آموزشی توصیف در داستان‌نویسی

[Tara Motlagh]

قدم اول:
از هر منبعی که دسترستان بود (کتاب، مجله، PDF، اینترنت ...) یک نمونه برای توصیف داستانی و یک نمونه برای تمثیل شاعرانه پیدا کنید.

 

[Tara Motlagh]

قدم دوم:
حالا نوبت خودتان است که توصیف کنید. قبلا گفته شد که توی داستان می‌توان هر چیزی را توصیف کرد. دایره‌ی چیزهای توصیف‌کردنی زیاد است. تمرین توصیفات را به سه مورد کلی «توصیف یک شخصیت»، «توصیف یک موقعیت» و «توصیف یک حالت» دسته‌بندی می‌کنیم.

 

[Tara Motlagh]

قدم سوم:
مهم‌ترین تکنیک در توصیفات، تصور کردن است. این‌که داستان در چه حال و هوایی می‌گذرد و قرار است چه اتفاقی بیفتد را تنها تصورات نویسنده است که می‌سازد. برای تصور کردن خود را به‌جای شخصیت‌ها قرار دهید و وارد فضای داستان کنید.

 

[Tara Motlagh]

چشمان خود را ببندید و گام‌به‌گام جلو بروید. چه چیزهایی را می‌بینید؟
چه چیزهایی را حس می‌کنید؟
چه چیزهایی را می‌شنوید؟
دقت و توجه در استفاده از تمام حواس پنج‌گانه‌تان می‌تواند شما را در توصیفات یاری کند.

 

[Tara Motlagh]

قدم چهارم:
تا می‌توانید کتاب‌های خوش‌خوان و مشهور را بخوانید؛ چه تألیفی و چه ترجمه شده. اما آن ترجمه‌شده‌هایی را بخوانید که ترجمه‌شان روان و خوانا باشد نه آن‌هایی که نخواندنشان به خواندشان می‌ارزد!

 

[Tara Motlagh]

خواندن کتاب‌هایی با قلم قوی شما را در شناخت توصیفات درست یاری می‌کند. در هنگام خواندن آن‌ها قلم و کاغذی در کنار خود داشته باشید و آن‌چه در توصیفات توجه شما را به خود جلب می‌کند یادداشت کنید.
خواندن کتاب‌های خوب به نویسنده در گسترش دایره لغات و نحوه استفاده از آن‌ها کمک می‌کند.

 

[Tara Motlagh]

«محمود دولت‌آبادی» در کتاب «جای خالی سلوچ» احساس سرما را نه تنها به ما نشان می‌دهد بلکه آن را برایمان قابل لمس می‌کند:

 

[Tara Motlagh]

«انگشت‌هایش از سرما به ناله درآمده‌اند. دست‌ها را زیر بازوهایش فرو برد و بازوها را به پایین فشرد، بعد دست‌هایش را بیرون آورد و به هم مالاندشان. اما پنجه‌های خشکیده و یخ‌زده به این چیزها گرم نمی‌شدند. همین قدر پنجه‌ها بسته و باز شوند بس بود. مِرگان چنگ به دستگیرۀ پیمانه انداخت، آن را بر دوش گرفت و پا از خاک سرد و چغر کند.»

 

[Tara Motlagh]

و یا به این نمونه دقت کنید که چطور «صادق چوبک» داستانش را آغاز می‌کند:

 

[Tara Motlagh]

و حالا دیگر آفتاب پاییزی کم‌کم داشت می‌چسبید. تابستان هُرم و شیرۀ آن را مکیده بود و رنگ و رخش را لیسیده بود و ولش کرده بود. همان چنار و افراهایی که از دیوارهای باغ، ردیف راه افتاده بودند و گرداگرد استخر عظیم آن، به هم رسیده بودند و تابستان یک سکه از نور خورشید را به زمین راه نمی‌دادند؛ اکنون رنگ پریده و تنک برگ، خسته و ناکام، زیر زَرَک آفتاب بامدادی پاییزی، کرخت و بی‌حس، به دیوار آسمان لم داده بودند و هرم ولرم آن را مک می‌زدند و توانایی آن را نداشتند که زیر تابش نور بی‌رمق آن چادر برگی پهن کنند.