آموزشی فضاسازی در داستان نویسی (راهنمای عملی و قدم به قدم)

[-pariya-]

«با فاصله‌ی چند ثانیه صدای قورباغه‌‌ها از برکه به گوش می رسید. نزدیک برکه که می‌شدی بوی نم با انعکاس تصویر درختان بلند با تنه سبزشان در آب بی حرکت برکه، همچون یک سمفونی می‌نواخت.»

.

 

[-pariya-]

در این مثال از حس شنوایی در توصیف صدای قورباغه‌ها، از حس بینایی در توصیف درختان و حس بویایی در توصیف اطراف برکه استفاده کردم. الان اگه هر اتفاقی در نزدیکی برکه بین کاراکترها اتفاق بیفته، به صورت پیش فرض در ذهن خواننده صدای قورباغه‌ها و بوی نم برکه در پس زمینه قرار می‌گیره

 

[-pariya-]

شاید جالب باشه براتون ولی تا اینجای کار ما هنوز فضاسازی داستانی انجام ندادیم و فقط تونستیم تصویری که در ذهنمون داریم رو طوری برای خواننده بکشیم که بتونه تجربش کنه.

 

[-pariya-]

۴. ارتباط موقعیت با اتفاقی که قرار است در آن بیفتد
یادتونه اول مقاله در مورد ارتباط حال و هوای داستان (mood) با صحنه گفتم؟ در این مرحله باید حال و هوای داستان و اتفاقی که قراره در صحنه بیفته رو در فضاسازیمون جا بدیم. به عنوان مثال اگه قراره اتفاقی که کنار برکه می‌افته لحظه جدایی یا خداحافظی دو تا رفیق باشه، باید این احساس جدایی در فضاسازی که از صحنه می‌کنیم هم وجود داشته باشه.

 

[-pariya-]

«انتظار و سکوت مابین صدای قورباغه‌ها بیشتر از هر چیز دیگری از برکه به گوش می‌رسید. در آن لحظات، انعکاس کدر و مبهم تصویر درختان بلند با تنه سبزشان در آب ساکن برکه، سمفونی خالی از هیاهویی می‌نواخت. انگار که از غرق شدن کسی در آن برکه سال‌هاست که می‌گذرد»

 

[-pariya-]

تمرکز روی کلماتی مثل سکوت، انتظار، کدر، مبهم، ساکن و غرق شدن ذهن خواننده رو هم سو با احساسی می‌کنه که قراره در اتفاق برکه تجربه کنه. وقتی فردی جدایی رو تجربه می‌کنه، همزمان قراره چنین احساس‌هایی هم تجربه کنه. پس با فضاسازی، زمین رو برای چیزی که در انتظار کاراکترهاست آماده می‌کنیم.

 

[-pariya-]

فراموش نکنید که زمینه چینی و توصیف نباید به صورت مستقیم باشه و به طور کامل لو بده که قراره چه اتفاقی بیفته.

چند نکته ضروری هنگام فضاسازی در داستان
حالا که با کلیات فضاسازی آشنا شدید و یاد گرفتید که برای فضاسازی در داستان باید چیکار کنید، این چند نکته بهتون در بهبود کیفیت فضاسازی در داستان کمک می‌کنه.

 

[-pariya-]

۱. انتخاب کلمه
برای من یکی از وقت‌گیرترین مراحل فضاسازی در داستان، انتخاب کلمه مناسبه. چرا حالا اینطوریه؟

هر کلمه‌ای جدای از اینکه اسم، فعل یا صفت باشه، در دلش یه بار معنایی خاصی داره. بین کلماتی که انتخاب می‌کنیم و حال و هوای صحنه باید هارمونی وجود داشته باشه. به عنوان مثال به این جمله نگاه کنید:

 

[-pariya-]

هر کلمه‌ای جدای از اینکه اسم، فعل یا صفت باشه، در دلش یه بار معنایی خاصی داره. بین کلماتی که انتخاب می‌کنیم و حال و هوای صحنه باید هارمونی وجود داشته باشه. به عنوان مثال به این جمله نگاه کنید:

«انگار که از غرق شدن کسی در آن برکه سال‌هاست که می‌گذرد»

 

[-pariya-]

در اینجا من به جای فعل «غرق شدن» می‌تونم کلمات دیگه‌ای جایگزین کنم. مثلا می‌تونم بگم افتادن یا مردن. ولی کلمه‌ی «افتادن» احساس متمایزی در خودش نداره و بیشتر ازش در صحبت‌های روزمره استفاده می‌کنیم. مثلا می‌گیم فلان چیز افتاد زمین. پس خیلی از لحاظ احساسی، معنای خاصی پشتش نیست.