مردم شناسی ایران مردم شناسی چهارمحال و بختیاری!

[ام کا اچ p.r]

استان چهارمحال‌وبختیاری در بخش مرکزی رشته کوههای زاگرس بین پیش کوههای داخلی و استان اصفهان واقع شده است. همچنین مرکز استان (شهرکرد) با ۲۱۵۰ متر ارتفاع در میان مراکز استانها، بلندترین است (به همین سبب به بام ایران اشتهار یافته است). این استان دارای ۱۶ قله مرتفع با ارتفاع بیش از سه هزار و ۵۰۰ متر مربع می‌باشد و قله چهار هزار و ۵۴۸ متری زردکوه بختیاری در آن قرار دارد که مرتفعترین قله آن کلونجی نام دارد. ارتفاعات این استان سرچشمه سرشاخه‌های دو رودخانه دائمی زاینده رود و کارون می‌باشد. وسعت این استان در حدود ۱۶۵۳۳ کیلومتر مربع می‌باشد.

 

[ام کا اچ p.r]

به علت ماهیت کوهستانی مرتفع، که در مسیر بادهای مرطوب سیستمهای مدیترانه‌ای قرار داشته و موجب صعود و تخلیه بار این سامانه‌ها می‌گردد، این استان دارای بارش نسبتاً مناسب می‌باشد. غالبا در مناطق مرتفع نوع بارش به صورت برف می‌باشد و وجود ارتفاعات پوشیده از برف یکی از ویژگیهای اقلیمی این استان است. استان چهارمحال و بختیاری بدلیل دارا بودن ویژگیهای خاص جغرافیایی و توپوگرافی از لحاظ آب و هوایی متنوع بوده و اقلیم‌های متفاوتی در آن وجود دارد. بارشهای منطقه غالباً تحت تأثیر جریان‌های جوی مدیترانه و عمدتاً کم فشار سودان قرار دارد که از غرب و جنوب غرب وارد منطقه شده و به مدت ۸ ماه (مهر تا اردیبهشت) منطقه را تحت تأثیر قرار می‌دهد

 

[ام کا اچ p.r]

وجود رشته کوه زاگرس که عمود بر مسیر حرکت این جریان ها است، بارانهای شدید و سنگین را در منطقه باعث می‌شود. پربارش ترین بخش استان ارتفاعات غرب با متوسط بارش سالانه ۱۶۰۰ میلیمتر می‌باشد. سایر مناطق پربارش استان ارتفاعات سبز کوه با متوسط ۱۴۰۰ میلیمتر و ارتفاعات جنوب غرب استان با بارش ۹۰۰ میلیمتر می‌باشد. کم بارش ترین ناحیه استان نواحی شرقی و شمال شرقی با متوسط بارش سالانه ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیمتر است.

 

[ام کا اچ p.r]

براساس آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۸۵ استان چهارمحال و بختیاری دارای ۸۵۸ هزار نفر جمعیت بود. در این استان مردم شهرهای شهرکرد، بروجن و فرخ ‌شهر و برخی دیگر مناطق به زبان فارسی و بختیاری صحبت می‌کنند. مردم شهرستانهای لردگان، اردل، کوهرنگ و فارسان به گویش بختیاری تکلم می‌کنند و گویش ترکی قشقایی نیز در برخی از شهرها و روستاها از جمله شهرهای سامان، بن، کیان و طاقانک رایج است.

 

[ام کا اچ p.r]

استان چهارمحال و بختیاری از جمله مناطق کوهستانی فلات مرکزی ایران محسوب می‌شود که در بخش مرکزی رشته کوه‌های زاگرس واقع شده‌است. به علت جوان بودن دوره کوه‌زایی و شرایط تشکیل گسل‌های خاص، در این منطقه وجود بلایا و مخاطرات طبیعی بسیاری چون ریزش بهمن، سیل، زلزله و رانش زمین در اکثر نقاط آن مشاهده می‌شود.

 

[ام کا اچ p.r]

یکی دیگر از استان هایی که در قسمت جنوبی کشور واقع شده است استان چهارمحال بختیاری است که مرکز این استان شهرکرد می باشد. این استان بیست و دومین استان کشور می باشد و مساحت آن حدود 16.421 کیلومتر مربع می باشد.

این استان از شرق به استان اصفهان، از غرب به استان خوزستان، از جنوب به استان کهگلویه و بویراحد و از شمال به استان لرستان محدود می شود.

