حقوق جرم افشای اسرار شخصی

[عاطفه حاتمی]

در ضمن فرد بايد فعل مثبتي انجام دهد و اين فعل در فضاي مجازي صورت گيرد.
همچنین در این جرم فعل انتشار مهم است و تعداد بازديد از اسرار منتشر شده براي مجرم بودن يا نبودن متهم اهميت ندارد.
بنابراین اینکه کسی هنوز از آن بازدید نکرده باشد یا آنکه آن را در اختيار يك نفر هم در فضاي مجازي قرار دهد انتشار صورت گرفته است و فرد مجرم محسوب مي‌شود؛ چراکه انتشار یک رفتار آني و ساده است.

 

[عاطفه حاتمی]

ماده 745 قانون مجازات اسلامی، ابزار ارتكاب جرم انتشار اسرار را سيستم رايانه‌اي يا مخابراتي مقرر كرده است. سيستم رايانه‌اي ومخابراتي مورد نظر در اين ماده شامل رايانه، اينترنت و موبايل می‌شود. توضیح بیشتر اینکه اگر افشا با رایانه نباشد، جرم موضوع این ماده محقق نمی‌شود.
رکن معنوی جرم انتشار اسرار شخصی
شخص مرتكب به فعل انتشار اسرار شخصي و خانوادگي بايد به موضوع محتواي منتشر شده واقف باشد و بداند كه محتوای منتشرشده، اسرار شخصي و خانوادگي است.

 

[عاطفه حاتمی]

در اين خصوص داشتن علم و آگاهی نسبت به محتواي منتشره شرط بوده و در صورتي فرد مجرم محسوب مي‌شود كه علم به موضوع محتوايی كه انتشار داده است داشته باشد.
همچنین شخص باید قصد انتشار اسرار دیگری را داشته باشد و عمدا این عمل را مرتکب شود. بنابراین اگر شخصی بر اثر اجبار واكراه یا تهدید به اين فعل اقدام كرده باشد مجرم نخواهد بود. در این حالت شخص اكراه‌كننده (اجبارکننده) مجرم خواهد بود. علاوه براین، شخص بايد قصد ايراد ضرر و هتك حيثيت را داشته باشد و با انتشار اسرار شخصي و خانوادگي ديگري، قصد ايراد ضرر و ازبين بردن آبروي وي را داشته باشد.

 

[عاطفه حاتمی]

مسئولیت کیفری و مجازات جرم افشای اسرار شخصی
مسئوليت در مفهوم كلي به معناي تعهد شخص به رفع ضرري است كه به ديگري وارد كرده است. مسئوليت كيفري عبارت از اين است كه تبعات جزايي رفتار مجرمانه شخص بر او تحميل گردد. به عبارت دیگر، مسئولیت کیفری عبارت است از قابليت يا اهليت شخص براي تحمل تبعات جزايي رفتار مجرمانه خود.
در مسئوليت كيفري، شخص مكلف به پاسخگويي در خصوص نتايج زيان بار فردي و اجتماعی فعل مجرمانه‌ای كه انجام داده يـا ترک کرده مي‌باشد.

 

[عاطفه حاتمی]

در جرم انتشار اسرار شخصی، در صورتي كاربر شخصا مسئول و پاسخگو است كه محتواي اين جرم را به ديگران ارائه كند و به انتشار اسرار شخصي و يا فيلم يا تصوير مستهجن مبادرت كند. در مواردي كه كاربر هيچ گونه مداخله‌اي در تهيه يا انتشار اسرار درفضاي مجازي ندارد و صرفاً چنين اطلاعاتي را مشاهده مي‌كند، هيچگونه مسئوليتي متوجه كاربر نخواهد بود.
در خصوص مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی باید گفت مطابق ماده 747 قانون مجازات اسلامی (ماده 19 قانون جرایم رایانه‌ای) چنانچه جرايم رايانه‌اي به نام شخص حقوقي و در راستاي منافع آن ارتكاب يابد، شخص حقوقي داراي مسئوليت كيفري خواهد بود.

