تحلیل اسپایدرمن: راهی به خانه نیست

[نویسنده- کوچک]

گرچه تونی استارک، پیتر را با بازپس‌گرفتنِ لباسش مجازات می‌کند و گرچه پیتر برای مدتِ کوتاهی ناراحت و پشیمان به نظر می‌رسد، اما او طی اتفاقاتی مجددا با والچر روبه‌رو می‌شود و دوباره با سرپیچی از دستور تونی استارک برای متوقف کردنش تلاش می‌کند، اما این‌بار برخلاف دوبار قبلی (اولی‌اش عواقبِ فاجعه‌بارِ دخالتِ پیتر در سکانس سرقت از بانک در اوایل فیلم بود) موفق می‌شود.

 

[نویسنده- کوچک]

مشکل این است که پیتر پارکرِ انتهای داستان هیچ تحولی را در مقایسه با پیتر پارکرِ ابتدای داستان پشت سر نگذاشته است؛ او بهای سرکشی‌اش را نپرداخته است و از اشتباهاتش هیچ درسی نگرفته است. بازگشت به خانه بیش از اینکه درباره‌ی رشدِ یک نوجوانِ ازخودمطمئن، سرکش و بی‌تجربه‌ به یک قهرمان فروتن و مسئولیت‌پذیر باشد، درباره‌ی نوجوانی است که به حقانیتش ایمان دارد و برخلاف چیزی که بزرگ‌ترها درباره‌ی دندان روی جگر گذاشتن و فروتن‌بودن به او می‌گویند، کار خودش را انجام می‌دهد و با وجودِ عواقبِ ناچیز اشتباهاتش آن‌قدر به انجام دوباره‌ی کارِ خودش اصرار می‌کند تا اینکه حقانیتش را ثابت کند.

 

[نویسنده- کوچک]

فیلم در ظاهر درباره‌ی رشد و یاد گرفتنِ انجام کار درست است، اما در باطن درباره‌‌ی هنداونه گذاشتن زیر بغلِ مخاطب ازطریقِ ترویج این باور است که شما ذاتا معرکه هستید، همیشه حق با شماست و ضرورتی برای تغییر وجود ندارد. تناقضِ مشابه‌ای در مرد عنکبوتی: دور از خانه هم وجود دارد. قوس شخصیتی پیتر در دور از خانه این است که او نباید برای بدل شدن به مرد آهنیِ بعدی تلاش کند، بلکه او باید هویتِ خودش را پیدا کند.

 

[نویسنده- کوچک]

اما بلافاصله بعد از اینکه هَپی تم اصلی داستان را در هواپیما جمع‌بندی می‌کند، پیتر را درحالی می‌بینیم که نه‌تنها به‌طرز «تونی استارک‌»واری لباسش را طراحی می‌کند، بلکه در اکشنِ فینال فیلم نیز پُزِ معروف مرد آهنی را درحین فرود آمدن به خود می‌گیرد. پیتر در همین فیلم نه‌تنها درنهایتِ بی‌عرضگی یکی از پهبادهای جنگیِ تونی استارک را برای کُشتنِ هم‌کلاسی‌هایش در اتوبوس فرا می‌خواند (و فیلم با این لحظه همچون یک شوخیِ بی‌اهمیت رفتار می‌کند)، بلکه درنهایت بی‌کفایتی عینکِ تونی استارک را به میستریو می‌سپارد که به فاجعه‌ی بزرگی در لندن منجر می‌شود.

 

[نویسنده- کوچک]

 

[نویسنده- کوچک]

مشکل این نیست که پیتر باید از ارتکاب هرگونه اشتباهی مُبرا باشد؛ اتفاقا قهرمانی که دچار لغزش می‌شود، او را به شخصیتِ صمیمی‌تری بدل می‌کند. مشکل این است که دست‌کم گرفتن یا کلا نادیده گرفتنِ پیامدهای فاجعه‌بارِ اشتباهات پیتر جلوی او را از درس گرفتن از آن‌ها و رشد کردن می‌گیرد و او را در یک چرخه‌ی تکرارشونده‌ی استاتیک گرفتار می‌کند. چرا از شوالیه‌ی تاریکی به نیکی یاد می‌کنیم؟ چون بروس وین عواقبِ وحشتناک نقص تراژیکش (باورش مغرورانه‌اش به شکست‌ناپذیریِ بتمن) را با مرگ ریچل، فاسد شدنِ هاروی دنت و اجبارش برای به گردن گرفتنِ گناهان او می‌بیند.

 

[نویسنده- کوچک]

مارول از اشتباهاتِ احمقانه‌ی پیتر با هدفِ پرداختِ یک شخصیت چندبُعدی استفاده نمی‌کند، بلکه او را به ابزاری برای خلقِ درگیری تقلیل داده است. به‌طوری که بعضی‌وقت‌ها به نظر می‌رسد اگر پیتر دست از قهرمان‌بودن بکشد، دنیا به‌جای بهتری بدل خواهد شد و این بدترین برداشتی است که می‌توان از یک فیلم ابرقهرمانی کرد.

 

[نویسنده- کوچک]

یکی از نقاط قوتِ هردوی بازگشت به خانه و دور از خانه (حداقل روی کاغذ) این است که تبهکارانشان با تونی استارک خصومتِ شخصی دارند. والچر از اینکه سازمانِ تونی کاروکاسبی‌ آن‌ها را کساد کرده است ناراحت است و میستریو هم از اینکه او اختراعش را به نام خودش زده است، از او کینه دارد. گرچه ایده‌ی به چالش کشیدنِ دیدگاه پیتر نسبت به الگو و سرمشقش و دیدگاهِ مخاطبان نسبت به تونی استارک به‌عنوان یک قهرمانِ ایده‌آل از بارِ دراماتیکِ هیجان‌انگیزی بهره می‌بَرد، اما این پتانسیل در هر دو فیلم دست‌نخورده رها می‌شود.

 

[نویسنده- کوچک]

هر دو فیلم با پرهیز از گلاویز شدن با پیچیدگیِ انگیزه‌های والچر و میستریو، آن‌ها را در قامتِ چنان آدم‌کشانِ روانی و رستگاری‌ناپذیری به تصویر می‌کشند که نه‌تنها هرگز نقش تونی استارک در تولدشان به میان کشیده نمی‌شود، بلکه حتی ممکن است تصمیم تونی استارک برای پیش‌دستی کردن در زمینه‌ی مجازات آن‌ها را توجیه کنیم. با این مقدمه‌ی نسبتا مفصل به راهی به خانه نیست می‌رسیم و می‌پرسیم: آیا هیچکدام از ضعف‌های فیلم‌های قبلی تام هالند در اینجا برطرف شده‌اند؟ آن‌ها نه‌تنها برطرف نشده‌اند، که تشدید شده‌اند.

 

[نویسنده- کوچک]

راهی به خانه نیست درحالی آغاز می‌شود که هویتِ مرد عنکبوتی افشا شده است و او به جرمِ قتلِ میستریو مورد بازخواستِ دولت قرار گرفته است و در جامعه بدنام شده است. یکی از عواقبِ این اتفاق مخالفتِ دانشگاه ام‌آی‌تی با درخواستِ پذیرشِ او و دوستان صمیمی‌اش است. پیتر که برای حل کردن این مشکل مصمم است، تصمیم می‌گیرد تا احمقانه‌ترین کاری را که تاکنون در فیلم‌هایش انجام داده است انجام بدهد.