آموزشی فن بیان

[شاهدخت]

کاربرد مکث در فن بیان و سخنرانی

با توجه به آنچه در بالا گفته شد موارد کاربرد مکث در فن بیان و سخنرانی عبارتند از:

وقتی بخواهیم واکنش مخاطب را داشته باشیم

به طور کلی هرگاه واکنش شنونده هنگام سخنرانی برایمان اهمیت داشته باشد باید مکث کنیم.

مثلا وقتی از او سوالی میپرسیم.

یا وقتی که میخواهیم شنونده را بخندانیم.

 

[شاهدخت]

یا وقتی میخواهیم یک قلیان احساسی در او به وجود بیاوریم.

ممکن است واکنش مخاطب به جمله ما کمی فکر کردن به آن جمله باشد که این مورد هم نیازمند مکث گوینده است.

وقتی بخواهیم کلمه ای یا جمله ای را برجسته کنیم

اگر کلمه یا جمله ای برای ما از اهمیت بیشتری برخورار باشد و بخواهیم آن را از دیگر جملات یا کلمات متمایز کنیم، لازم است تا دور و برش را خلوت کنیم تا بهتر شنیده شود. مکث بعد از جمله این کار را برای ما میکند.

سکوت بعد از ادای یک کلمه یا جمله میتواند صدای آن کلمه را طوری در گوش شنونده طنین انداز کند که احساس کند سخنران روی این کلمه یا جمله تاکید بیشتری داشته است.

 

[شاهدخت]

وقتی زیبایی مد نظرمان باشد

از ترکیب صدا و سکوت است که بیان ما ساخته میشود.

گاهی اوقات چینش صدا و سکوت کنار هم فقط از لحاظ زیبایی شناختی اهمیت پیدا میکند.

یعنی ممکن است کسی مکث کند فقط چون مکث به نظرش زیبا آمده است

 

[شاهدخت]

مکث در فن بیان و سخنرانی را چگونه آموزش ببینم؟ابتدا باید تمپو را بیاموزید

ابتدا باید مبحث سرعت و تمپو در فن بیان را خوب بیاموزید.

یکی از مواردی که هنگام پایین آوردن سرعت یا تمپو باید انجام شود، سکوت یا مکث در میان کلمات و جملات است.

در بحث تمپو یا ریتم در فن بیان می آموزیم که چگونه مدت زمان همه سکوت ها و صدا ها باید در سرعت کلی بیان ما در نظر گرفته شوند.

 

[شاهدخت]

سپس باید مکث های مختلف را تمرین کنید.

همانطور که گفته شد مکث ها در ماهیت هیچ تفاوتی با هم ندارند و همه از جنس سکوت هستند.

اما همین سکوت برای اینکه در جای درست خود به کار رود نیاز به تمرین دارد.

برای این منظور لازم است تا جملات را با توجه به معانی آنها بخوانید و مکث را تمرین کنیم.

 

[شاهدخت]

به دنبال بهانه ای برای مکث بگردید

یک یا چند جمله را انتخاب کنید و در میان معانی آن به دنبال جاهایی بگردید که مکث در آنجا بهتر است.

این نقاط را با توجه به موارد گفته شده انتخاب کنید.

مثلا اگر جایی علامت سوال دیدید، میتواند محل مناسبی برای مکث باشد.

اگر جایی علامت تعجب دیدید یا از نظر شما تعجب آور است میتوانید آن نقطه را هم برای مکث علامت بزنید.

 

[شاهدخت]

اگر با اتمام جمله معنی عمیق، فلسفی، عرفانی و درخور تاملی منتقل میشود، بعد از نقطه علامت مکث بگذارید.

اگر با اتمام جمله یک تراژدی یا یک خبر شاد کننده یا هر جریان شدید احساسی دیگر ایجاد میشود، باید مکث کنیم تا جمله اثر احساسی خود را بگذارد.

اگر کلمه ای در جمله را مهمتر و لایق تاکید میدانید میتوانید با مکثی کوتاه بعد از آن اهمیت آن کلمه را به شنونده نشان دهید.

اگر میخواهید از شنونده تایید بگیرید میتوانید مکث بکار ببرید.

 

[شاهدخت]

مکث ها را اجرا کنید

سپس سعی کنید متنی که جاهای مکث او را علامت زده اید بخوانید.

فرض کنید متن ما این است:

فکر بلبل همه آنست که گل شد یارش، گل در اندیشه که چون عشوه کند در کارش

بلبل از فیض گل آموخت سخن ور نه نبود، این همه قول و غزل تعبیه در منقارش

ای که در کوچه معشوقه ما میگذری، بر حذر باش که سر میشکند دیوارش

حال بیایید موارد بالا را هنگام ایجاد مکث در جملات بالا بررسی کنیم

 

[شاهدخت]

1. نقش یک عبارت یا کلمه را برجسته کنید

در شعر بالا یک کلمه را از هر بیت که از نظر شما نقش مهمتری دارد و باید روی آن تاکید شود انتخاب کنید.

حال شعر را بخوانید و سعی کنید فقط با مکث بعد از کلمات مورد نظر نقش آنها را در بیت برجسته کنید.

حال کلمات مهم را عوض کنید و تمرین را تکرار کنید.

تمرین مکث را برای تک تک کلمات شعر انجام دهید تا تفاوت آنها را متوجه شوید.

این نوع مکث برای تاکید یا نشان دادن اهمیت یک جمله، عبارت یا کلمه است

 

[شاهدخت]

2. سعی کنید جاهایی از متن که تعجب یا بهت آور است را مشخص کنید و دقیقا بعد از علامت تعجب مکس کنید

مثلا در شعر بالا به نظر من میتوان بعد از عشوه کند! علامت تعجب گذاشت. پس بعد از عشوه کند مکث کنید تا حیرت خود را به رخ بکشید.

یا در بیت سوم میتوان بعد از عبارت بر حذر باش! علامت تعجب گذاشت. پس بعد از عبارت بر حذر باش مکث کنید تا هشدار را به مخاطب خود منقل کنید.