متفرقه شکاف جنسیتی

[کارینو]

پاکستان

پاکستان در شاخص شکاف جنسیتی در سال 2020 رتبه 151 ام را در میان 153 کشور به خود اختصاص داده است. در شاخص شکاف جنسیتی قبل از عراق و یمن قرار دارد. هر چند پاکستان نخستین کشور اسلامی بود که بالاترین قدرت کشور یعنی نخست وزیر در اختیار یک زن قرار داشت. اما تبعیض جنسیتی و عدم اجرای درست قوانین مقابله با خشونت همراه با باورهای فرهنگی زن ستیز نسبت به تحصیل و اشتغال زنان در این کشور از جمله چالش‌های جدی پیش روی زنان است که باعث شده پاکستان در صدر کشورهایی قرار بگیرد که نابرابری جنسیتی در آن رخ می‌دهد.

 

[کارینو]

در برخی از آمارها که از سوی منابع داخلی و خارجی ارائه شده است، تنها یک چهارم زنان پاکستانی به عنوان نیروی کار فعالیت می‌کنند و فقط 5 درصد از مدیران عالی‌رتبه را زنان برعهده دارند. همچنین تخمین زده می‌شود که فقط 18٪ از درآمد کار در پاکستان به زنان تعلق می‌گیرد که یکی از کم‌ترین سهم‌ها در بین کشورهای مورد مطالعه است. به رغم تلاش‌های پاکستان طی سال‌های اخیر برای دفاع از حقوق جامعه زنان این کشور و تقویت توانمندی‌های آنان و حمایت از مشارکت بانوان در بخش‌های اقتصاد، امروزه کاستی‌هایی در حوزه برابری زنان در این کشور دیده می‌شود.

 

[کارینو]

ترکیه

ترکیه در شاخص شکاف جنسیتی در سال 2020 رتبه 130 ام را دارد. موقعیت زنان در ترکیه، موقعیتی متناقض است. در دهه اخیر در دانشگاه‌ها، در دستگاه قضایی یا در حوزه‌ی مالی، زنان شاغل به لحاظ عددی اکثریت را دارند و در رده‌ی مدیریت نیز حضوری چشمگیر یافته‌اند. زنان به عنوان استاد دانشگاه در سال تحصیلی 2008-2009 در ترکیه 27.4 درصد بوده که در سال 2017-2018 به 31.2 درصد افزایش یافته است. در سال 2020 شمار استادیارهای زن در ترکیه نیز 38.8 درصد افزایش یافته است. همچنین طبق داده‌های وزارت امور خارجه ترکیه در سال 2009، 10.8 درصد سفرا زن بودند که در سال 2019 به 22.1 درصد رسیده است. میزان زنان مسئول در بخش مدیریتی شرکت‌ها نیز از 14.4 درصد در سال 2012 به 17.3 در سال 2018 افزایش یافته است.

 

[کارینو]

در حال حاضر پارلمان این کشور شاهد حضور ۴۸ نماینده زن است. ترکیه پیشتاز اعطای حق رأی به زنان در سال 1309 است که در دوره آتاتورک و به دستور وی تصویب شد. ایران هم وضعیت مشابهی در این زمینه با ترکیه دارد. به این معنا که برخی انقلاب مشروطه را ریشه فضای باز سیاسی در دهه‌های ۲۰ و۳۰ و سرانجام اعطای حق رأی به زنان در دهه ۴۰ می‌دانند، اما در ایران مانند ترکیه بیش از آن‌که شاهد ظهور جنبش‌های برابری‌طلبانه باشیم، این عمل ناشی از سیاست‌های شاه در انقلاب سفید است. شاه به دلایل سیاسی و اقتصادی و برای عقب نماندن از قافله مدرنیسم، حق رأی زنان را در کنار برنامه‌های خود قرار داد. در ترکیه نیز اتفاقات، مشابه بود، حق رأی در حالی به زنان اعطاء می‌شد که ساختار سیاسی به‌شدت مردانه بود. علیرغم حق رأی به زنان، ساختار و پایه‌های سنتی موانع جدی بر حضور برابر آنان در اجتماع و سیاست ایجاد می‌کنند.

 

[کارینو]

سوریه

سوریه پس از کسب استقلال، شاهد موج فعالیت و پویایی زنان پس از سال 1949 بود. چندین زن به سمت سخنگوی دولت منصوب شدند که در این میان می‌توان به نام بوتینه شعبان اشاره کرد. قبل از وقوع جنگ داخلی، زنان حدود 12 درصد از اعضای پارلمان سوریه را تشکیل می‌دادند. با این حال، قوانین این کشور سبب نادیده گرفته شدن حق زنان و آزادی در زمینه‌های ازدواج، طلاق و حضانت فرزند شده است و این در حالی است که وضع قانونی برای زنان در مقابل خشونت‌های خانوادگی سبب شده است، شاهد خشونت‌های مبتنی بر جنسیت در سراسر این کشور باشیم.

