آموزشی فعل مجهول در فارسی

['Nika]

فعل مجهول فعلی است که به جای فاعل، به مفعول نسبت داده می‌شود. برای ساخت فعل مجهول، ابتدا فاعل جمله دارای فعل گذرا را حذف می‌کنیم سپس مفعول را در جایگاه نهاد جمله قرار می دهیم و بعد، از فرمول «صفت مفعولی فعل + فعل معین «شدن» + شناسه فعل» برای تغییر فعل از حالت معلوم به مجهول، استفاده می‌کنیم.

 

['Nika]

در مقابل فعل مجهول، فعل معلوم را داریم. یعنی افعال از جهت مشخص بودن یا نبودن فاعل خود، به دو نوع معلوم و مجهول تقسیم می‌شوند.

 

['Nika]

فرمول اصلی ساخت فعل مجهول به این صورت است:

صفت مفعولی فعل + فعل کمکی «شدن» + شناسه‌ فعل

 

['Nika]

و ساختار جمله‌ داری فعل مجهول نیز به این صورت است:

مفعول + صفت مفعولی فعل + فعل کمکی «شدن» + شناسه‌ فعل متناسب با مفعول (که نهاد شده است)

 

['Nika]

ممکن است افعالی که نیاز به مجهول کردن آن‌ها داریم در زمان ها، شخص‌ها و جمله های مختلفی به کار رفته باشند. بنابراین بهتر است که با طی کردن مراحلی از درستی مجهول‌سازی فعل خود، مطمئن شویم.

 

['Nika]

۱. حذف فاعل
(مادربزرگ) ماجرا را به سهراب گفت.

۲. شناسایی مفعول
ماجرا

 

['Nika]

۳. قرار دادن مفعول به جای نهاد

ماجرا را به سهراب گفت.

 

['Nika]

۴. حذف «را» مفعول (اگر در جمله وجود دارد)

ماجرا (را) به سهراب گفت.


۵. ساخت صفت مفعولی از فعل جمله (بن ماضی + ه)

گفت+ ه = گفته

 

['Nika]

۶. اضافه کردن فعل «شدن» به صفت مفعولی (متناسب با زمان فعل اصلی جمله)

ماجرا به سهراب گفته شد.

۷. تطابق شناسه‌ فعل مجهول با نهاد جدید (از لحاظ شخص و شمار)

شناسه‌ این فعل با نهاد جدیدش مطابقت دارد.

 

['Nika]

ساختارهای مجهول‌سازی دیگری نیز در زبان فارسی وجود دارند که از طریق شناسایی آن‌ها می‌توانیم بهتر پی ببریم که فعل مجهول چیست. پرکاربردترین آن‌ها این موارد هستند:

استفاده از ساخت‌های «گشتن»، «گردیدن» و «آمدن» به جای «شدن»
استفاده از تکواژ «ـَ ند»