حقوق جرم افشای اسرار شخصی

[عاطفه حاتمی]

جرم افشای اَسرار شخصی

 

[عاطفه حاتمی]

رازداری، احترام به حریم خصوصی انسان‌ها و خودداری از افشای اسرار اشخاص یک وظیفه‌ی انسانی بوده که در شرع نیز به آن تاکیدفراوان شده است. افشای اسرار شخصی، علاوه بر مسئولیت اخلاقی‌ای که بدنبال دارد، از نظر قانونی نیز مجاز نبوده و افشاکننده به موجب قانون مسئول عمل خود خواهد بود.

 

[عاطفه حاتمی]

جرم دانستن افشای اسرار شخصی موجب تامين امنيت و آسايش جامعه و حمايت از حريم خصوصي اشخاص بوده و هدف قانونگذار از مجازات مرتکب، حفظ کرامت انسانی و پیشگیری از لطمه وارد کردن به حیثیت افراد است. باتوجه به اهمیت موضوع، در این مقاله جرم افشای اسرار شخصی را مورد بررسی قرار دادیم تا علاوه بر آشنایی مخاطبان با آن، نحوه برخورد قانون با افشاکننده‌ی اسرارشخصی دیگران نیز روشن گردد.

 

[عاطفه حاتمی]

مفهوم اسرار شخصی:
سّر در لغت به چيز پوشيده از ديگران، چيزی که انسان آن را در قفس خود پوشيده دارد، خبری که دسـتيابی بر آن فقط برای عده‌ی معدودی که صلاحیت دارند اطلاق می‌گردد و در اصطلاح حقوقی امری است که نوعاً داعی بر اخفاء آن وجود داشته باشد؛ یعنی امري كهنوعاً صاحب آن، ميل به اخفاي آن داشته باشد. در صورتی که افرادی به ندرت ميل به اخفاء امری نداشته باشند و در اظهار آن اقدام کنند، منافاتی با ماهيت سری بودن آن ندارد.

 

[عاطفه حاتمی]

بنابراین، آن اطلاعاتی را که هر شخصی تمايل به افشاء و آشكار شدن آن ندارد، اسرار تلقی می‌شود .اسرار از نظر ماهیت به چند گروه تقسیم می‌شوند که شامل اسرار دولتی، اسرار تجاری، اسرار حرفه‌ای و اسرار شخصی می‌باشند.
اسرار شخصي اطلاعات محرمانه مربوط به زندگي خصوصي اشخاص مي‌باشد كه ديگران عرفاً از آن مطلع نيستند و از حق حريم خصوصي نشات مي‌گيرد.

 

[عاطفه حاتمی]

رازهايی مانند مناقشات خانوادگي، نامه‌های خصوصی، میزان درآمد و روابط عاطفی جز اسرار شخصی محسوب می‌شوند. همچنین اسرار شخصی شامل صوت يا تصوير يا فيلم خصوصی یا خانوادگی نیز مي‌تواند باشد. مصادیق اسرار شخصی
بطور کلی اسرار شخصی را می‌توان به پنج دسته‌ی زیر تقسیم نمود:

 

[عاطفه حاتمی]

1. اطلاعات مربوط به سلامتي و خصوصيات وراثتي اشخاص
2. اطلاعات مربوط به فعاليت اقتصادي و تجاري اشخاص
3. اطلاعات مربوط به مسائل اعتقادي اشخاص
4. اطلاعات حاوي روابط جنسي اشخاص
5. اطلاعات مربوط به سوابق كيفري اشخاص

افشای اسرار شخصی در قانون

 

[عاطفه حاتمی]

برای جرم افشای اسرار شخصی 4 ماده قانونی وجود دارد که شامل موارد زیر می‌باشد.
1- ماده 648 قانون مجازات اسلامی
ماده 648 قانون مجازات اسلامی ماده مقرر می‌دارد: اطباء و جراحان و ماماها و داروفروشان و کلیه کسانی که به مناسبت شغل یاحرفه خود محرم اسرار می‌شوند، هرگاه در غیر از موارد قانونی، اسرار مردم را افشا کنند به چهل و پنج روز و دوازده ساعت تا شش ماه حبس و یا به 20 میلیون تا 60 میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شوند.

 

[عاطفه حاتمی]

البته این ماده به طور جامع و كامل به جرم افشای اسرار شخصي اشاره ندارد و تنها مختص افرادي است كه به اقتضاي شغلشان حافظ اسرار ديگران مي‌باشند.
نکته‌ی قابل توجه در خصوص این ماده این است که اشخاصي كه طبق قانون و به مناسبت شغل و حرفه خود مانند پزشك محرم اسرارمردم می‌شوند و مجاز به افشاء اسرار مردم نيستند، در مواردي به جهت حفظ مصالح عمومي و به حكم قانون موظف به افشاي سرّخواهند شد.
برای نمونه در مواردي كه احتمال جدي خطر صدمه وجود داشته باشد (مانند بیماری واگیردار) انتشار اطلاعات جهت حفظ بيمار ياديگران از اين خطر مجاز مي‌باشد.

 

[عاطفه حاتمی]

ماده 31 قانون مطبوعات
ماده ديگري كه به جرم‌انگاري پرداخته است ماده 31 قانون مطبوعات مي‌باشد كه مقرر كرده است:
انتشار مطالبي كه مشتمل بر تهديد به هتك شرف و يا حيثيت و يا افشاي اسرار شخصي باشد، ممنوع است و مدير مسئول به محاكم قضايي معرفي و با وي طبق قانون تعزیرات رفتار خواهد شد.
در اين ماده به اسرار شخصي اشاره شده است و انتشار مطالب حاوي آن را ممنوع كرده است. با این حال، در اين ماده نیز مرتكب اناين بزه روزنامه نگاران مي‌باشند و افراد عادي تحت شمول آن نیستند.