مردم شناسی ایران مردم ساری

[هآنی؛]

مازندران کجاست :

مازندران یکی از استان‌های بی‌نظیر کشورمان است که پیشینه فرهنگی بالایی دارد. فرهنگی ناب و بی‌مانند که هر گردشگری را از هر نقطه در کشورمان به تماشا و تجربه‌ی آن دعوت می‌کند. از گویش بومی گرفته تا غذاهای محلی، از پوشش زنان و مردان گرفته تا آداب‌ورسوم. هر چیزی در این استانِ کهن دیدنی‌ست.

 

[هآنی؛]

ادبیات بومی مازندران :

اغلب مردم مازندران به زبان گیلکی صحبت می‌کنند. اما ادبیات بومی شمال کشور دنیای بسیار وسیعی دارد که در این قسمت از معرفی فرهنگ بومی مازندران به سراغش می‌رویم و اطلاعات دقیق‌تری راجع به آن در اختیارتان می‌گذاریم. به‌طورکلی ادبیات بومی مازندران به دو بخش اصلی «زبان» و «لهجه» تقسیم می‌شود که هر کدام را به‌طور مجزا شرح خواهیم داد.

 

[هآنی؛]

زبان بومی :

زبان مازندرانی، یکی از گویش‌ها و زبان‌های ایرانی‌ست که زیرمجموعه گروه زبان‌های کناره‌ی دریای خزر به شمار می‌رود. در واقع این گروه زبان‌ها شامل: زازاکی، گورانی، تالشی، گیلکی، مازندرانی، تاتی، هرزندی و سمانی می‌شوند. این زبان‌ها قدمتی مربوط به عصر پهلوی و اشکانی دارند. در غرب مازندران افراد گویشور
(افرادی که به یک‌زبان تکلم می‌کنند) زبان گیلکی، در جنوب گویشور زبان تاتی و در شرق و جنوب شرق گویشور زبان ترکمنی و فارسی هستند. این‌ها زبان‌های موجود در استان مازندران هستند.

 

[هآنی؛]

لهجه :

کارشناسان و متخصصان توانسته‌اند دوازده لهجه در دوازده منطقه متفاوت استان مازندران را شناسایی کنند. این دوازده منطقه شامل:

 

[هآنی؛]

• منطقه کردکوی

• منطقه بهشهر و نکا

• منطقه ساری

• منطقه قائم‌ شهر

• منطقه بابل

• منطقه نور و نوشهر

• چالوس و تنکابن شرقی

• تنکابن مرکزی

• منطقه علی‌آباد کتول

• منطقه قصران باستانی

• منطقه دماوند

• آمل

 

[هآنی؛]

آداب و رسوم مازندران :

در استان مازندران مراسم‌ و آیین‌های بومی و کهن بسیاری وجود دارد. آیین‌ها و مراسمی که نسل‌به‌نسل بین مردم چرخیده‌اند. توجه مردم استان مازندران به این آیین‌ها توانسته آن‌ها را به‌طور تمام و کمال حفظ کند. چه خوب است که درباره این مراسم‌ بیشتر بدانیم. پس به شناخت و توضیح آن‌ها می‌پردازیم. اما قبل از آن، با مفهوم فرهنگ بومی آشنا شویم!

 

[هآنی؛]

منظور از فرهنگ بومی مازندران چیست :

به‌طورکلی فرهنگ بومی مردم هر منطقه از سایر مناطق متمایز است؛ به گونه‌ای که فرهنگ هر منطقه بخش مهمی از هویت مردم آنجاست. همان‌طور که می‌دانید فرهنگ، آیین و سنت‌های مازندران قدمتی چند هزار ساله دارد! شما با مطالعه فرهنگ بومی مازندران با ارزش‌های اجتماعی مردم این خطه، آداب و رسوم، هنرها، غذاهای محلی، اعتقادات، قوانین، سبک زندگی و ... مردم آنجا آشنا می‌شوید.

 

[هآنی؛]

نوروز خوانی در مازندران :

این شعر همراه با نوای دل‌انگیزش، در 15 اسفندماه توسط نوروزخوانان اجرا می‌شود. نوروز خوان‌ها متشکل از یک گروه سه‌نفره هستند که یکی اشعار را با صدای گرم‌وگیرای خود می‌خواند، دیگری ساز می‌زند و نفر آخر کوله‌کش یا بارکش را اجرا می‌‌کند. این گروه به اهالی شهر عید را تبریک می‌گویند و صاحب‌خانه هم با پول، شیرینی، نخود و کشمش از آن‌ها پذیرایی می‌کند. این سروده‌ها و شعر‌ها معمولا ترانه‌های محلی در وصف امامان و یا مژده سال نو برای اهالی شهر هستند. نوروزخوانی یکی از مهم‌ترین مراسم‌ در فرهنگ بومی مازندران است.

 

[هآنی؛]

فرهنگ بومی مازندران در چهارشنبه سوری :

خاطرات چهارشنبه سوری اغلب ما با بوی ترقه، دود و سروصدا گره خورده است. اما اگر پای صحبت پدران و مادران مازندرانی بنشینید، آیین‌ها و رسوم‌هایی را خواهید شنید که بسیار شیرین و دل‌چسب‌اند. دفتر خاطرات چهارشنبه سوری پدران و مادران مازنی با رسوم دل‌نشینی گره خورده است که بسیاری از ما کمتر راجع به آن شنیده‌ایم. از پختن آش چهارشنبه آخر سال گرفته تا رسم بخت‌گشایی همگی قدمت بالای در بین مردم این خطه دارد.

 

[هآنی؛]

پختن آش :

از قدیم‌الایام مازندرانی‌های اصیل در چهارشنبه آخر سال مشغول پختن آشی معروف به نام «آش‌ترش» می‌شدند. پس از اتمام پخت این آش در ظروفی ریخته شده و بین همسایه‌ها، دوستان و فامیل پخش می‌شد. یکی از رسوم جالب مردم مازندران این است که ظرف آش را نشسته به صاحبش تحویل دهند! این رسم نشان‌دهنده صمیمیت رابطه این دو خانواده است.