آموزشی نقطه‌ی اوج (THE CLIMAX) | معرفی عناصر داستانی

[؛Raha]

مثال: حس ششم
بروس ویلیس در نقش مالکوم کراو، روانشناسی که کودکان را از چنگال آسیب‌های روانی رها می‌کند، در ابتدای فیلم هدف حمله بیمار سابق خود قرار می‌گیرد. در ادامه، کراو با کول، پسربچه‌ای که ادعا می‌کند ارواح را می‌بیند، روبرو می‌شود. این ادعا او را به یاد بیمار شکست خورده‌اش می‌اندازد.

 

[؛Raha]

کراو با کمک به کول برای ارتباط با این ارواح و حل مشکلاتشان، تلاش می‌کند تا او را قوی‌تر کند. داستان به گونه‌ای پیش می‌رود که مخاطب انتظار دارد شاهد موفقیت کراو در کمک به کول برای کنترل توانایی‌هایش باشد. کول موفق می‌شود با کمک به روح یک دختر جوان، راز قتل او توسط نامادری‌اش را فاش کند. اما این پایان ماجرا نیست. در یک چرخش داستانی غافلگیرکننده، متوجه می‌شویم که کراو از همان ابتدا مرده بوده است و تمام اتفاقات از دیدگاه یک روح روایت شده است. سفر کراو برای کمک به کول، در واقع سفری برای حل مشکلات خودش به عنوان یک روح بوده است.

 

[؛Raha]

این پایان پیچیده و غافلگیرکننده، یکی از بهترین نمونه‌های پایان‌های غیرمنتظره است. چرا که نه تنها جذابیت داستان اصلی را کم نمی‌کند، بلکه با داستانی که روایت کرده است، ارتباط عمیقی برقرار می‌کند.

 

[؛Raha]

سرنخ‌ها را بدون لو دادن رها کنید
هر پایان غافلگیرکننده، تیغ دولبه‌ای است. از یک سو، می‌تواند خواننده را میخکوب کند و داستان را در ذهن او ماندگار سازد. اما از سوی دیگر، اگر مخاطب احساس کند با او بازی شده یا پیچش داستانی برایش پیش‌پا افتاده است، می‌تواند به سرعت علاقه‌اش را از دست بدهد. راز موفقیت در خلق پایان‌های غافلگیرکننده، نهفته در کاشتن سرنخ‌های هوشمندانه در طول داستان است. این سرنخ‌ها باید آنقدر ظریف و در عین حال تاثیر گذار باشند که پس از آشکار شدن راز، خواننده با شگفتی به عقب برگردد و ببیند که همه چیز از قبل برای او آماده شده بود.

 

[؛Raha]

در حس ششم، به مخاطب چندین سرنخ در طول داستان داده می‌شود، از جمله:

کراو با کسی به جز کول صحبت نمی‌کند
کول در ابتدا می‌گوید که ارواحی که می‌بیند «نمی‌دانند که مرده‌اند»
همسر (جداشده؟) کراو هر وقت ملاقات می‌کنند به نظر می‌رسد که او را نادیده می‌گیرد

 

[؛Raha]

نویسنده با چنان ظرافتی این نقاط داستانی را در بافت روایت گنجانده است که خواننده به طور طبیعی آن‌ها را می‌پذیرد. این عناصر داستانی به عنوان جزئیات ظریف و کارآمدی عمل می‌کنند که در عین حال به پیشبرد داستان کمک می‌کنند و ارتباطات معنایی را برقرار می‌سازند. این مهارت نویسنده در پنهان کردن این عناصر روایی در لابه‌لای داستان، بسیار قابل توجه است، خصوصاً با توجه به حساسیت بالای مخاطبان امروزی به جزئیات و نشانه‌های پنهان در داستان‌ها.

 

[؛Raha]

۵. ضد نقطه اوج

داستان های بدون نقطه اوج اغلب بدنام می‌شوند. این اصطلاح ( ضد نقطه اوج) معمولاً به پایان‌هایی گفته می‌شود که انتظار خواننده را برآورده نمی‌کنند و به اندازه کافی رضایت‌بخش نیستند. برای مثال، اگر داستانی با عنوان "تیراندازی در کارخانه‌ی آتش‌بازی" داشته باشیم که بدون انفجار آتش‌بازی به پایان برسد، خواننده حق دارد احساس ناامیدی کند. با این حال، داستان‌های ضد نقطه اوج وقتی به درستی استفاده شوند، می‌توانند به داستان عمق و پیچیدگی بیشتری ببخشند.

 

[؛Raha]

مثال: جایی برای پیرمردان نیست

رمان پرفروش کورماک مک‌کارتی، که الهام‌بخش فیلمی برنده‌ی اسکار نیز بوده، برداشتی نو و تلخ از ژانر وسترن کلاسیک ارائه می‌دهد. داستان حول محور ماس، شکارچی تنهایی در دل تگزاس می‌چرخد که به‌طور اتفاقی به گنجینه‌ای از پول دست می‌یابد. این کشف، او را به ورطه‌ی یک تعقیب و گریز بی‌امان می‌کشاند؛ جایی که یک قاتل حرفه‌ای با تمام قوا در پی بازیابی پول از دست‌رفته است.

 

[؛Raha]

مک‌کارتی با مهارتی بالا، خواننده را به این باور می‌رساند که داستان به سمت یک رویارویی حماسی و مرگبار بین ماس و قاتل پیش می‌رود؛ همان چیزی که از یک وسترن کلاسیک انتظار می‌رود. اما نویسنده با زیرکی تمام، این انتظار را بر باد می‌دهد. ماس، قهرمان داستان، به طرز ناگهانی و خارج از دید خواننده کشته می‌شود و قاتل نیز در یک حادثه‌ی تصادفی تقریباً جان خود را از دست می‌دهد.

 

[؛Raha]

فصل پایانی رمان، با تمرکز بر کلانتری محلی که شاهد این وقایع هولناک بوده است، به اوج خود می‌رسد. کلانتر، با روایت دو رویای عجیب و غریب که پس از مرگ پدرش دیده است، بی‌اعتمادی و سردرگمی خود را نسبت به دنیای اطراف آشکار می‌کند. مک‌کارتی با این پایان‌بندی غیرمنتظره، خواننده را به تأمل وادار می‌کند. او با انکار یک پایان خوش یا یک انتقام‌جویی قهرمانانه، خواننده را در جهانی مبهم و بی‌معنا رها می‌کند؛ جهانی که در آن مرگ و بی‌رحمی بر همه چیز سایه افکنده است.