 

[عاطفه حاتمی]

اين امر شامل موارد زیر است:

الف) هرگاه مدير شخص حقوقي مرتكب جرم رايانه‌اي شود؛
ب) هرگاه مدير شخص حقوقي دستور ارتكاب جرم رايانه‌اي را صادر كند و جرم به وقوع بپیوندد؛
ج) هرگاه يكي از كارمندان شخص حقوقي با اطلاع مدير يا در اثر عدم نظارت وي مرتكب جرم رايانه‌اي شود؛
د) هرگاه تمام يا قسمتي از فعاليت شخص حقوقي به ارتكاب جرم رايانه‌اي اختصاص یافته باشد.
میزان مجازات مرتکب افشاکننده اسرار شخصی
مجازات مقرر براي جرم انتشار اسرار شخصي و خانوادگي بر اساس ماده 745 قانون مجازات اسلامی حبس از نود و یک روز تا دوسال یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال تا صد و پنجاه میلیون ریال یا هر دو مجازات می‌باشد.

 

[عاطفه حاتمی]

انتشار عکس یا فيلم‌هاي خصوصي يا خانوادگي دیگران، اگر داراي محتويات مبتذل باشد، مرتکب مطابق بند ج ماده 5 قانون “مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعایت‌های غیرمجاز می‌نمایند” به دوتا پنج سال حبس و ده سال محروميت از حقوق اجتماعي وهفتاد و چهار ضربه شلاق محكوم مي‌شود.
لازم به ذکر است كساني كه با اسرار ديگران سروكار دارند و بر طبق حرفه خود مسئول حفظ اسرار مي‌باشد، در صورتي كه به انتشاراسرار ديگران اقدام كنند به مجازات مقرر در ماده 648 قانون مجازات یعنی به چهل و پنج روز و دوازده ساعت تا شش ماه حبس و یا به20 میلیون تا 60 میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شوند.

 

[عاطفه حاتمی]

مجازات اشخاص حقوقی مرتکب جرم انتشار اسرار شخصی دیگران مطابق ماده 748 قانون مجازات اسلامی خواهد بود. با توجه بهاین ماده، اشخاص حقوقی با توجه به شرایط و اوضاع و احوال جرم ارتکابی، میزان درآمد و نتایج حاصله از ارتکاب جرم، علاوه بر سه تا شش برابر حداکثر جزای نقدی جرم ارتکابی، به ترتیب ذیل محکوم خواهند شد:
الف) چنانچه حداکثر مجازات حبس آن جرم تا پنج سال حبس باشد، تعطیلی موقت شخص حقوقی از یک تا نُه ماه و در صورت تکرارجرم تعطیلی موقت شخص حقوقی از یک تا پنج سال.

 

[عاطفه حاتمی]

ب) چنانچه حداکثر مجازات حبس آن جرم بیش از پنج سال حبس باشد، تعطیلی موقت شخص حقوقی از یک تا سه سال و در صورت تکرار جرم، شخص حقوقی منحل خواهد شد.
صلاحیت رسیدگی به جرم انتشار اسرار شخصی
برای تعیین صلاحیت رسیدگی به جرم انتشار اسرار شخصی، باید محل وقوع جرم، یعنی جایی که قصد مرتكب در قالب رفتار او (انتشاریا در دسترس قرار دادن اسرار) متجلي شده، مشخص گردد.
در حالتی که محل وقوع جرم مشخص نباشد، مطابق ماده 665 قانون آیین دادرسی کیفری عمل می‌گردد. بدین صورت که اگر شخصيبه انتشار اسرار شخصي يا فيلم خانوادگي ديگري اقدام كند و محل وقوع جرم مشخص نباشد، دادسرای محل كشف جرم به موضوعاين جرم رسيدگي مي‌كند.

 

[عاطفه حاتمی]

برای مثال اگر شخصي در تهران به اين علت كه اسرار شخصي و خانوادگي‌اش در فضاي مجازی منتشر شده است شاكي باشد و به دادسرای ویژه‌ی جرايم رايانه‌اي تهران مراجعه كرده باشد ولي محل وقوع اين جرم مشخص نشده باشد، دادسرای مزبور در تهران صالحبوده و به رسيدگي ادامه مي‌دهد. اگر تا زمان ختم رسیدگی محل جرم كشف نشود همان دادسرا و دادگاه‌های تهران مجرم را تعقیب ومورد مجازات قرار می‌دهند. در صورتي كه محل وقوع كشف شود، پرونده به دادسرای محل وقوع جرم رسيدگي احاله مي‌شود.