معرفی کتاب معرفی کتاب «خودِ نوشتن» | یک زندگی که در نوشتن خلاصه می‌شود

[شیر کاکائو]

افق‌های نویسنده​

«نویسنده کیست؟ نویسنده چیست؟

نویسنده می‌تواند افراد مختلف باشد: آنکه آثارش را بسیاری از خوانندگان می‌خوانند، کسی که هنوز هم پس از سال‌ها خواننده دارد یا آنکه هرچند نویسنده‌ای قدر بوده (و شاید هنوز هم هست) و آثار گرانقدر نوشته اما امروز فراموش شده و دیگر کسی کتاب‌هایش را نمی‌خواند. همه‌ی اینها نویسنده‌اند.

ما خود نویسای نویسنده را نمی‌بینیم زیرا او همیشه در خلوتش می‌نویسد. از دیده‌ها پنهان است. افق‌های نویسنده چندان مرئی نیستند. در افق‌های نویسنده با صورت‌های پیدا و پنهان او سروکار داریم. »

 

[شیر کاکائو]

سطل کاغذهای باطله‌ی نویسنده​

«هرچه را که خط بزنیم و یا بیندازیم در سطل کاغذهای باطله مقاومت می‌کند و نمی‌خواهد از بین برود و دنبال راهی می‌گردد که بازگردد. عیناً مثل کفش‌های میرزانوروز.

پاره‌کردن نوشته‌هایی که نویسنده با تمام وجودش نوشته و ریختن آنها در سطل آشغال به‌راستی کاری سخت، اما لازم است. «پاره کردن با فضیلت» همین است دیگر.

آیزاک باشویس سینگر می‌گوید بهترین دوست نویسنده سطل آشغال است. یعنی نویسنده نباید از خط‌زدن و پاره‌کردن دستنوشت‌هایش بترسد.

به سطل کاغذ باطله‌های نویسنده به‌مثابه موجودی امانت‌دار هم می‌توانیم نگاه کنیم. بعضی سطل‌ها نسبت به صاحبانشان خیلی وفادارند و حتی از نوشته‌هایی که نویسنده‌هایشان با بی‌مهری دور ریخته‌اند مواظبت می‌کنند تا به دست اهلش تحویل دهند.»

 

[شیر کاکائو]

برای تکه‌ای نان​

«می‌توانیم حرف آخر را اول بزنیم و راحت بگوییم: نه جانم، در وضعیت ما نویسنده‌ی حرفه‌ای معنا ندارد و بعید است نویسنده‌ی هم‌وطنی بتواند از راه قلم‌زنی (و نه البته قلمزنی) امرار معاش کند.

فکر نکنید که این داستان ماست و فقط نویسنده‌های ایرانی موجوداتی غریب و ناشناخته‌اند. نه، حتی در جوامعی که شغل نویسندگی را به رسمیت می‌شناسند باز هم به قلم‌زن‌ها به شکل مخلوقاتی عجیب نگاه می‌کنند.

نویسنده‌های حرفه‌ای که با نوشتن روزگار می‌گذرانند سختی‌های زیادی کشیده‌اند تا به اینجا رسیده‌اند. »

 

[شیر کاکائو]

اضطراب انتشار​

اضطراب ناشی از منتشر شدن. خوانده و دیده شدن لذت‌بخش است اما اضطراب‌آور هم هست. اینکه: چه بر سر اثر عزیز و دل‌بندت می‌آید و با انتشار آن دیگران چه نظری درباره‌ات دارند و ارزیابی‌شان نسبت به تو چیست؟

انتشار با تکثیر سروکار دارد و همین‌طور کثرت و به هرصورت دیده‌شدن (که الزاماً با خوانده‌شدن همراه نیست، چون معمولاً می‌بینند و می‌شناسند اما نمی‌خوانند) و از گمنامی درآمدن. حالا اگر این با خواندن همراه باشد لذتش برای نویسنده دوچندان می‌شود.

به قول همینگوی از وقتی قلم را روی کاغذ می‌گذاری تا وقتی کتابت را در آغوش می‌گیری باید دلواپس باشی. بااین همه لذتی بالاتر از درآغوش‌گرفتن کتابی که نوشته‌ای نیست.»

 

[شیر کاکائو]

بازده نزولی متن​

«ظاهراً دیر و زود دارد اما بلاخره به آخر می‌رسد. البته آرزوی جاودانگی یا به‌قول جورج استاینر هوس جاودانگی معمولاً هست. این در میان نویسنده‌ها بیشتر دیده می‌شوند. اینکه آثارشان پس از مرگ آنها هم خوانده شوند.

بازده نزولی اصلاً اصطلاحی اقتصادی نیست و اینجا عبارت است از:

نمود مقادیر متوالی هریک از عوامل تولید که مقادیر متوالی کمتری از بازده اضافی به بار آورد. اگر هر مقدار متوالی از یک نهاده بازدهی کمتر از بازدهی ماقبل به بار آورد، هم تولید نهایی آن نهاده و هم بازدهی متوسط آن، یعنی بازده در واحد نهاده‌ی متغیر نیز کاهش می‌یابد.

این قانون را درباره‌ی ادبیات و تولید ادبی نیز صادق می‌دانند. متن ادبی هم مانند هر چیز دیگر عمر مفید دارد و به تدریج ارزش اولیه خود را از دست می‌دهد و از رونق می‌افتد.

قانون بازده نزولی شامل توانایی‌های (جسمی و مغزی) نویسنده نیز می‌شود.

به نظر نویسنده و ناقد بزرگ انگلیسی دکتر ساموئل جانسون طول عمر یک متن مهم است (یعنی مدت زمانی که خواننده دارد)، نه اینکه کی نوشته شده و شمارگانش چقدر بوده و چند نسخه فروخته است. مانند شکسپیر که همچنان بعد از صدها سال هنوز خواننده دارد.»

 

[شیر کاکائو]

در کنار فصولی که انتخاب شد، فصل‌های دیگری نیز هستند با موضوعاتی جذاب در باب نوشتن، همراه با نمونه‌های بسیار و مثال‌هایی از نویسندگان مختلف که مبحث را روشن‌تر می‌کنند. می‌توان گفت این کتاب به‌مثابه پژوهشی در موضوع نوشتن و دریچه‌ای به دنیای گسترده و متنوع نویسندگی، نویسندگان و تولید ادبی است. خواندن آن را به اهل‌نوشتن پیشنهاد می‌کنیم.