دانستنی علم نجوم و خاستگاه آن در آثار ابوریحان بیرونی

[ممد صنوبر]

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت روز بزرگداشت ابوریحان بیرونی در گفت وگو با پروفسور احمد دالکی پدر نجوم آماتوری ایران، بنیانگذار مرکز علوم و ستاره شناسی تهران، وضعیت علم نجوم در کشور را بررسی کرد.

 

[ممد صنوبر]

** رصدخانه مراغه بزرگترین مرکز نجوم جهان
پیشینه علم نجوم در ایران بسیار قدمت دارد و دانشمندان با ساختن بزرگترین رصدخانه در مراغه جایگاه کشور را ارتقا بخشیدند به طوری که این رصدخانه به عنوان بزرگترین مرکز نجوم جهان شناخته می شد اما پس از آن دیگر این جایگاه به معنای واقعی حفظ نشد. اینک باید در رشته نجوم و ستاره شناسی سرمایه گذاری‌ و اقدامات بیشتری شکل بگیرد که این در حوزه اختیارات مسوولان و متولیان امر است. روزها و مناسبت هایی که باعث می شوند جوانان و علاقه مندان به ستاره شناسی جذب شوند می تواند مسیر روشنی را پیش روی توسعه کشور در این زمینه قرار دهد.

 

[ممد صنوبر]

** تفاوت ستاره شناسی به شکل حرفه ای و آماتور
ستاره شناسی 2 نوع حرفه ای و آماتور دارد. علاقه مندان به ستاره شناسی حرفه ای در این رشته در دانشگاه های کشور تحصیل می کنند و سپس در کارهای دولتی و اجرایی مشغول به کار می شوند اما در ستاره شناسی آماتور افراد بر پایه علاقه شخصی‌ خود دنبال ستاره شناسی می روند و این کار برای آنها به منزله سرگرمی علمی است.

 

[ممد صنوبر]

آماتورها می توانند پیشرفت‌ هایی هم داشته باشند، همان طور که در دنیا ستاره شناس‌های آماتور کارهای بزرگی نیز انجام داده‌اند. مراقبت از رگبارهای شهابی، کشف بسیاری از دنباله دارها، خورشیدگرفتگی و ماه گرفتگی از جمله کارهایی است که ستاره شناس های آماتور انجام می دهند. شاید میلیون ها ستاره شناس آماتور در دنیا وجود داشته باشد، در حالی که ستاره شناس‌ های حرفه ای دارای درجه های علمی در کار ستاره شناسی تعداد محدودی هستند.

 

[ممد صنوبر]

** ثبت شدن نام 50 ایرانی در فضا
علم نجوم نیازمند فرد تحصیل کرده با برنامه و رصدخانه مجهز و خاستگاه دولتی است. ایران رصدخانه ملی ندارد و پس از 10 سال تاکنون تنها زمین احداث این رصدخانه در محلی میان قم و کاشان را مشخص کرده اند. پنج هزار و 400 اسم در فضا به ثبت رسیده که 50 اسم ایرانی در میان آنها وجود دارد و در مریخ نیز 2 اسم ایرانی ثبت شده است. پیش‌بینی می شود آمریکا میان سال های 2030 تا2040 میلادی به مریخ قدم بگذارد، بنابراین داوطلبان زیادی برای رفتن بی‌بازگشت به مریخ ثبت‌نام کردند.

 

[ممد صنوبر]

** جایگاه بالای دانشگاه های نجوم کشور در سطح بین الملل
دانشگاه‌های مشهد، تبریز و زنجان به دلیل در اختیار داشتن تلسکوپ در زمینه آموزش رشته نجوم بسیار قوی هستند و دیگر دانشگاه‌ها همانند دانشگاه شهید بهشتی به دلیل عدم دسترسی به رصدخانه در بخش‌های نظری نجوم کار می‌کنند. تعداد فارغ‌التحصیلان رشته نجوم در کشور کم نیست. باید نیازسنجی اساسی صورت بگیرد که دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و پژوهشگاهی به چه تعداد نیروی کار فارغ‌التحصیل رشته نجوم و اخترشناسی در کشور نیاز دارند تا متناسب با نیاز کشور دانشجو در دانشگاه‌ها پذیرفته شود اما به طور کلی از نظر کیفی اقدام ها و آموزش‌هایی که در دانشگاه‌های کشور در حوزه نجوم صورت می‌گیرد در سطح بین‌المللی جایگاه خوبی دارد و بسیاری از پژوهش‌های انجام شده در این حوزه در مجلات بین‌المللی منتشر می‌شود و پتانسیل نجوم در داخل کشور در سطح جهانی قرار دارد.

 

[ممد صنوبر]

منبع : ایرنا