آموزشی اصول و روش های نقد از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه

[Kosarvalipour]

از آنچه به آن آگاهى ندارى، پیروى مکن، چرا که گوش، چشم و دل همه مسؤول‌اَند» (الإسراء/ 36).

 

[Kosarvalipour]

مرحوم علاّمه طباطبائی در تفسیر آیة شریفه نوشته‌اند: «این آیه از پیروى و متابعت هر چیزى که بدان علم و یقین نداریم، نهى مى‏کند،و چون مطلق و بدون قید و شرط است،

 

[Kosarvalipour]

پیروى اعتقاد غیرعلمى و نیز عمل غیرعلمى را شامل می‌گردد و معنایش چنین مى‌‏شود:

 

[Kosarvalipour]

به چیزى که علم به صحّت آن ندارى، معتقد مشو و چیزى را که نمى‏دانى، مگو و کارى را که علم بدان ندارى مکن؛ زیرا همة اینها پیروى از غیرعلم است

 

[Kosarvalipour]

پیروى نکردن از چیزى که بدان علم نداریم و همچنین پیروى از علم در حقیقت، حکمى است که فطرت خود بشر آن را امضاء مى‏کند» (طباطبائی، 1417ق.، ج ‏13: 92).

 

[Kosarvalipour]

همچنین در آیه‌ای دیگر می‌فرماید: ﴿... وَإِنَّ کَثِیرًا لَّیُضِلُّونَ بِأَهْوَائِهِم بِغَیْرِ عِلْمٍ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُعْتَدِینَ: و بسیارى از مردم به‌خاطر هوى و هوس و بى‏دانشى (دیگران را) گمراه مى‏سازند و پروردگارت تجاوزکاران را بهتر مى‏شناسد﴾ (الأنعام/119).

 

[Kosarvalipour]

اینکه کسی یکباره دریچة ذهن خود را به روی مسایل باز کند و عقیده‏ای را بپذیرد، سپس دریچة ذهن را به روی همه چیز ببندد،

 

[Kosarvalipour]

باعث می‏شود که هر چه را با پذیرفته‏های قبلی وی ناسازگار باشد، رد کند و به جدل و منازعه برخیزد و در صدد مغلوب ساختن طرف مقابل برآید.

 

[Kosarvalipour]

این حاکی از همان روحیّة جدلی انسان است که قرآن می‏فرماید:﴿وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فِی هَذَا القرآن لِلنَّاسِ مِن کُلِّ مَثَلٍ وَکَانَ الْإِنسَانُ أَکْثَرَ شَیْءٍ جَدَلًا:

 

[Kosarvalipour]

و در این قرآن از هر گونه مَثَل براى مردم بیان کرده‏ایم، ولى انسان بیش از هر چیز به مجادله مى‏پردازد!﴾ (الکهف/54).