مردم شناسی ایران مردم ساری

[هآنی؛]

آیین سنتی 26 عید ماه :

هرساله در تاریخ 28 تیرماه شمسی و 26 عید ماه طبری آیین ویژه‌ی سنتی در بیشتر روستاهای استان مازندران برگزار می‌شود. اهالی روستای امامزاده حسن شهر سوادکوه به این مراسم، جشن مردگان می‌گویند و این مراسم را با آداب خاصی انجام می‌دهند؛ اما چرا به این مراسم جشن مردگان می‌گویند؟

 

[هآنی؛]

چنین می‌گویند:

فریدون پادشاه پیشدادی به انتقام از پدرش جمشیدشاه، ضحاک پادشاه را از میان برمی‌دارد. این خبر به گوش مردم رسیده و مردم به خوشحالی و شادمانی می‌پردازند و این خبر را از طریق آتش‌زدن بوته‌ها به یکدیگر در مناطق دور یا نزدیک اطلاع می‌دهند. فردای آن روز هم از فرط شادی و خوشحالی دورهم ورزش باستانی و بومی خود را انجام ‌می‌دهند. امروزه مانند آن زمان‌ها مردم سوادکوه دورهم جمع می‌شوند، بر سر مزار مردگان خود رفته و برای مردگان خود خیراتی آماده می‌کنند. بر سر مزار اقوام خود شمع روشن کرده و سپس به تماشای کشتی سنتی لوچو می‌نشینند.

 

[هآنی؛]

شب یلدا در مازندران :

مراسم شب یلدا در فرهنگ بومی مازندران جای ویژه‌ای دارد. در این شب بنا بر سنت کهن خود همه اعضای خانواده در کنار هم جمع می‌شوند. در این شب هندوانه، ماست، میوه و تنقلات می‌خورند و شبی به‌یادماندنی را در کنار هم سپری می‌کنند. مردم محلی بر این عقیده هستند که خوردن ماست یا هندوانه سبب می‌شود که از سرمای زمستان در امان بمانند.

 

[هآنی؛]

ویژگی دیگر و جالب این شب، رفتن دختران دم بخت به خانه اهالی‌ست. مردم این روستا معتقدند که دختران دم بخت در این شب صورت خود را پوشانده و به هفت خانه می‌روند و از آن‌ها طلب هدیه می‌کنند. اگر کسی صورت آن‌ها را نبیند و نشناسد حتما به آرزوی و نیت قلبی خود می‌رسند.

 

[هآنی؛]

مراسم ورف چال :

یکی از مراسم‌ جالبی که مختص زنان مازندران است، مراسم برف‌چال در روستای اسک در جاده هراز است. این مراسم در پایان فصل زمستان، زمانی که برف‌ زمستان در حال آب‌شدن است، یعنی از اوایل اردیبهشت‌ماه تا پانزدهم اردیبهشت‌ماه در یکی از روز‌های جمعه برگزار می‌شود. معمولا زمان برپایی این جشن توسط بزرگان اعلام و به همه افراد روستا اطلاع داده می‌شود.

 

[هآنی؛]

مراسم برف چال در واقع برای جلوگیری از کم‌آبی در فصل تابستان است. آن هنگام که فصل تابستان آغاز و کم‌آبی به اوج خود می‌رسید، دامداران در آن هنگام از برفی که در چاهی به نام «ورف چاه» ذخیره کرده ‌بودند، استفاده می‌کردند. در مراسم ورف چال مردان پس از میل صبحانه همراه با چای و غذای ظهر خود به سمت چاهی که در گذشته در دامنه کوه دماوند قرار داشت با نام ورف چال می‌رفتند.

 

[هآنی؛]

در آن زمان نوبت به زنان روستا می‌رسید؛ آنان تمام امور و کارهای روستا را انجام می‌دادند. همه زنان در مساجد و برخی از مکان‌های عمومی روستا تجمع کرده و شروع به برپایی جشن عروس و داماد و شاه و وزیربازی می‌کردند. این جشن و مراسم مختص زنان روستا بود. این چاه توسط سید حسن ولی، ایجاد شده که محل دفن او در روستای نیاک، مکانی برای زیارت روستاییان و عموم مردم بوده است.

 

[هآنی؛]

پس از رسیدن به مکان دقیق این چاه، همه مردان در حد توان خود مقداری برف درون این چاه می‌ریختند تا چاه پر شود. بعد از پر شدن چاه از برف، در کنار هم چای و ناهاری صرف می‌کردند و نماز ظهر را به اقامه می‌ایستادند. در هنگام جشن، ورود هرگونه مرد به داخل روستا ممنوع است و اگر وارد روستا شوند زنان با چوب به استقبال آن‌ها رفته و آن‌ها را تنبیه می‌کنند. ولی پس از صرف ناهار همه مردان به روستا باز می‌گردند. این مراسم از دیرباز تا به‌حال در این روستا برگزار می‌شده است.

 

[هآنی؛]

مراسم ماه محرم در مازندران :

یکی از رسوم بسیار مهم در استان مازندران مراسم قبل و حین ماه محرم است. در استان مازندران تمامی شهرها قبل از فرارسیدن ماه محرم سیاه‌پوش می‌شوند. برپایی تکیه‌ها، دسته‌های سی*ن*ه‌زنی و زنجیرزنی، اهدای نذورات در این ماه در شهرهای مازندران انجام می‌شود. مردم روستای نوا، شهرستان آمل سعی می‌کنند از روز اول تا روز هفتم محرم نذورات خود را پخش کنند. روز هفتم همه مردم به تماشای نخلی می‌نشینند که قرار است در روز هشتم در روستا بچرخانند.

 

[هآنی؛]

مردم این روستا معتقدند که این نخل تابوت امام حسین (ع) است. در روز هشتم همه به دنبال نخل می‌روند و در همین حین روضه‌خوانی و سی*ن*ه‌زنی انجام می‌شود. از روز هشتم تا دهم همراه با نخل‌گردانی شیر بین مردم پخش می‌شود و مردم به درب خانه‌هایی می‌روند که نذوراتی مانند شربت و خرما دارند.