آموزشی قالب‌های شعری زبان ترکی

[ZAHHRA]

از قالب‌های شعری خاص ترکی نظیر تویوق Tuyuq، قوشوق Qopşuq، چنگه çəngə، آرازواری Arazvārı، تورکی Türki و قوشما qoşma و گرایلی Gerayli و بایاتی Bayati و نازلاما Nazlam…a و … می توان نام برد.

 

[ZAHHRA]

البته باید خاطر نشان کرد که در ترکی علاوه بر این قالب ها قالب های رایج در شعر عربی(فارسی) نیز در ترکی رایج است
صنعت شعر آزربایجان،به چهار دسته تقسیم می شود:
۱٫شعر لیریک(کلاسیک)
۲٫شعر عاشیق(هجا)
۳٫شعر ماهنی(ترانه)
۴٫شعر ساتیریک(نو)

 

[ZAHHRA]

بدون شک ادبیات تورکی آزربایجان خاصه ادبیات شفاهی آن از غنی ترین و پربارترین ادبیات های شفاهی(فولکلوریک) جهان محسوب می شود، ادبیاتی که علی رغم بی مهری ها،دشمنی ها،کتاب سوزی ها،خفقان فرهنگی و زبانی،خفقان اندیشه و بیان در دوران رژیم ملعون و منحوس پهلوی،بی توجهی مغرضان زبان و ادبیات تورکی،کم توجهی دوستان و.. همچنان بعد از گذشت هزاران سال سرزنده و پویا و بانشاط همچون نگین در آسمان ادبیات فولکلوریک جهان، اظهر من النجوم و در پاره ای موارد حتی اظهر من الشمس بوده و هست.

 

[ZAHHRA]

ادبیاتی که یکی از ارکان به وجود آورنده ادبیات شیعی در جهان و شکل دهنده و مقوم آن بوده و هست و تداوم این ادبیات مقدس نیز در گرو توجه و ارزش نهادن و بها دادن به این ادبیات است.

 

[ZAHHRA]

چه کسی می تواند نقش ادبیات تورکی را در تشکیل،ترویج،تبلیع و تعیمق ادبیات شیعی در میان سایر ادبیات جهان اسلام انکار کند؟ چه کسی می تواند انکار کند نقش کم نظیر ادبیات شفاهی آزربایجان را در شکل گیری اولین امپراطوری شیعه در جهان اسلام را؟ پرداختن به این ادبیات مقدس مصداق جهاد با زبان و شمشیر است که پیغمبر اکرم(ص) نیز در حدیثی به آن اشاره فرموده اند.

 

[ZAHHRA]

توجه کردن و بهاء دادن به گونه های شعری آزربایجان که پشتوانه هزاران ساله مردمی و دینی را دارا می باشد. بها دادن به اسلام و قرآن و تفکر ناب علوی می باشد، چراکه گونه های شعری در ادبیات شفاهی آزربایجان در طول قرن های متمادی محمل و موکب مضمون و محتوای اسلامی و قرآنی اعم از (اندیشه ناب محمدی، علوی،عاشورائی،انتظار، مهدویت،وطن دوستی و…) در کنار تم های زمینی و آسمانی و عرفانی به عنوان مقدس ترین و غنی ترین و زیباترین مضمون های شعری محسوب می شوند.

 

[ZAHHRA]

سراینده گونه های متعدد شعر آزربایجان در برخی از گونه ها مانند بایاتی یک ملت هست،تفکرات و اندیشه های یک ملت است، احساسات و عواطف پاک و زلال جامعه می باشد، شاعر شعرهای شفاهی آزربایجان ملت بوده، یک نظام فکری و عقیدتی و دینی بوده نه یک شاعر و نه یک حس؛ ادبیات شفاهی آزربایجان از پشتوانه قوی و ساختارمند دینی،تاریخی و مردمی برخوردار است و ادبیاتی که چنین پشتوانه ای را دارد مادامی که مردم هست ملت هست و دین هست مسیر زلال و دریاگونه خود را علی رغم تمام دست اندازیهای بشری و غیر بشری طی کرده و خواهد کرد.

 

[ZAHHRA]

قسمت دوم شعری آذربایجان،یعنی شعر هجا، به شعری گفته می شود که سنجش شعر بر پایه ی تعداد هجا ها باشد،نه نوع هجا،شعر هجا قالب های متنوعی دارد که به چند مورد اشاره می شود:
۱٫گرایلی
۲٫قوشما
۳٫بایاتی
۴٫هجا
۵٫دیوانی
۶٫بئشلیک
۷٫و…

 

[ZAHHRA]

قسمت دوم شعری آذربایجان،یعنی شعر هجا، به شعری گفته می شود که سنجش شعر بر پایه ی تعداد هجا ها باشد،نه نوع هجا،شعر هجا قالب های متنوعی دارد که به چند مورد اشاره می شود:
۱٫گرایلی
۲٫قوشما
۳٫بایاتی
۴٫هجا
۵٫دیوانی
۶٫بئشلیک
۷٫و…

 

[ZAHHRA]

بایاتیلار bayatilar :
بایاتیلار(بایاتی ها) دو بیتی هایی هستند که هر مصراع آن ۷ هجا داشته و بیشتر هجاهای آن نیز کشیده می باشد در بایاتی مصراع های اول و دوم و چهارم با هم همقافیه هستند . دوبیت اول در بایاتی به عنوان مقدمه و بیت پایه برای بیت دوم می آیند ولی ضربه نهایی فقط در مصراع چهارم زده می شود و شاعر سه مصراع اول را صرفا برای زمینه سازی ورود معنایی،مفهومی و مضمونی برای مصراع چهارم می آورد. منظور اصلی شاعر نیز در مصراع چهارم بیان می شود.