آموزشی ۸ اصل برای نوشتن نقد داستان

[Tara Motlagh]

ولی حالا به جای این که روی هر جمله مکث و نظر خودم را درباره آن بیان کنم، پاسخ‌های خودم را طبق مرتبه و مقیاس ادبی آن اولویت‌بندی می‌کنم و در پایان هر صفحه تنها دو یا سه نکته را گوش‌زد می‌کنم». این تدبیر که آن را «کم می‌تواند بیشتر بگوید» می‌نامم سبب می‌شود منتقد روی مسائل مهم‌تر مانور بدهد و در ضمن کشتی خلاقیت نویسنده را که به راهنمایی او نیاز دارد غرق نکند.

 

[Tara Motlagh]

۵- از جمله‌های پرسشی استفاده کنید

بیان یک دیدگاه به صورت سؤالی معمولا سبب می‌شود که آرای تنش‌آفرین و مخالفت‌جویانه بهتر پذیرفته شوند. به طور مثال به جای این که بگویید «کاراکتر اصلی داستان شما یک بی‌شعور تمام‌عیار است و دعا می‌کنم که مثل سگ بمیرد» بهتر است بگویید: «تا اینجای داستان خوانندگان با نحوه رفتار کاراکتر اصلی نسبت به مادرش آشنا می‌شوند و درمی‌یابند که او از محل کار مادرش دزدی می‌کرده و تقصیر را به گردن دیگران می‌انداخته است.

 

[Tara Motlagh]

آیا نگران نیستید که مخاطبان برچسب بی‌شعوری به این شخصیت بچسبانند و به کل از خواندن ادامه داستان منصرف شوند؟». طرح پرسش بسیار بهتر از اشاره‌ای گذرا به موضوعات پیچیده و گذشتن از آن است. این روش برای بازگرداندن مسئولیت یک متن به نویسنده و پافشاری بر یافتن راه‌حلی برای چالش‌های راوی، ترفند به درد بخوری خواهد بود.

 

[Tara Motlagh]

مثال: اگر کاراکتر اصلی داستان شما به قدری کارنادرست باشد که مخاطب او را شخصیتی چندش‌آور و وصله ناجور تلقی کند، چطور او را ترغیب خواهید کرد که به خواندن داستان ادامه بدهد تا وقتی که به نقطه تحول فکری او در اواسط داستان برسد.

 

[Tara Motlagh]

البته که شما می‌توانید ایده‌های درخشان‌تری برای بیان منظور خود داشته باشید اما بهتر است که نویسنده به کمک اشاره‌های ضمنی شما، خودش به منظور شما پی ببرد تا این که به طور مستقیم و حساسیت‌برانگیز او را به خودش بیاورید. این یعنی همان اندرز قدیمی که می‌گوید به جای ماهی دادن به یک فرد گرسنه، به او ماهی گرفتن را بیاموزید.

 

[Tara Motlagh]

۶- بازخورد خود را به شکل لایه‌های ساندویچ ارائه کنید

اگر در گوگل جست‌وجو کنید که «چگونه بازخوردی مطلوب ارائه کنم؟» تقریبا همیشه یکی از پاسخ‌هایی که دریافت می‌کنید استفاده از روش بازخورد ساندویچی خواهد بود. اینجا این روش را به شکل تصویری برای شما ارائه می‌کنم تا درک روشن‌تری داشته باشید:

 

[Tara Motlagh]

محتویات خوب (ایده داستان شما بسیار جالب است!)

محتویات بد (شما مطلقا درک درستی از چارچوب داستان ندارید!)

محتویات خوب‌تر (شما آدم خوش‌مشربی هستید. مصاحبت با شما لذت‌بخش است!)

 

[Tara Motlagh]

مشکل اینجاست که استفاده از این روش به قدری رایج شده که به یک کلیشه شبیه شده است. علاوه بر این گاهی نویسنده قسمت بدِ نقدِ ارائه شده را فراموش می‌کند چرا که زیر خروارها نکته مثبت مدفون شده است. نویسنده پیش خود می‌گوید ببین چقدر از من خوششان آمده است.

 

[Tara Motlagh]

همان‌طور که نباید برای نوشتن یک داستان بیش از حد به فرمول‌های از پیش نوشته‌شده متکی بود استفاده از فرمولی مانند این برای نقد داستان نیز توصیه نمی‌شود. به جای آن بیشتر مراقب باشید که نقد شما در عین صادقانه بودن، سازنده و قابل پیاده‌سازی باشد و ارزش دستمزد یا زمانی که به شما اختصاص داده شده است را نیز داشته باشد.

 

[Tara Motlagh]

۷- نویسنده را با توجه به جایگاه خودش نقد کنید

من عادت داشتم که نقدهایم را براساس آنچه بنویسم که فکر می‌کردم خودم در مقام نویسنده انجام می‌دادم. اما جایگاه و تجربه‌ای که من دارم با مخاطب نقدهای من بسیار متفاوت است و به همین خاطر شاید آنچه من می‌نوشتم لزوما با آنچه آنها می‌خواهند یا باید بنویسند شباهتی نداشته باشد. خلاصه این که تلاش می‌کنم به دیگران در همان موقعیتی که هستند کمک کنم نه موقعیتی که من ترجیح می‌دهم آنجا باشند.