان مناسب‌تری را در نظر بگیرید.
وقتی در هر شبانه روز، بین ۶ تا ۸ ساعت را به‌خوبی بخوابید و استراحت کنید، در ساعات درس خواندن، انرژی و گیرایی کافی خواهید داشت. کیفیت مطالعه از کمیت آن صدها برابر مهم‌تر است. بنابراین خوب بخوابید تا کیفیت مطالعه شما به طرز شگفت‌انگیزی بالا برود.
برنامه‌تان را از خشک بودن خارج کنید
وقتی خود را به‌درستی شناختید و زمانی که برای درس خواند در اختیار دارید را کاملاً مشخص کردید، ایجاد تعادل برای مطالعه دروس عمومی و اختصاصی در کنار خواب خوب شبانه، برنامه مناسبی را برای شما رقم خواهد زد.
البته برنامه ریزی تحصیلی به خودی خود، برای دانش‌آموزان مفهوم خشک و سردی را تداعی میکند. معمولاً وقتی نام برنامه‌ریزی را می‌شنویم، فکر می‌کنیم باید مقید به انجام کارهای خاصی در زمان مشخص باشیم، همین موضوع باعث می‌شود احساس کنیم در قالب برنامه خود اسیر شده‌ایم.
بسیاری از کنکوری‌ها به زور طبق برنامه پیش می‌روند و اگر از آن‌ها بپرسید: «چه حسی نسبت به برنامه ریزی تحصیلی دارید؟» خواهند گفت: «از آن متنفریم!»
پس برای اینکه طبق برنامه‌ریزی خود پیش بروید و احساس بدی هم نسبت به آن نداشته باشید، ساعاتی را برای گردش، تفریح و استراحت در نظر بگیرید. به صورت کلی پس از هر ۴۵ دقیقه مطالعه، باید پنج تا ۱۰ دقیقه را به قدم زدن و استراحت ذهنی اختصاص دهید.
اما شما می‌توانید با خلاقیت بیشتر، زنگ تفریح‌های بهتری برای خود بسازید. مثلاً می‌توانید پس از هر ۴۵ یا ۵۰ دقیقه مطالعه، آهنگ موردعلاقه‌تان را گوش کنید و شیرینی موردعلاقه خود را نیز میل کنید. می‌توانید رلکسیشن انجام دهید یا چند نفس عمیق بکشید.
البته این موارد می‌تواند برای همه افراد مفید باشد، اما شما طبق سلیقه، علاقه و خلاقیت خود می‌توانید گزینه‌های بهتری را وارد برنامه‌تان کنید تا از حالت خشکی و اسارت آن رها شوید. بهرحال شما صاحب اختیار هستید، پس می‌توانید درس خواندن خود را با تفریحات کوچک عجین کرده و نتایج خارق‌العاده‌ای از آن کسب کنید!
چرا باید پس از هر مطالعه، استراحت کنیم؟
پس از انجام هر فعالیتی، باید چند دقیقه را برای استراحت کردن در نظر بگیریم، درست همانطور که قلب انسان پس از هر تپش خود، چند میکرو ثانیه استراحت میکند! محققان در سال‌های اخیر به یافته‌های جدیدی در مورد ساختار ذهن انسان دست پیدا کرده‌اند. طبق این یافته‌ها، ذهن انسان به سه بخش، مغز خزنده، مغز عاطفی و مغز منطقی تقسیم می‌شود.
اولین بخش ذهن که باید توسط ما شود تا بتواند تمرکز کند، ذهن خزنده است و پس از آن هم نوبت به مغز عاطفی می‌رسد. این دو بخش از ذهن، عاشق فعالیت‌های تفریحی، هیجانی و بازی هستند. وقتی شما به شیوه‌ای خلاقانه مطالعه و درس خواندن خود را با هیجان و تفریح همراه کنید، ذهنتان برای پیش رفتن با برنامه‌تان بهتر با شما همکاری خواهد کرد.
حتماً متوجه شده‌اید که گاهی وقتی بسیار خود را خسته می‌کنید، ذهنتان برای فراگیری بیشتر شما را یاری نمی‌کند. آن‌گاه چند ساعت مطالعه به اندازه چند دقیقه برای‌تان اثربخش نخواهد بود. متاسفانه بیشتر برنامه‌ریزی‌های تحصیلی به شیوه‌ای خشک طراحی می‌شوند و همین امر ناکامی محصلین را رقم می‌زند.
بنابراین استراحت مطلق و استراحت فعال (بازی، هیجان، تفریح) را در بین مطالعات خود بگنجانید. اما حتماً تناسب لازم بین مطالعه و استراحت‌های خود را نیز تنظیم کنید، تا برنامه‌تان به هم نخورد. مثلاً پس از هر ۴۵ دقیقه مطالعه، ۱۵ دقیقه را به‌صورت مطلق (چرت، تنفس عمیق، رلکسیشن و ….) یا فعال (بازی، سرگرمی، موسیقی و ….) بگذرانید.
چگونه برای برنامه‌ریزی خود، زمان جبرانی در نظر بگیریم؟
در نظر گرفتن زمان جبرانی برای برنامه‌های درسی از اهمیت فراوانی برخوردار است. اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی، بیماری، مهمانی و ….. جزو مواردی هستند که ممکن است در مسیر برنامه‌ریزی ما تداخل ایجاد کنند و بعداً نیاز به جبران داشته درسی داشته باشند. پس شما می‌توانید از روزهای تعطیل برای زمان جبرانی خود استفاده کنید یا ساعاتی از شب (بین ساعات ۹ تا ۱۱) را به جبرانی اختصاص دهید.
می‌توانید ساعات دروس اختصاصی و عمومی را جابجا کنید تا کارایی بیشتری داشته باشید و بتوانید زمان‌های از دست رفته را تا حدی جبران کنید.
شما با شناختن خود می‌توانید بهترین زمان جبرانی خود را نیز براساس شرایط‌تان تنظیم کنید تا از برنامه تحصیلی عقب نیفتید. پس حتماً تا به اینجا متوجه شده‌اید که همه چیز به شرایط خودتان بستگی دارد. این شما هستید که می‌توانید یک برنامه‌ریزی تحصیلی را اختصاصاً برای شخص خودتان طراحی کنید.
