آموزشی بررسی و شناخت لحن در داستان | انواع لحن در نویسندگی+مثال

[-pariya-]

غیررسمی: لحن صمیمانه‌ای دارد که به گفت‌وگوی روزانه نزدیک است. نویسنده برای این لحن از زبان محاوره استفاده می‌کند که در مقاله‌ی زبان محاوره چیست؟ مفصل به آن پرداخته شده است.

 

[-pariya-]

غیررسمی: لحن صمیمانه‌ای دارد که به گفت‌وگوی روزانه نزدیک است. نویسنده برای این لحن از زبان محاوره استفاده می‌کند که در مقاله‌ی زبان محاوره چیست؟ مفصل به آن پرداخته شده است.

مثال: تکه‌ای از رمان الفبای لازاروس نوشته‌ی هادی تقی‌زاده:

 

[-pariya-]

گفتم: «خانه را به گند کشیدی!»

گفت: «درست است. هوا بارانی بود.» بعد کفش‌های آب‌چکان پرواز کردند و خودشان را کوبیدند به در آپارتمان و روی زمین افتادند.

 

[-pariya-]

شوخ‌طبع: برای تقویت این لحن، نویسندگان معمولاً از اصطلاحات خنده‌دار و کنایه‌ها کمک می‌گیرند و گاهی خارج شدن از چارچوب ادب را نیز چاشنی‌اش می‌کنند. ریچارد براتیگان از نویسندگانی است که شوخ‌طبعی ذاتی‌اش در تمام آثارش مشهود است. بخشی از کتاب صید قزل‌آلا در آمریکا:

 

[-pariya-]

داخل مستراح مثل صورت آدم بود و انگار داشت می‌گفت: «آن پیری که منو ساخته ۹۷۴۵ بار اینجا ریده و حالا مرده و من نمی‌خوام ک.س دیگه‌ای دستش به من برسه. اون آدم خوبی بود. منو با عشق و علاقه ساخت. تنهام بذار. من حالا یادگار اون ماتحت نازنینی‌ام که کلکش کنده شده. هیچ راز و رمزی اینجا نیست. برای همینه که در بازه. اگه ریدنت گرفته، مثل گوزن‌ها برو لای بوته‌ها.»

 

[-pariya-]

در بررسی انواع لحن در نویسندگی نوشته‌ی بالا لحن غیررسمی و صمیمی محسوب می‌شود.

شاعرانه: این لحن کمی به شعر نزدیک است و توصیف‌ها بیشتر وزن شاعرانه دارند. بیژن نجدی یکی نویسندگان معاصر است که به شاعرانگی لحن شهرت دارد. برای مثال داستان سه‌شنبه خیس او را می‌خوانیم:

 

[-pariya-]

سه‌شنبه خیس بود. ملیحه زیر چتر آبی و در چادری که روی سرتاسر لاغریش ریخته شده بود، از کوچه‌ای می‌گذشت که همان پیچ‌وخم خواب‌ها و کابوس او را داشت. باران با صدای ناودان و چتر و آسفالت، می‌بارید. پشت پنجره‌های دو طرف کوچه، پرده‌ای از گرمای بخاری‌ها آویزان بود و هوا بوی هیزم و نفت سوخته می‌داد.

 

[-pariya-]

مالیخولیایی: از ویژگی‌های این لحن پرش‌های کلامی، توصیف‌های گنگ و بی‌نظمی می‌تواند باشد. نمونه‌های داستانی زیادی مثل بوف کور صادق هدایت در ادبیات وجود دارد. در ادامه بخشی از این کتاب آورده شده است:

 

[-pariya-]

مالیخولیایی: از ویژگی‌های این لحن پرش‌های کلامی، توصیف‌های گنگ و بی‌نظمی می‌تواند باشد. نمونه‌های داستانی زیادی مثل بوف کور صادق هدایت در ادبیات وجود دارد. در ادامه بخشی از این کتاب آورده شده است:

 

[-pariya-]

در این وقت شبیه یک جغد شده بودم، ولی ناله‌های من در گلویم گیر کرده بود و به شکل لکه‌های خون آن‌ها را تف می‌کردم. شاید جغد هم مرضی دارد که مثل من فکر می‌کند. سایه‌ام به دیوار درست شبیه جغد شده بود و با حالت خمیده نوشته‌های مرا به دقت می‌خواند. حتماً او خوب می‌فهمید، فقط او می‌توانست بفهمد. از گوشه چشمم که به سایه خودم نگاه می‌کردم می‌ترسیدم.