آموزشی نمایشنامه اتلو

[Me~]

اُتِلو (به انگلیسی: Othello) یا عُطیل[۱] با عنوان کامل تراژدی اُتِلو، مغربی ونیز (به انگلیسی: The Tragedy of Othello, the Moor of Venice) است، نمایش‌نامه‌ای تراژیک اثر ویلیام شکسپیر است که احتمالاً در سال ۱۶۰۳ میلادی نوشته شده‌است. این تراژدی، در دورهٔ جنگ عثمانی و ونیز (۱۵۷۰ تا ۱۵۷۳) بر سر کنترل جزیرهٔ قبرس می‌گذرد. این جزیره از سال ۱۴۸۹ به تصرف جمهوری ونیز درآمده بود.

 

[Me~]

.عثمانیان پس از محاصرهٔ طولانی شهر بندری فاماگوستا، در سال ۱۵۷۱ این شهر را تصرف کردند. این نمایش‌نامه حول محور دو شخصیت اصلی، اُتِلو و یاگو، روایت می‌شود. اُتِلو یک فرماندهٔ نظامی مغربی در ارتش ونیز است که در نبرد دفاع از قبرس در مقابل ترک‌های عثمانی شرکت داشته‌است. او به‌تازگی و برخلاف میل پدرش، با دزدمونا که یک زن ونیزی زیبا و ثروتمند و بسیار جوان‌تر از اوست ازدواج کرده‌است.

 

[Me~]

یاگو، افسر بیرق‌دار اتلو است که از سر بدخواهی، حسادت اتلو را نسبت به دزدمونا برمی‌انگیزد تا حدی که اتلوی خویشتن‌دار، در لحظه‌ای از خشم کور، همسر محبوب خود را به قتل می‌رساند. نمایش‌نامهٔ اتلو به دلیل پرداختن به موضوعاتی مانند عشق، حسادت و نژاد، کماکان جایگاه ممتازی در میان آثار شکسپیر دارد و تاکنون اقتباس‌های متعددی از آن انجام شده‌است.

 

[Me~]

«شخصیت های نمایشنامه»

اتلو: ژنرال مغربی ارتش ونیز
دزدمونا: همسر اتلو و دختر برابانسیو
یاگو: افسر بیرق‌دار مورداعتماد اما خائن اتلو
مایکل کاسیو: افسر وفادار و محبوب اتلو
امیلیا: همسر یاگو و ندیمهٔ دزدمونا
بیانکا: معشوقهٔ کاسیو
برابانسیو: سناتور ونیزی و پدر دزدمونا
رودریگو: نجیب‌زادهٔ فاسد ونیزی و عاشق دزدمونا
دوجه (فرمانروای ونیز)
گراسیانو: برادر برابانسیو
لودو ویکو: خویشاوند برابانسیو
مونتانو: فرمانده ونیزی قبرس، پیش از اتلو
دلقک (نوکر اتلو)
چند افسر، نجیب‌زاده، پیک، نوازنده، جارچی، دریانورد و خدمتکار.

 

[Me~]

«پرده اول نمایشنامه»
رودریگو، نجیب‌زاده‌ای ثروتمند اما فاسد، به دوست خود یاگو که یک افسر بیرق‌دار است، گلایه می‌کند که چرا دربارهٔ ازدواج مخفیانهٔ دزدمونا (دختر سناتوری به نام برابانسیو) و اتلو (فرماندهٔ نظامی مغربی در ارتش ونیز) چیزی به او نگفته‌است. رودریگو ناراحت است چون عاشق دزدموناست و او را از پدرش خواستگاری کرده‌است.

 

[Me~]

یاگو از اتلو نفرت دارد چون اتلو به افسر جوان‌تری به نام کاسیو که یاگو او را ضعیف‌تر از خود می‌داند، ترفیع درجه داده و به رودریگو می‌گوید که قصد دارد از اتلو به نفع خودش استفاده کند. یاگو، رودریگو را راضی می‌کند که برابانسیو را بیدار کرده و دربارهٔ نامزد دخترش یعنی اتلو با او صحبت کند.

 

[Me~]

در همین حال، یاگو نزد اتلو می‌رود و به او هشدار می‌دهد که برابانسیو دارد به سراغ او می‌آید. برابانسیو، به تحریک رودریگو، عصبانی می‌شود و تصمیم می‌گیرد با اتلو رودررو شود، اما متوجه می‌شود که محل سکونت اتلو آکنده از نگهبانان دوجه (فرمانروای ونیز) است که اجازهٔ خشونت و درگیری را نمی‌دهند. اخباری به ونیز می‌رسد حاکی از آنکه ترک‌های عثمانی قصد دارند به قبرس حمله کنند، بنابراین اتلو برای مشاوره‌دادن به سناتورها احضار می‌شود.

 

[Me~]

برابانسیو چاره‌ای جز همراهی اتلو به منزل دوجه (فرمانروای ونیز) ندارد و در آنجا اتلو را متهم می‌کند که دزدمونا را با سحر و جادو فریفته‌است. اتلو در مقابل دوجه (فرمانروای ونیز)، لودویکو (خویشاوند برابانسیو)، گراسیانو (برادر برابانسیو) و سناتورهای دیگر از خود دفاع می‌کند و توضیح می‌دهد که دزدمونا به‌خاطر شنیدن داستان‌های شگفت‌انگیز و غمباری که او دربارهٔ زندگی‌اش قبل از آمدن به ونیز تعریف کرده،

 

[Me~]

دل‌باختهٔ او شده و نه به‌خاطر سحر و جادو. پس از آنکه دزدمونا علاقه‌اش به اتلو را تأیید می‌کند، سنا قانع می‌شود اما بربانسیو مجلس را با ناخشنودی ترک کرده و به اتلو می‌گوید که دزدمونا روزی به او هم خ*یانت خواهد کرد: «هی، مغربی، اگر چشم بینا داری مراقب او باش. پدرش را فریب داد، تو را هم می‌تواند فریب دهد».[۲] یاگو که در مجلس حاضر است، به اشارهٔ برابانسیو دقت می‌کند. به دستور دوجه (فرمانروای ونیز)، اتلو ونیز را ترک می‌کند و برای فرماندهی سربازان ونیزی در مقابل تهاجم ترک‌های عثمانی به جزیرهٔ قبرس می‌رود. همسرش دزدمونا، معاونش کاسیو، افسر بیرق‌دارش یاگو، و امیلیا (همسر یاگو و ندیمهٔ دزدمونا) نیز راهی قبرس می‌شوند.

 

[Me~]

«پرده دوم نمایشنامه»
گروه به قبرس می‌رسند و متوجه می‌شوند که طوفان ناوگان ترک‌های عثمانی را نابود کرده‌است. اتلو دستور می‌دهد جشن عمومی بگیرند و برای همبستری با دزدمونا می‌رود. در غیاب او، یاگو ترتیبی می‌دهد که کاسیو مسـ*ـت شود و رودریگو را متقاعد می‌کند که با کاسیو دعوا راه بیاندازد. مونتانو تلاش می‌کند کاسیوی مسـ*ـت و خشمگین را آرام کند اما بین خود آنها دعوا درمی‌گیرد و مونتانو مجروح می‌شود. اتلو از راه می‌رسد و می‌پرسد چه اتفاقی افتاده‌است. او کاسیو را مقصر شناخته و از او خلع درجه می‌کند. یاگو، کاسیوی پریشان و آشفته را قانع می‌کند از دزدمونا بخواهد که شوهرش را راضی کند تا دوباره کاسیو را به خدمت بگیرد. دزدمونا در این کار موفق می‌شود.