 

[کارینو]

سوریه در سال 2003 کنوانسیون حذف هر نوع تبعیض علیه زنان را تصویب کرد. اما طی سال‌های 2015 تا 2019، دستورالعمل‌های مرتبط با احقاق حقوق زنان به سبب جنگ داخلی و ظهور داعش سرکوب شدند و زنان دایماً توسط مخالفان سوری به حاشیه رانده شدند. علاوه بر این، زنان سوریه در معرض خشونت‌های جنسی و یا مبتنی بر جنسیت هم در داخل و هم در خارج از سوریه قرار گرفتند به ویژه در میان جمعیت پناه‌جویان و بسیاری از زنان جوان وادار به ازدواج با مردان سالخورده -اغلب با شیوخ عرب- شدند تا بتوانند از فقر و ناامنی در اردوگاه های پناه جویان در اردن، عراق و ترکیه فرار کنند.

 

[کارینو]

عراق

در شاخص شکاف جنسیتی در سال 2020 در رتبه 152 ام قرار دارد. شواهدی در ارتباط با نقش برجسته زنان در جامعه عراق مشاهده نمی‌شود. در واقع ادامه درگیری‌ها در این کشور و ضعف دولت مرکزی مانع از آن شد زنان بتوانند پیشرفت کنند و به برابری های اجتماعی و قانونی برسند. زنانی عراقی موانع اجتماعی و قانونی را که ریشه در فرهنگ و به ویژه در زمینه خانوادگی دارد را تجربه کرده‌اند. در مجموع خلاءهای فزاینده امنیتی به صورت قابل توجهی بر پویایی و حضور زنان و دختران در این کشور تأثیر گذار بوده است و بر اساس یک نظرسنجی انجام شده در سال 2011، پنجاه و هفت درصد از زنانی که مورد مصاحبه قرار گرفتند اعلام کردند احساس می‌کنند

 

[کارینو]

رفت و آمدهایشان کاملا محدود شده است و خانواده درباره امنیت آن‌ها در نبود بخش امنیتی کارآمد نگران هستند و این موضوع بر تعامل زنان در جامعه مدنی به شدت تأثیر گذاشته است. با وجودی که زنان، 49 درصد از جمعیت در سن کار را تشکیل می‌دهند، میانگین مشارکت آن‌ها در نیروی کار عراق 13.9 درصد است که مشارکت اندکی است و تنها 8.12 درصد از تولید ناخالص داخلی غیر نفتی را شامل می‌شود. برآوردهای برآمده از تفاوت دستمزدها و مشارکت در نیروی کار، تنها منحصر به عراق نیست بلکه کشورهای پاکستان، سوریه و… را شامل می‌شود و این برآوردها نشان می‌دهد که درآمد زنان حدود 30 درصد درآمد مردان در کشورهای خاورمیانه است.

 

[کارینو]

عربستان سعودی

عربستان در شاخص شکاف جنسیتی در سال 2020 در رتبه 146 ام قرار دارد. اقدامات دولت عربستان در جهت کاهش شکاف جنسیتی از یک دهه قبل شروع شد که براساس آن در سال 2011 زنان حق رأی به دست آوردند و همچنین مجوز حضور در دفاتر دولتی را در سال 2012 کسب کردند. همچنین و در سال 2015، ۳0 درصد کرسی‌های مجلس این کشور به زنان اختصاص یافت. در واقع عربستان با یک اقدام مثبت و بدون انجام فرآیندهای آزاد انتخاباتی، یک سوم مجلس را از طریق سهمیه بندی به زنان اختصاص داد .این امر تا حدودی شکاف جنسیتی را بین سال های 2012 تا 2017 بهبود بخشید

 

[کارینو]

پس از آن که ملک سلمان بن عبد العزیز آل سعود در سال 2015 زمام امور کشور را به دست گرفت، دیری نگذشت که شورای امور خانواده تأسیس شد و وضعیت زنان در جامعه عربستان سعودی تحول بی سابقه یافت و در نتیجه، محدودیت‌های بسیاری از مسیر پیشرفت زنان برداشته شد. در پرتو همان تصمیم گیری‌های جسورانه، به زنان اجازه رانندگی داده شد، سپس لزوم همراهی ولی در سفر داخلی و خارجی لغو شد. البته مسئله همراهی ولی، مانع بزرگی برای زنان شاغل محسوب می‌شد.