متن را از نگاه خواننده نقد می‌کند​

شاید این پرسش در ذهن خوانندگان مطرح شود که چرا مثلا خود نویسنده نتواند کار ویراستاری را انجام دهد؟ واقعیت این است که هر نویسنده‌ای در هنگام خلق اثر بارها و بارها آن را بازنویسی می‌کند، مدام جملات و عبارات را بالا و پایین می‌کند، می‌نویسد و پاره می‌کند، خط می‌زند و اضافه می‌کند. اما در نهایت، به‌ جایی می‌رسد که می‌بیند دیگر کار پیش نمی‌رود.

درست در همین لحظه است که او نیاز به همراهی و همکاری ویراستار پیدا می‌کند. در واقع، بزرگ‌ترین مزیت ویراستار این است که نویسنده متن نیست و به‌عبارتی در جریان ایده محوری آن قرار ندارد. به بیان دقیق‌تر، ویراستار همواره خود را جای خواننده اثر می‌گذارد و همانند یک خواننده حرفه‌ای انتخاب‌های واژگانی و ساختارهای نحوی متن و همچنین سبک روایی آن را بازبینی و کاستی‌های احتمالی آن را برطرف می‌سازد.

ویراستار خوب خلاقیت و نوآوری دارد​

هر چند حفظ صدای نویسنده و پایبندی به لحن اصلی متن در کار ویراستاری موضوعیت دارد، اما گاهی کلمات چنان تکراری و کلیشه‌ای هستند و جملات و عبارات چنان ساز مخالف می‌زنند که ویراستار چاره‌ای جز بازنویسی کامل متن ندارد. در چنین وضعیتی، ویراستار نیاز به ارتباط مداوم و مستمر با نویسنده برای رفع موارد ابهام در متن دارد. البته، بازنویسی به معنای افزودن اطلاعات اضافی به متن نیست. بلکه، در واقع به معنای بازتولید محتوای اصلی متن در عین بهره‌گیری از خلاقیت‌های زبانی و به‌کارگیری مهارت‌های کار ویراستاری است.

اهل مطالعه است و دستی بر قلم دارد​

مطالعه کردن و کتاب خواندن لازمه کار ویراستاری است؛ اما یک ویراستار موفق علاوه بر مطالعه آثار منثور و منظوم در کنار فراگیری اصول درست‌نویسی، باید دستی بر قلم نیز داشته باشد. هر چند بسیاری از ویراستاران معمولا تمایل چندانی به نوشتن ندارند، اما دانش و مهارت ویراستاری تنها از طریق تجربه کردن یعنی نوشتن و دست به قلم شدن به‌دست می‌آید.

البته، برای ویراستاری لازم نیست نویسنده‌ای خبره باشید. اما به هر روی، نوشتن مقاله، رمان یا هر فرم دیگری از متن که ویراستاری آن را انجام می‌دهید، سبب می‌شود تا نسبت به مشکلات اشراف بیشتری پیدا کنید و تکنیک‌های نوینی را برای کار ویراستاری فرا بگیرید.

صبور و بردبار است​

ویراستاری کاری تکراری و بسیار وقت‌گیر است. یک ویراستار خوب و موفق باید سروکله زدن با واژه‌ها و ایده‌ها را دوست داشته باشد، باید صبور و بردبار باشد و یک متن را بارها و بارها بخواند و آن را ویرایش و بازنویسی کند تا بتواند رسالت واقعی خود را به عنوان پلی میان نویسنده و خواننده انجام دهد.

چند نکته پایانی​

البته، ویژگی‌های یک ویراستار موفق تنها محدود به موارد هفت‌گانه بالا نمی‌شود و شامل ملاک‌های دیگری نیز می‌شود، از جمله اینکه:

• ویراستار باید جزئی‌نگر و دقیق باشد و به‌عبارتی در تمام جزئیات متن دقت کند.
• ویراستار باید بتواند منطقی فکر کند. او باید الگوها را بشناسد و بتواند ایده‌ها و مفاهیم را سازمان‌دهی و دسته‌بندی کند.
• ویراستار باید تمرکز بالایی برای به خاطر سپردن جزئیات متن داشته باشد و همان‌گونه که «جرالد گروس» می‌گوید: «اگر نتوانید در مدت زمان طولانی سطح اضطراب و تمرکز خاصی را تحمل کنید، احتمالا نمی‌توانید یک ویراستار خوب باشید.»
• ویراستار باید بتواند ساعت‌های طولانی و بدون آنکه احساس خستگی کند، به مطالعه و ویراستاری بپردازد.
• ویراستار باید فردی امین و قابل اعتماد باشد. او باید در انتقال مفاهیم امین باشد و اصل گفته‌های نویسنده را منتقل کند.
• نکته آخر اینکه، برخلاف تصور بسیاری که ویراستاری را کاری تکراری و ملال‌آور می‌دانند، این کار می‌تواند با هیجانات پنهان و حتی رخدادهای غیر قابل پیش‌بینی همراه باشد.