آموزشی اصول ایده پردازی در داستان

[Tara Motlagh]

برای شروع نوشتن، ابتدا باید ایده‌ای داشته باشید که با پرورش و گسترش آن بتوانید موضوع مناسب و جالبی برای نوشتن پیدا کنید. بدون داشتن موضوع، نوشتن امکان‌پذیر نیست. ایده همان جرقه‌ای است که با دیدن، خواندن و شنیدن در ذهن ایجاد می‌شود. مثلا شما با دیدن یک تصویر، خواندن یک داستان یا شنیدن اخبار، جرقه‌ای در ذهنتان زده می‌شود. در داستان‌نویسی، ایده ارزشمندترین بخش یک داستان و هستۀ ‌مرکزی تمام رخدادها در آن است، ایده به شما کمک می‌کند تا موضوعی جالب برای نوشتن انتخاب کنید.

 

[Tara Motlagh]

ایده‌ی داستان، درباره‌ی «درگیری» ست. درگیری‌ای که شخصیت اصلی داستان با آن مواجه است و باید به‌طریقی آن را حل کند یا چیزی ست که می‌خواهد به‌طریقی آن را به‌دست بیاورد که رسیدن به آن مهم و مشکل است. حالا پرسش اصلی: چه‌چیزی «درگیری» یا به‌عبارتی، ایده‌ی اصلی داستان را، جذاب و گیرا می‌کند؟
جواب این‌جا ست؛ لازم است هفت عنصر اساسی را دارا باشد.

 

[Tara Motlagh]

۱. مجازات

نه‌تنها محوریّت کلی داستان باید درباره‌ی حل «درگیری» باشد، بلکه در هر صحنه، شخصیت اصلی داستان باید تمام تلاشش را برای حل آن به‌کار بگیرد امّا، موفق به این کار نشود؛ زیرا درگیری‌ای که با آن روبروست، بسیار آزاردهنده و پیچیده است و هر چقدر برای حل آن تلاش می‌کند، درگیری گسترده‌تر و پیچیده‌تر می‌شود. اگر غیر از این باشد، احتمالا درگیری در همه‌ی داستان، محوریت مرکزی را نخواهد داشت.

 

[Tara Motlagh]

ما دوست داریم زجرکشیدن شخصیت‌ها را تماشا کنیم. دوست داریم ببینیم شخصیت‌ها بدترین سختی‌های دگرگون‌کننده‌ی زندگی‌شان را پشت‌سر می‌گذارند و هرچه آن‌ها بیش‌تر عذاب بکشند، ما بیش‌تر لذّت می‌بریم. البته تا زمانی که هنوز امید موفقیت برای آن‌ها وجود داشته باشد و شخصیت‌ها انگیزه‌ای جدی برای برطرف کردن این سختی‌ها داشته باشند. ما غالبن دوست داریم شخصیت‌های داستان را، خسته و ناامید، زخم‌خورده و تحقیرشده ببینیم و در عین‌حال، دیوانه‌وار دوست داریم برای رسیدن به اهدافشان بجنگند.

 

[Tara Motlagh]

چرا؟ دلیلش نهفته در بخشی از وجود ما ست. ما داستان‌ها را می‌خوانیم زیرا آن‌ها نمونه‌های الهام‌بخشی از کسانی هستند که سعی می‌کنند خودشان را بالا بکشند. ما داستان‌ها را می‌خوانیم چون مشکلاتی که شخصیت‌ها در داستان‌ها با آن روبرو هستند، اغراق‌آمیزتر از آن چیزی است که در زندگی عادی وجود دارد و این همان بخشی است که آن‌ها را برای ما سرگرم‌کننده می‌کند.

 

[Tara Motlagh]

در سطح عاطفی عمیق‌تر، می‌توانیم با تلاش‌ شخصیت‌ها برای بهتر شدن موقعیت‌شان، ارتباط برقرار کنیم و وقتی آن‌ها می‌توانند با شانس کم‌شان در مقابل همه‌ی آن سختی‌ها پیروز شوند، این احساس در ما به‌وجود می‌آید که گویی ما هم همراه با شخصیت‌ها به پیروزی رسیده‌ایم.

 

[Tara Motlagh]

فراموش نکنید که موفقیت تنها در پایان می‌تواند اتفاق بیفتد. از ابتدای ظهور اولین مشکل در داستان تا اوج‌گیری‌اش، بار اصلی داستان تمرکز بر مشکلاتی است که مدام سخت‌تر و پیچیده‌تر می‌شود.

 

[Tara Motlagh]

بنابراین، هنگامی که به‌دنبال ایده‌ای برای داستان می‌گردیم، آن‌چه واقعا باید در پی‌اش باشیم بیش‌تر از هرچیز دیگری، یافتن «درگیری» است؛ درگیری‌ای که تلاش شخصیت‌های ما برای حل‌کردنش، به چالشی جدی بینجامد. در روند داستان، مشکل و درگیری همین‌طور تا انتها گسترش می‌یابد تا زمانی که همه‌چیز ازدست‌رفته به‌نظر می‌رسد و فقط یک نبرد نهایی بزرگ در انتها ست که آن را حل می‌کند.

 

[Tara Motlagh]

۲. هم‌ذات‌پنداری

همان‌طور که می‌خواهیم شخصیت اصلی داستان‌مان را مجازات کنیم، باید کاری کنیم که مخاطب با شخصیت داستان احساس هم‌ذات‌پنداری کند تا با او همراه شود، به اهمیت بدهد و برایش مهم باشد که چه برسر او خواهد آمد.

 

[Tara Motlagh]

هم‌ذات‌پنداری در واقع کلمه‌ای ست برای توصیف آن‌چه به‌ترین داستان‌ها خلق می‌کنند. آن‌ها باعث می‌شوند مخاطب با شخصیت اصلی یکی شود و یکی‌شدن تا آن‌جا پیش می‌رود که تجربه‌ای که شخصیت اصلی داستان از سر می‌گذراند، انگار همان تجربه‌ای می‌شود که درحال رخ‌دادن برای مخاطب است.