متفرقه شکاف جنسیتی

[کارینو]

زنان اماراتی امروز در بخش دولتی و همچنین در بخش خصوصی در حال رشد، در صف اول نیروی کار در امارات متحده عربی هستند. با تعهد و حمایت دولت برای توانمندسازی زنان و فراهم آوردن فرصت‌های برابر برای آن‌ها، وضعیت زنان در امارات متحده‌عربی به موازات رشد کشور از زمان تأسیس فدراسیون در سال 1971 تغییر کرده است. هرچند که در برابر این تغییرات هنوز نگرش‌های مردسالارانه و دیدگاه‌های فرهنگی مانع تحقق برخی حقوق و آزادی‌های زنان شده است. گسترده‌ترین تغییرات در حوزه زنان، در اکتبر 2017 اعمال شد که تعداد وزرای زن به 9 نفر رسید.

 

[کارینو]

البته از این 9 نفر هشت نفرشان منصوب شدند. و تنها یک نفر از آن‌ها انتخابی به مجلس راه یافت. اصلاحات در امارات به آهستگی و از بالا صورت می‌گیرد و نه با فشار و از پایین. با این وجود این اقدامات منجر شد که در گزارش “شکاف جنسیتی در جهان” در سال 2020 این کشور از میان 153 کشور در رتبه ۱۲0 قرار بگیرد. بر اساس این گزارش در موضوع پر کردن شکاف دستمزد جنسیتی، امارات نسبت به عربستان سعودی رشد بیش‌تری داشته است. زیرا رویه‌ها و کنترل‌های جدید دولت، بر شرط دستمزد برابر برای مشاغل با ارزش برابر، بدون تفاوت جنسیتی تاکید دارند و از استانداردهای بازار به عنوان مرجع ارزیابی دستمزدها استفاده می‌کند.

 

[کارینو]

با وجود حمایت قابل توجه از برابری جنسیت از طرف بخشی از دولت و نیز تلاش‌هایی که سازمان‌های مختلف زنان داشته‌اند، همچنان قانون مشخصی در مورد خشونت خانگی علیه زنان وجود ندارد. ازدواج‌های سنتی و داخل قبیله‌ای، چند همسری و برون همسری (ازدواج با مردی غیر اماراتی)، داشتن رضایت همسر برای اشتغال زنان متاهل و… از جمله موانعی است که زنان اماراتی با آن روبرو هستند.

 

[کارینو]

ایران

ایران در شاخص شکاف جنسیتی در سال 2020 رتبه 148 ام را در میان 153 کشور به خود اختصاص داده است. در میان کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، ایران در ده کشور اول برابری جنسیتی قرار ندارد و طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد در جایگاه16ام است. در ایران لایحه حق رأی در سال ۱۳۴۱ تصویب شد. البته با وقوع انقلاب اسلامی نگاهی دوباره به حقوق زنان در چارچوب ارزش‌های دینی و انقلابی مطرح شد و متون قانونی، برای نمونه قانون اساسی در همین چارچوب، حقوقی برای زنان تعیین کرد.

 

[کارینو]

همچنین امام خمینی در بیانات خویش بر نقش سازنده و ارزنده زنان در عرصه‌‌های سیاسی و اجتماعی تاکید و نوعی خودباوری و اعتماد به نفس را در میان زنان تبلیغ می‌کردند. در واقع با وقوع انقلاب اسلامی و رشد ارزش‌های عدالت‌خواهانه، گسترش آزادی‌های مدنی، فرایند نوسازی و توسعه‌ی جامعه، دگرگونی ارزش‌های سنتی، افزایش تحصیلات دانشگاهی، بهره‌مندی از رسانه‌های جمعی و دسترسی به اطلاعاتی که در سطح جهانی گردش دارد، در مجموع، میزان سرمایه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی زنان را ارتقاء داده است.

 

[کارینو]

این وضعیت به‌تدریج جایگاه زنان را در سلسله ‌مراتب جامعه و نقش ‌آن‌ها را در اداره‌ی امور کشور متحول ساخته است. در سال ۱۳۵۵ یعنی دو سال قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، تنها ۶ درصد از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را زنان تشکیل می‌دادند که این آمار اکنون به ۴۴ درصد رسیده است. در این فرایند، عرصه‌های تازه‌ای برای افزایش توانمندی‌ها و بروز شایستگی‌های زنان در حوزه آموزش عالی فراهم آمده است، اما هنوز هم زنان بیش از مردان با تبعیض، تحقیرشدگی، خشونت، فقر، کم‌سوادی و احساس ناامنی روبرو هستند.

 

[کارینو]

در‌حالی‌که الگوی توسعه‌ی جامعه اسلامی بر پایه‌ی عدالت فراگیر، رعایت حقوق انسان‌ها و رفع محرومیت از افراد آسیب‌پذیر از جمله اهداف یا نتایج مورد انتظار آن است. با این حال در دهه اخیر علیرغم کاهش نابرابری در سطح آموزشی و بهداشتی به دلیل حضور کمرنگ زنان و ضعف فرصت‌های برابر در حوزه اقتصاد و سیاست، در آمارهای بین‌المللی رتبه شکاف جنسیتی پس‌رفت داشته است.

 

[کارینو]

آذربایجان

دولت آذربایجان در شاخص شکاف جنسیتی در سال 2020 رتبه 94 ام است. در بین کشورهای مورد بررسی آذربایجان رتبه اول را داراست. یکی از دلایل اصلی رتبه خوب این کشور پذیرش و اجرای تعهدات بین المللی و تصویب قوانین در رابطه با برابری جنسیتی است. بنیاد برابری جنسیتی در سال 2006 با تصویب قانون در جهت تضمین‌های دولتی و حقوق برابر برای زنان و مردان شکل گرفت.

 

[کارینو]

تصویب این قوانین با هدف تضمین حقوق برابر زنان و مردان در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سایر حوزه‌ها، اطمینان از فرصت‌های برابر در برخورداری از حقوق برابر و جلوگیری از تبعیض بر اساس جنسیت را پیگیری می‌کرد. همچنین این قوانین انواع تبعیض جنسیتی را ممنوع می‌کند و حقوق برابر زنان از نظر مالکیت، تحصیلات، خدمات دولتی، بازار کار و حقوق برابر آنها به عنوان کارآفرین و مصرف کننده را تصویب و به اجرا گذاشت.

 

[کارینو]

ضمناً در حوزه قوانین کیفری آذربایجان اقدامات عمده‌ای در این زمینه به نفع زنان عملی شده است، برای مثال می توان از منع ازدواج زودهنگام یا اجباری نام برد. در مجموع روابط بین زنان و مردان در جمهوری آذربایجان حکایت از یک محیط چند فرهنگی دارد که از دهه‌ها پیش در این کشور شکل گرفته است. بناهای یادبود فرهنگ معنوی آذربایجان بر توسعه گسترده مادر سالاری حکایت دارد. بنابراین حضور اجتماعی زنان در کشور آذربایجان بیش‌تر نشان از عوامل فرهنگی دارد. موضوعی که در کشورهای چون امارات متحده عربی و عربستان به دلیل فرهنگ پدرسالارانه کم‌تر دیده می‌شود.