آموزشی نقطه‌ی اوج (THE CLIMAX) | معرفی عناصر داستانی

[؛Raha]

در اوج هیجان، تورن‌هیل و کندال بر لبه پرتگاهی آویزان شده و در معرض خطر مرگ قرار می‌گیرند. در لحظه‌ای که همه چیز به نظر می‌رسد به پایان رسیده است، یک افسر پلیس با شلیک گلوله، به این تعقیب و گریز نفس‌گیر پایان می‌دهد. اما شگفتی داستان در همین‌جا پایان نمی‌یابد. در یک صحنه کوتاه و پر از تعلیق، تورن‌هیل موفق می‌شود کندال را از پرتگاه نجات داده و با او به داخل یک واگن قطار بپرد. این صحنه کوتاه، با بوسه‌ای عاشقانه از سوی تورن‌هیل و آغاز تیتراژ پایانی، به یکی از ماندگارترین پایان‌های تاریخ سینما تبدیل شده است.

 

[؛Raha]

ارنیست لمان، نویسنده فیلمنامه، به دلیل طراحی این پایان هوشمندانه و تاثیرگذار، تحسین بسیاری را برانگیخته است. تنها ۱۵ ثانیه بین اوج هیجان و پایان فیلم فاصله است، اما در همین مدت کوتاه، مخاطب شاهد تغییر کامل شرایط و آغاز زندگی جدید قهرمانان است. این پایان بندی نشان می‌دهد که چگونه می‌توان با استفاده از کمترین عناصر بصری و دیالوگ، بیشترین تاثیر را بر مخاطب گذاشت.

اما اگر پایان خوشی وجود نداشته باشد چی؟

 

[؛Raha]

۳. نقطه اوج تراژیک
در بسیاری از داستان‌ها، نقطه اوج معمولاً در نزدیکی پایان اتفاق می‌افتد. اما اگر نگاهی عمیق‌تر به تراژدی‌های کلاسیک، به ویژه آثار سوفوکل بیندازیم، متوجه می‌شویم که این قاعده همیشه صدق نمی‌کند.
در این آثار، نقطه اوج اغلب در میانه داستان رخ می‌دهد و پس از آن، قهرمان وارد مرحله‌ای از سقوط و نابودی می‌شود.

 

[؛Raha]

گوته فرای تاگ، با مطالعه دقیق تراژدی‌های کلاسیک و آثار شکسپیر، به کشف جالبی دست یافت. او متوجه شد که بسیاری از این آثار، یک ساختار مشترک دارند. نیمه اول داستان، قهرمان را به سمت یک نقطه عطف مهم سوق می‌دهد. در این نقطه عطف، قهرمان تصمیمی می‌گیرد که زندگی او را برای همیشه تغییر می‌دهد و باعث می‌شود او در نیمه دوم داستان، کنترل اوضاع را از دست بدهد.

 

[؛Raha]

داستانی با دو نیمه
به این داستان ساده توجه کنید:

پسر جوانی در خانه است. او می‌خواهد آخرین کوکی را از شیشه بردارد، اما مادرش به او می‌گوید آن را برای خواهرش نگه دارد که هر لحظه ممکن است از مدرسه برگردد.

پسر با وسوسه مبارزه می‌کند و به خودش می‌گوید که خواهرش ناراحت نمی‌شود؛ احتمالاً او قبلاً در مدرسه کوکی خورده است. با قانع کردن خودش که اتفاق بدی نخواهد افتاد، پسر کوکی را می‌خورد.

 

[؛Raha]

وقتی خواهرش به خانه می‌رسد، می‌بیند که از کوکی او فقط چند خرده باقی مانده است. او تمام روز به امید این کوکی بوده و حالا کوکی ندارد. او با گریه از خانه بیرون می‌دود و بلافاصله با ماشین تصادف می‌کند. مادرش پشت فرمان است. او تازه از فروشگاه مواد غذایی برگشته بود، جایی که برای خریدن کوکی بیشتر رفته بود.

 

[؛Raha]

بنابراین، به نظر شما نقطه اوج این داستان کجا اتفاق می‌افتد؟ اگر جواب شما "لحظه خوردن شیرینی خواهرش" است، درست است! به خودتان یک کوکی جایزه بدهید. هر چیزی که بعد از آن لحظه اتفاق می‌افتد، خارج از کنترل پسر جوان است. انتخاب انجام شده است و تاس انداخته شده است - سایر اتفاق‌ها یک نتیجه تراژیک از عمل او در نقطه اوج است.

 

[؛Raha]

مثال: آنتیگون
پس از ادیپ شاه، سوفوکل با تراژدی کرئون، تصویری پیچیده از قدرت و تعصب را به نمایش می‌گذارد. کرئون، پادشاه تِب پس از یک جنگ داخلی، با چالش بزرگی روبرو می‌شود: آنتیگون، برادرزاده او، فرمان پادشاه را زیر پا می‌گذارد و برای برادر مرده‌اش که به عنوان یک شورشی شناخته می‌شود، مراسم تدفین برگزار می‌کند. در این نقطه عطف، کرئون با تردیدهای عمیقی دست و پنجه نرم می‌کند. آیا می‌تواند به وعده خود مبنی بر مجازات آنتیگون عمل کند، حتی با وجود درخواست‌های همسر، پسر و برادرزاده محبوبش؟ در این لحظه، کرئون بهانه‌های کافی برای بخشیدن آنتیگون دارد، اما لجاجت و تعصب او بر اجرای عدالت، سرنوشت تراژیکی را برای او رقم می‌زند.

 

[؛Raha]

تصمیم کرئون برای اعدام آنتیگون، نقطه اوجی است که پس از آن، رویدادها به سمت نابودی پیش می‌روند. مرگ آنتیگون، به دنبال خود مرگ پسر و سپس همسر کرئون را می‌آورد. کرئون در نهایت تنها و محاصره شده توسط مرگ باقی می‌ماند. این تراژدی نشان می‌دهد که چگونه تعصب و اصرار بر قدرت، می‌تواند به نابودی انسان و همه چیزهایی که برای او ارزشمند است، منجر شود. اگرچه این ساختار داستانی ممکن است در داستان‌گویی مدرن کمتر رایج باشد، اما همچنان می‌تواند الهام‌بخش خلق آثار دراماتیک باشد.

 

[؛Raha]

. غافلگیری پایانی
خوانندگان و مخاطبان امروزی نسبت به ساختار داستانی بسیار آگاه هستند. تا زمانی که به بزرگسالی می‌رسند، هزاران داستان را خوانده‌اند که اکثر آن‌ها ویژگی‌های مشترکی دارند. این خوانندگان می‌دانند که اوج داستان نتیجه تمام نقاط داستانی پیش از آن خواهد بود.

وقتی راکی بیشتر وقت فیلم را صرف تمرین برای مبارزه با آپولو کرید می‌کند، نیازی به تخیل زیاد نیست تا متوجه شویم اوج داستان در یک رینگ بوکسینگ اتفاق می‌افتد. با این حال، برخی نویسندگان با بهره‌گیری از همین انتظارات، خواننده را غافلگیر می‌کنند و با ایجاد پیچش‌های داستانی، زیربنای این پیش‌بینی‌ها را متزلزل می‌سازند.