معرفی کتاب خلاصه و بررسی کتاب «روش مطالعه ادبیات و نقدنویسی»

[آرشیت]

نکته‌ی مهمی که درتمام دروس وجود دارد این است که نویسندگان، به قضاوت از دیدگاه شخصی اشاره‌ی موکّد دارند و یک خوانش ایده‌آل از این کتاب، باید به توانایی نقد ادبی با سلیقه و نظرات شخصی، منجر شود.

 

[آرشیت]

نقد عملی شعر و درک کارکردهای شاعرانه

شاید برای خواندن ترجمه‌ی اشعار انگلیسی در این کتاب آن‌قدر ذوق نداشته باشیم؛ اما همان‌طور که در متن آن هم ذکر شده، دلیل این کمبود انگیزه در ابهامات زبانی پنهان شده است.

 

[آرشیت]

در هر زبان معنایی پویا و متغیّر دارند؛ به همین دلیل است که با گذشت زمان هر شیء یا مفهومی، اسم تازه‌ای به‌خود می‌گیرد و پس از چندین سده، زبان رایج یک کشور عملاً به یک زبان تازه تبدیل می‌شود. همین الان هم معنی واژه‌ها در ذهن ما در جریان است؛

 

[آرشیت]

فقط آن‌قدر سرعت آن کم است که متوجه آن نمی‌شویم! شاید با یادآوری تعریفی که در گذشته از یک اتفاق داشته‌اید و حالا ۱۸۰ درجه فرق کرده، بهتر این تغییر را حس کنید.

 

[آرشیت]

اگر من بگویم «سیب» همه به یک چیز فکر می‌کنیم؛ اما وقتی می‌گویم «خوش‌بختی»، این دیگر یک شیء نیست. خوش‌بختی یک حسّ است که شاید گاهی تجربه کرده باشیم! این حس به مفهومی انتزاعی تبدیل می‌شود بسته به تجربه، برای هر شخص متفاوت است.

 

[آرشیت]

ادبیات نیز تماماً با مفاهیم سروکار دارد و این، مبنای شکل‌گیری دیدگاه‌های متفاوت، رمان‌های متفاوت و منتقدین متفاوت است. در این کتاب ابتدا تعریف کامل و درستی و از نقد عملی می‌خوانیم؛

 

[آرشیت]

به‌همراه پیشینه‌ی آن و نواقصی که داشته و دارد. سپس وارد مرحله‌ی ابتدایی این نوع نقد می‌شویم؛ درک شعر. این دو دبیر ادبیات، به‌طور مداوم یادآوری کرده‌اند که روش‌های پیشنهادی‌شان برای دانشجویان است و به قدرت تصمیم‌گیری برای نقد را بیشتر القا می‌کنند.

 

[آرشیت]

برای مثال در بخشی از فصل «درک شعر»، قطعه‌ای از شعر «ساحل دوور» اثر «متیو آرنولد» را می‌خوانیم. در برخورد اول شاید با استعاره و تمثیل‌ها ارتباط بگیریم و مفهوم عشق را از شعر برداشت کنیم. اما در ادامه می‌بینیم که تحلیل این بند از شعر به‌تنهایی، نیاز به چندوجهی نگری و کشف خلاقیت‌های شاعر دارد. در نقد این قطعه می‌خوانیم:

 

[آرشیت]

آه ای عشق، بیا صادقانه حرف دل بگوییم
با یکدیگر! زیرا این جهان، که گویی
هم‌چون سرزمین رویایی
این‌چنین گونه‌گون، این‌چنین، زیبا، این‌چنین تازه
پیش روی ما گسترده است،
به‌راستی نه نشاطی دارد، نه عشقی، نه روشنی
نه یقین، نه آرامش، نه تسکین برای الام؛
و ما این‌جا گویی در دشتی تیره ره می‌پوییم
و با ناقوس جنگ و گریز سپاهیان بی‌خبر
که کورکورانه باهم می‌جنگند به هر سو کشیده می‌شویم.

 

[آرشیت]

در نقد این قطعه متوجه می‌شویم که چگونه عناصر شاعرانه، در یک ساختار جای می‌گیرند و کوچک‌ترین نکته‌ای می‌تواند در نقد موثر باشد. مثلاً تکرار سه واژه‌ی «گونه‌گون، زیبا، تازه» در تقابل با شش حس مثبت «نشاط، عشق، روشنی، یقین، آرامش، تسکین» قرار می‌گیرند.