حقوق جرم افشای اسرار شخصی

[عاطفه حاتمی]

مسئولیت مدنی جرم افشای اسرار شخصی
باید توجه داشت که جرم مقرر در ماده 745 قانون مجازات اسلامی، انتشار اسرار شخصی توسط سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی رادر برمی‌گیرد. بنابراین زیان‌دیده از جرم افشای اسراری که در غیر از فضای مذکور صورت گرفته است، می‌تواند بر اساس موازین مسئولیت مدنی از مرتکب جرم مطالبه خسارت نماید.
مطابق ماده یک قانون مسئولیت مدنی، هركس بدون مجوز قانوني عمداً يا در نتيجه بي‌احتياطي به جان يا سلامتي يا مال يا آزادي یاحیثیت یا شهرت تجاری یا به هر حق ديگري كه به موجب قانون براي افراد ايجاد گرديده لطمه‌اي وارد نمايد كه موجب ضرر مادي يامعنوي ديگري شود، مسئول جبران خسارت ناشي از عمل خود مي‌باشد.

 

[عاطفه حاتمی]

همچنین ماده 10 همین قانون مقرر کرده است: كسي كه به حيثيت و اعتبارات شخصي يا خانوادگي او لطمه وارد شود مي‌تواند از كسيكه لطمه وارد آورده است جبران زيان مادي معنوي خود را بخواهد. هرگاه اهمیت زیان و نوع تقصیر ایجاب نماید، دادگاه می‌تواند درصورت اثبات تقصیر، علاوه بر صدور حکم به خسارت مالی، ‌حکم به رفع زیان از طرق دیگر از قبیل الزام به عذرخواهی و درج حکم درجراید و امثال آن نماید.

 

[عاطفه حاتمی]

باید توجه داشت زیان‌دیده از جرم افشای اسرار شخصی برای مطالبه خسارت باید موارد زیر را اثبات نماید:

1. ورود ضرر: ضرر در این رابطه اعم است از ضرر مادی و معنوی. همچنین ضرر باید مسلم و مستقیم بوده و قبلا جبران نشدهباشد.
2. تقصیر واردکننده‌ی ضرر: تقصیر اعم است از بی‌احتیاطی و بی‌مبالاتی مرتکب. در مسئولیت مدنی، سبک یا سنگین بودن تقصیرو عمدی یا غیرعمدی بودن آن، در تحقق مسئولیت مدنی تأثیری ندارد.
3. رابطه سببیت:‌ به این معنا که باید میان تقصیر مرتکب و ضرری که بوجود آمده است رابطه‌ی سببیت وجود داشته باشد و ضرر،نتیجه‌ی تقصیر خوانده باشد. در صورتی که خوانده بتواند اثبات کند که قوه‌ی قاهره (مانند سیل، زلزله و …) باعث ورود خسارتشده، از مسئولیت مبرا می‌شود.

 

[عاطفه حاتمی]

تهدید به افشای اسرار شخصی
تهدید به افشای اطلاعات و اسرار شخصی دیگران جرم می‌باشد. به موجب ماده 669 قانون مجازات اسلامی، هرگاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی و یا به افشاء سری نسبت به خود یا بستگان او نماید، ‌اعم از اینکه به اینواسطه تقاضای وجه یا مال یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد، به مجازات شلاق تا (۷۴) ضربه یا زندان از دو‌ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.
لازم به ذکر است در صورتی که تهدید فوق از طریق پیامک باشد، با توجه به نظریه مشورتی شماره 406/1400/7 مورخ07/09/1400 اداره حقوقی قوه قضاییه، محل وقوع این جرم (مرجع صالح به رسیدگی)، محلی است که پیام توسط مخاطب دریافت می‌شود.

 

[عاطفه حاتمی]

در نهایت باید افزود رازداری به عنوان یک اصل بنیادین و یک قاعده اساسی اخلاقی، هم تامین‌کننده منافع فردی و هم تضمین‌کنندهمصالح اجتماعی است. در قرآن و سنت، بر حفظ رازداری و تعهد به حفظ اسرار تأکید بسیار شده است و روایات فراوانی در خصوصافشای سر وجود دارد که بیانگر حرمت و ممنوعیت افشا اسرار دیگران می‌باشد و در بسیاری از این روایات، افشا اسرار همانند خیانتدر امانت دانسته شده و رازداری همانند امانتداری است. بنابراین، تعهد به حفظ اسرار را باید به عنوان اصلی بنیادین و قاعده‌ای فراگیرپذیرفت.
جرم افشای اسرار شخصی جزء جرایم عليه اشخاص است، چراکه در اين جرم مهم‌ترین بخشی که مورد آسيب قرار مي‌گيرد ساحتروحي يا رواني فرد است. به همین خاطر اهمیت پیگیری این جرم در مقایسه با جرمی که تنها ضرر مالی به دنبال دارد، بیشتر است. ازاین رو، پیشنهاد می‌شود تا بزه‌دیده برای جبران ضرر مادی و معنوی خود و دریافت خسارتی که از جرم افشای اسرار شخصی وخانوادگی متحمل شده، از همراهی وکیلی مجرب در این حوزه بهره‌مند شود.