آموزشی ۵ نکته طلایی برای ترجمه نمایشنامه

[-pariya-]

«ستارگان، اخگرهای خود را پنهان دارید و بر هوس‌ های تیره و ژرف من پرتو میفکنید! چشم در برابر دست بسته باد، و با این همه آنچه پس از وقوع، دیده یارای دیدنش ندارد، مجرا باد!»

نظرتان درباره متن بالا چیست؟ آیا هنر و قدرت قلم شکسپیر را در آن احساس کردید؟ با اینکه شکسپیر از بهترین نویسنده‌های تاریخ ادبیات است، اگر متن بالا، بخشی از نمایشنامه مکبث، ترجمه مناسبی نداشت، ما نیز به توانایی‌های شکسپیر پی نمی‌بردیم

 

[-pariya-]

انتخاب کلماتی که در عین قابل فهم بودن، مناسب زمان نمایشنامه هستند، شاعرانه بودن که در متن اصلی هم متوجه آن خواهید شد، از عواملی هستند که ترجمه بالا را یک ترجمه خوب ساخته‌اند.

 

[-pariya-]

ترجمه نمایشنامه از نظر بسیاری از مترجمین، از سخت‌ترین انواع ترجمه است.برای ترجمه آثار ادبی، از جمله نمایشنامه، مترجم باید به اندازه کافی با سبک آن آشنا باشد. هم‌چنین به خوبی بر زبان مبدا و مقصد مسلط باشد. البته که مترجم باید خود نیز قلمی قوی داشته باشد. با وجود همه این سختی‌ها، نکاتی وجود دارد که در ترجمه نمایشنامه به ما کمک می‌کند.

 

[-pariya-]

نمایشنامه چیست؟
برای ترجمه نمایشنامه ابتدا باید دانست که نمایشنامه چیست. نمایشنامه یکی از انواع ادبی است که در آن نوشتار و کلام با تجسم فیزیکی در می‌آمیزد. در حقیقت نمایشنامه داستان و متنی است که اکثر مواقع برای اجرا و بر صحنه رفتن نوشته می‌شود. تمامی نمایش‌هایی که در سالن تئاتر می‌بینید، از روی نمایشنامه‌ای اجرا شده‌اند.

 

[-pariya-]

البته نمایشنامه‌هایی هم هستند که هدف از نوشتن آن‌ها اجرا نبوده و برای خواننده نوشته شده‌اند. در هر حال، فارغ از نوع نمایشنامه باید در ترجمه آن به نکاتی توجه داشت. به ویژه که ترجمه آثار ادبی نیاز به درک و دقت خاصی دارند.

 

[-pariya-]

نمایشنامه داستان و متنی است که اکثر مواقع برای اجرا و بر صحنه رفتن نوشته می‌شود. تمامی نمایش‌هایی که در سالن تئاتر می‌بینید، از روی نمایشنامه‌ای اجرا شده‌اند.
نکات ترجمه نمایشنامه

 

[-pariya-]

مانند ترجمه کتاب و رمان، برای ترجمه نمایشنامه باید به چند نکته توجه کرد تا ترجمه خوب و گیرا باشد. یک ترجمه خوب لحن و مفهوم مورد نظر نویسنده را حفظ می‌کند. البته برای اینکه متن رنگ و بوی ترجمه نداشته باشد ، باید به نکات دیگری هم توجه کرد. این نکات که در ادامه بیشتر به آن‌ها خواهیم پرداخت، شامل تسلط به زبان‌های مبدأ و مقصد، آشنایی با سبک نویسنده و تسلط کامل بر اثر می‌شوند.

 

[-pariya-]

تسلط به زبان‌های مبدأ و مقصد
بدیهی است که هر مترجمی باید به زبان‌ متن، و زبانی که به متن را به آن ترجمه می‌کند، تسلط کامل داشته باشد. این امر برای ترجمه نمایشنامه نیز درست است. تسلط کافی به هر دو زبان باعث می‌شود که مفهوم متن اصلی در ترجمه هم حفظ شود.

 

[-pariya-]

برای اینکه مهارت‌های زبانی تقویت شوند، باید به آن زبان خواند و نوشت. به مثال زیر از نمایشنامه مکبث، ترجمه داریوش آشوری، توجه کنید:
As sparrows eagles, or the hare the lion.

If I say sooth, I must report they were

As cannons overcharg’d with double cracks;

So they

Doubly redoubled strokes upon the foe:

Except they meant to bathe in reeking wounds,

Or memorize another Golgotha,

I cannot tell–

But I am faint, my gashes cry for help.”

 

[-pariya-]

«چرا، چون هراسی که گنجشک در دلِ شاهین افکند و خرگوش در دلِ شیر. به راستی باید‌–ام گفت که ایشان آتشباری را می‌مانستند با دو چندان بار که هر بار که هر بار بر دشمن آتشی بارند چارچندان. نمی‌دانم چه‌گونه بگویم که چه می‌کردند. گوییا می‌خواستند در دریایِ زخم‌هایِ خون فشان غوطه زنند یا قتلگاهِ جُلجُتای دیگری به یادگار گذارند. اما مرا دیگر جان در بدن نیست. زخم‌های‌ام به فریادخواهی دهان گشوده‌اند.»

تمامی متن نشان‌دهنده‌ تسلط کامل نویسنده به هر دو زبان است. متن بدون اینکه از لحاظ مفهومی آسیبی ببیند، به زبان فارسی ترجمه شده‌است.