استان چهارمحال و بختیاری با دیرینه‌ای هزار ساله،‌ تعدادی از تماشایی ‌ترین جاذبه‌ های گردشگری طبیعی را در خود جای داده است که بیش از ۶۳۰ عدد از این دیدنی‌ ها به ثبت ملی رسیده‌ اند

 

[ام کا اچ p.r]

تاریخچه استان چهارمحال بختیاری
سفال‌ ها و ابزارها ی سنگی به دست ‌آمده از تپه‌ های باستانی این منطقه، پیشینه‌‌ ی استان را به حدود نه هزار سال قبل نسبت می‌دهند. از آن زمان تا کنون این سرزمین، سکونت‌گاه اقوام مختلفی بوده است. هم ‌اکنون مردم این استان به زبان ‌های بختیاری، فارسی و ترکی سخن می‌گویند و بخشی از جمعیت استان را عشایر ایل بختیاری تشکیل می‌دهند.

 

[ام کا اچ p.r]

برخی از مردم استان و مسئولین استانی و کشوری معتقد به تغییر نام این استان هستند. دلیل اصلی این گروه طولانی بودن نام استان است. طولانی بودن نام استان سبب حذف یکی از بخش‌های نام استان می‌شود، گاه چهار محال خوانده می‌شود و گاه بختیاری و در هر صورت باعث می‌شود که مقصود اصلی از آن بدست نیاید. در برخی موارد هم در نامه نگاری‌ها نام کوتاه شده چ. و ب. به کار می‌برند که چوب خوانده می‌شود. برخی دیگر بر این باور اند که نام استان باعث ایجاد شکاف بین مردم استان می‌شود و با وجود کوچکی استان، آن را به دو بخش تقسیم می‌کند. این توده معتقدند هویت یک استان باید همانند هویت یک کشور از همبستگی کامل برخوردار باشد و مردم آن بر پایه نژاد بخش‌بندی نشوند.

تغییر نام استان به دلیل نگرانی از واکنش بختیاری‌ها استان هنوز عملی نشده‌است.

 

[ام کا اچ p.r]

مردم استان چهار محال و بختیاری به دو قسمت چهارمحالی‌ها و بختیاری‌ها تقسیم می‌شوند. چهار محالی‌ها عموماً به زبان فارسی و ترکی و با لهجه خاص خودشان صحبت می‌کنند و بختیاری‌ها هم به گویش بختیاری که شاخه‌ای از زبان لری است صحبت می‌کنند. در ۵ شهرستان از ۹ شهرستان این استان زبان گویش بختیاری رایج است که این شهرستان‌ها عبارتند از: اردل، کوهرنگ، فارسان، لردگان و کیار. در شهرستان‌های شهرکرد، بروجن، سامان وبن لهجه‌های محلی فارسی و ترکی رایج است. به‌طور خاص مردم شهرهای شهرکرد، هفشجان، بروجن و فرخ‌شهر و برخی دیگر مناطق به زبان فارسی صحبت می‌کنند، لهجه‌های دهکردی، هوشگانی، اورجنی و قهفرخی مخصوص شهروندان این استان می‌باشد که از ریشه فارسی پهلوی است و در آن لغات ترکی و عربی زیادی وجود ندارد. زبان ترکی قشقایی نیز بیش از ۱۲ درصد جمعیت ساکنین استان را شامل می‌شود. به‌طور خاص مردم شهر‌های کیان، بلداجی، سامان، بن، فرادنبه و جونقان به زبان ترکی صحبت می‌کنند.

 

[ام کا اچ p.r]

بر پایه تحقیقات پروفسور گرهارد دوئرفر گویش‌های ترکی رایج در چهارمحال در گروه زبانی اوغوزی میانه و جنوبی قراردارد، همچنین زبان ترکی رایج در فرادنبه و شهرکیان، از بکرترین لهجه‌های زبان ترکی در ایران می‌باشد. دانشنامه ایرانیکا در مقاله زبان لری زبان مردم این استان را از نظر جغرافیایی نیمی فارسی و نیمی لری معرفی می‌کند. وبگاه میراث فرهنگی و گردشگری استان چهارمحال و بختیاری زبان لری بختیاری را به عنوان زبان عمومی در این استان معرفی می‌کند. دانشنامه جهان اسلام گویش مردم این استان را فارسی با گویش بختیاری معرفی می‌کند