مردم شناسی ایران مردم ساری

[هآنی؛]

البته غیر از آش‌ترش «آش چهل گیاه» و «آش گزنه» نیز در شب چهارشنبه سوری طبخ می‌شود. مازندرانی‌ها معتقدند رب انار به‌کار رفته در آش ترش اندوه و غم را از دل‌ها می‌برد.

 

[هآنی؛]

آیین بخت‌گشایی :

یکی از رسوم جالب مردم مازندران ویژه چهارشنبه سوری رفتن به بازار و آیین بخت‌گشایی است. در چنین شبی دختران دم بخت به بازار می‌رود. آنها با نیت بخت‌گشایی لباس و پارچه چادری ازدواجشان را خریداری می‌کنند. مردم مازندران بر این باورند که خرید کالاهای تازه و نه در این روز شگون دارد!

 

[هآنی؛]

افروختن آتش :

از گذشته‌های دور مردم مازندران در چهارشنبه آخر سال به جشن و پای‌کوبی می‌پرداختند. آن‌ها در این شب ۵، ۷ یا ۹ کپه آتش روشن کرده و برای دور شدن بدی‌ها و بلاها از روی آن می‌پریدند. «کمبه، پار دستوری کمبه، مه زردی بوره ته کش، ته سرخی مه کش» شعریست که مازندرانی‌ها هنگام پریدن از روی آتش می‌خوانند.

 

[هآنی؛]

آیین کوزه شکنی :

در این شب برخی از مردم مازندران کوزه‌های سفالی قدیمی را از بالای پشت‌بام به پایین می‌اندازند تا بشکند. برخی از آنها سکه‌ای درون کوزه می‌گذارند تا کودکان پس از شکستن کوزه سراغ آنها رفته و خوشحال شوند.

 

[هآنی؛]

قاشق زنی :

قاشق زنی نه‌تنها در مازندران بلکه در برخی شهرهای دیگر ایران نیز رایج است. در این رسم دختران و پسران چهره‌های خود را پوشانده و چادر می‌پوشند. همسایه‌ها با شنیدن صدای قاشقی که به کاسه‌ها می‌خورد از خانه بیرون آمده و کاسه را با آجیل و شیرینی پر می‌کنند.

 

[هآنی؛]

جشن نوروز ماه :

مازندرانی‌ها رسم دارند که در اواسط مردادماه، وقتی که اولین محصول برنج خود را جمع و درو می‌کنند، جشنی به نام «نوروز ماه» می‌گیرند. در این جشن از همان برنجی که درو کرده‌اند، غذایی درست‌ می‌کنند و در بیرون از روستای خود به جشن و خوش‌گذرانی می‌پردازند. مردم محلی معتقدند که جشن نوروز، همانند روز سیزده‌بدر حتما باید بیرون از خانه باشند و این کار را نوعی سپاس‌گزاری می‌دانند.

 

[هآنی؛]

شال انگلنی :

این آیین که بیشتر در مناطق کوهستانی مازندران مرسوم است شال انگنی (شال اندازی) نام دارد. طبق این رسم جوانان به کنار پنجره و پشت‌بام رفته و شالی را به خانه دیگران می‌اندازند. صاحب‌خانه پس از دیدن آن شال شیرینی یا انعامی را به آن فرد می‌دهد.

 

[هآنی؛]

روز سیزدهم آبان ماه :

این روز، روز جان‌فشانی قهرمان ایرانی «آرش» برای حفظ تمامیت ارضی کشورمان ایران است و به روایتی شب میلاد حضرت علی (ع) نیز است. به همین دلیل 13 آبان‌ماه برای مازندرانی‌ها بسیار ارزشمند است، به‌طوری‌ که در این شب همه اعضای خانواده و فامیل گرد هم جمع آمده و با جان‌ودل به داستان‌ها و روایت‌های بزرگ‌ترها گوش می‌سپارند.

 

[هآنی؛]

جوانان و نوجوانان همراه با ترکه‌ای بلند که کیسه یا پارچه‌ای به انتهای آن بسته‌‎اند، همراه با خواهران و برادران کوچک‌تر خود به درب خانه‌ها می‌روند. چوب را به در خانه‌ها می‌زنند و وانمود می‌کنند که لال هستند و با همان حرکات صاحب‌خانه را متوجه این قضیه می‌سازند که هدیه‌ای به آن‌ها بدهند. صاحب‌خانه هم به آن‌ها پول، شیرینی و... می‌دهد. فرد لال همراه با بچه‌ها یعنی گروه خود در کوچه‌ها این سروده‌ی زیبا را می‌خوانند:

 

[هآنی؛]

لال بیمو/ لال بیمو/ پارسال و پیرار بیمو/ چل بزن دیگه بزن/ لال انه لالک انه/ پیسه گنده خوانه/ سالو ماه ارزون نوه/ لال مار رسوا نو/ لال انه لالک انه.​