مردم شناسی ایران مردم ساری

[هآنی؛]

لباس محلی مازندران :

لباس‌های بومی محلی مردم استان مازندران علاوه بر زیبایی، دارای قدمت بسیاری است. پوشاک و لباس محلی زنان و مردان در این استان متفاوت هستند.

 

[هآنی؛]

لباس بومی زنان مازندران از این چند بخش تقسیم می‌شود :

• شلیته یا چرخی شلوار که دامنی منحصربه‌فرد متشکل از چندین نوار رنگی است.

• سرپوش محلی یا چارقد که یک روسری چهارگوش با گل‌های بسیار و تزئینات جذاب بر روی آن است.

• پاپوش شامل گالش و چاروق؛ گالش برای رفت‌وآمدهای ساده روزانه و چاروق کفش مشترک بین مردان و زنان است.

 

[هآنی؛]

لباس بومی مردان مازندارن از این چند بخش تشکیل می‌شود :

• جومه یا جامه، پیراهن مخصوص مردانه، مناسب برای همه فصول.

• شلوار یا پشمبال، شلوار سیاه یا آبی‌رنگ، در زمستان دارای الیاف متفاوت‌تر به نام چوقاست.

• نیم‌تنه، پوششی به رنگ مشکی که در فصل زمستان بر روی پیراهن خود به تن می‌کنند.

• سرپوش محلی یا کلاه نمدی که برای فصل زمستان بسیار کاربرد دارد.

• پاپوش محلی یا چاروق، یکی از قدیمی‌ترین پاپوش‌ها، از جنس چرم که با بندهایی به دور پا بسته می‌شود.

 

[هآنی؛]

معرفی اقوام مختلف در مازندران :

در واقع ساکنان اصلی و قدیمی قسمت غربی دریای خزر یا به‌اصطلاح گذشتگان دریای مازندران، کادوسیان بودند. در قسمت میانی دریای خزر اقوام آنریاک و در قسمت شرقی دریای خزر نیز اقوام مردویی و تپورها سکونت داشته‌اند. ایرانیان به تپورها، تپورستان و با آمدن اعراب به ایران آن‌ را طبرستان نام نهادند. یکی از تاریخ‌نگاران و جغرافی‌دانان یونانی به نام استرابون بر این عقیده است که تپَورها حدفاصل آماردها (آمل امروزی) و هیرکانیه (گرگان امروزی) زندگی می‌کردند؛ اما از نظر خاورشناس روسی دیاکونف، تپورها در هیرکانیه (گرگان امروزی) سکونت داشته‌اند و زیر نظر و نفوذ هیرکانیان بوده‌اند. در واقع استان مازندران بخشی از همان تپورستان گفته‌شده به مرکزیت ساری است. این سه قومیت‌های اصلی و باستانی در کناره‌ی دریای خزر هستند.

 

[هآنی؛]

بازی‌های بومی محلی مازندران :

بازی‌های بومی و محلی استان مازندران دارای قدمت و بااصالت هستند. بازی‌هایی که سبب شادی و شادمانی اهالی استان و شهرهای مازندران می‌شوند. در ادامه به شرح برخی از این بازی‌ها می‌پردازیم !

 

[هآنی؛]

چیلک مارکا :

در این بازی بازیکنان در ابتدا به دو گروه تقسیم می‌شوند. برای انجام این بازی به یک‌ تکه چوب کوچک (چیلک) و یک‌ تکه چوب بزرگ (مارکا) نیاز است. سپس گودالی کوچک کنده و چوب چیلک یا همان چوب کوچک را روی گودال قرار می‌دهند و با چوب مارکا یعنی چوب بزرگ زیر آن می‌زنند. چوب هر یکی از بازیکنان این بازی مسافت طولانی‌تری را طی کند، آن تیم برنده این بازی شناخته می‌شود. بازنده باید به برنده کولی بدهد.

 

[هآنی؛]

آغوزکا یا گردوبازی :

در بازی آغوزکا وسیله اصلی برای انجام بازی گردو است. گردو‌ها را دوبه‌دو روی‌ هم قرار می‌دهند. سپس با یک گردوی بزرگ‌تر که به آن کُل یا تیره می‌گویند به سمت این گردوها پرتاب می‌کنند. اگر این گردوها با گردوی کل یا تیره یک بازیکن بریزد، فعلا برنده بازی این بازیکن است. در ادامه باید بازیکنان دیگر سعی کنند که با گردوی خود به گردوی کل یا تیره نفر اول زده تا برنده این بازی شوند. اگر کسی نتواند که به‌کل یا تیره نفر اول بزند، نفر اول صاحب همه گردوها می‌شود.

 

[هآنی؛]

ریسمان‌بازی :

رسیمان بازی یکی از بازی‌های هیجان‌انگیز استان مازندران به شمار می‌رود. این بازی در واقع بازی و نمایش سنتی است. این نمایش معمولا در مراسم‌ عروسی انجام می‌شود. در ریسمان‌بازی یک نفر به‌عنوان بندباز که روی سر خود سینی گذاشته روی ریسمانی راه می‌رود. فرد بندباز، گاه با دوچرخه از روی طناب عبور می‌کند. نفر دیگری هم در پایین به نام شیطانک، با حرکات نمایشی و خنده‌دار مردم را سرگرم می‌کند. در پایان نمایش شیطانک در بین مردم رفته، سپس از مردم و صاحب‌خانه نیز پول یا شیرینی می‌گیرد.

 

[هآنی؛]

کشتی لوچو :

کشتی لوچو از دیگر بازی‌ها و مسابقات سرگرم‌کننده در استان مازندران است. این کشتی معمولا در جشن‌های عروسی، اعیاد مذهبی یا ملی یا در هنگام برداشت شالی که هنگام پایان کار و در واقع استراحت روستاییان است، انجام می‌شود. در مسابقه کشتی لوچو دو نفر از افراد ماهر و قهار در این کشتی به‌عنوان داور و ناظر بر مسابقه انتخاب می‌شوند.

 

[هآنی؛]

قوانین مسابقه به این صورت است که ضربه‌زدن به سر حریف، گرفتن انگشتان دست، چنگ یا ضربه‌زدن به کتف و گوش خطا محسوب می‌شود. کشتی گیران دو هفته باهم مسابقه می‌دهند و در آخر هر ک.س که بتواند همه‌ی حریفان را شکست دهد، برنده این مسابقه می‌شود. در تمام مدت مسابقه کشتی لوچو، ساز و دهل نواخته می‌شود که شور و هیجان بین تماشاچیان و بازیکنان را به وجود می‌آورد. جایزه برنده یک راس گاو است که اهالی آن را می‌خرند و به برنده می‌دهند.