متفرقه نیل گیمن: آینده‌ی ما در گرو کتاب‌خانه‌ها و کتاب‌خواندن و خیال‌بافیست

[اولدوز]

نیل گیمن: آینده‌ی ما در گرو کتاب‌خانه‌ها و کتاب‌خواندن و خیال‌بافیست

 

[اولدوز]

ما به کتاب‌خانه‌ها نیاز داریم. به کتاب‌ها نیاز داریم. به شهروندان با سواد نیاز داریم. برایم مهم نیست – باور هم ندارم که اهمیتی داشته باشد – که این کتاب‌ها کاغذی باشند یا دیجیتالی، که شما دارید آن‌ها را روی کاغذ چاپی می‌خوانید یا روی صفحه‌ی نمایش. محتواست که اهمیت دارد.

 

[اولدوز]

چنین پرسشی که اصلاً چرا کتاب می‌خوانیم و چه کتاب‌هایی واقعاً به دردمان می‌خورند، به اندازه‌ی خود کلمات مکتوب، قدیمی و به همان اندازه هم جذاب است. از نظر گالیله خواندن به داشتن قدرت‌های ابر انسانی می‌ماند. کتاب‌ها برای کافکا «تبری برای دریای یخ‌زده‌ی درونمان» بودند، کارل سیگان آن‌ها را به عنوان «مدرکی مبنی بر اینکه انسان‌ها قادر به انجام جادو هستند» می‌دانست؛ جیمز بالدوین در آن‌ها راهی برای تغییر دادن سرنوشت انسان پیدا کرده بود؛ برای برنده‌ی لهستانی جایزه‌ی نوبل، ویساوا شمبورسکا، کتاب‌ها آخرین سرحدات آزادی بودند.

 

[اولدوز]

ولی یکی از بهترین و چند‌بُعدی‌ترین پرداخت‌ها به اهمیت کتاب‌ها و نقش کتاب‌خوانی در زندگی انسان از سوی نیل گیمن در قطعه‌ای زیبا با عنوان «چرا آینده‌ی ما به کتاب‌خانه‌ها، خواندن و رویا پردازی بستگی دارد» بوده است.

 

[اولدوز]

این قطعه در اصل سخنرانی‌ای برای خیریه‌ی انگلیسی The Reading Agency بود که خودش را وقف دادن شانسی برابر به کودکان با هر پیش زمینه‌ی متفاوتی کرده است و در آن تلاش می‌شود تا کودکان با پرورش علاقه‌ی زود هنگامشان به خواندن زندگی خوبی داشته باشند. این سخنرانی بعدها بخشی از کتاب The View from the Cheap Seats: Selected Nonfiction شد – مجموعه‌ی محشری که حرف‌های گیمن را راجع به قدرت سوالات محتاطانه در اختیارمان قرار می‌دهد.

 

[اولدوز]

مهم است که مردم به شما بگویند کدام وری هستند و چرا، و اینکه متعصبند یا خیر. اعلام عمومی‌طور. حالا با اجازه من هم می‌خواهم با شما درباره‌ی کتاب‌خوانی صحبت کنم. می‌خواهم به شما بگویم کتاب‌خانه‌ها مهم هستند. معتقدم که خواندن فیکشن و خواند برای لذت بردن، یکی از مهم‌ترین کارهایی‌ست که می‌توانید انجام دهید. از مردم قویاً درخواست می‌کنم که درک کنند کتاب‌خانه‌ها و کتاب‌دارها چه هستند و کمر به حفظشان ببندند.

 

[اولدوز]

خودم به وضوح آدم بسیار متعصب هستم. من نویسنده هستم، اغلب نویسنده‌ی فیکشن. برای بچه‌ها و برای بزرگسالان می‌نویسم. حدود 30 سال است که از طریق واژه‌هایم پول درمی‌آورم، یعنی با سر هم کردن چیزها و نوشتنشان. بطور مشخص به نفع من است که دیگران بخوانند، که فیکشن بخوانند، که کتاب‌خانه‌ها و کتاب‌دارها وجود داشته باشند و کمک کنند که عشق به خواندن و جاهایی که امر خواندن در آن‌ها رخ می‌دهد در وجود دیگران شکل گیرد.

 

[اولدوز]

پس من به عنوان آقای نویسنده متعصبم. ولی به عنوان خواننده خیلی هم بیشتر متعصبم. و به عنوان شهروندی بریتانیایی حتی از آن هم بیشتر متعصبم.

امشب این سخنرانی را به لطف Reading Agency انجام می‌دهم. خیریه‌ای که ماموریتش دادن فرصت برابر در زندگی به همه است و به مردم کمک می‌کند تا تبدیل به خوانندگان پیگیر و مشتاق شوند. از برنامه‌های سوادآموزی و کتاب‌خانه‌ها و افراد حمایت می‌کند و تا جای ممکن عمل خواندن را تشویق می‌کند. چون واقعیت این است که وقتی «می‌خوانیم» همه چیز تغییر می‌کند.

 

[اولدوز]

همین تغییر است، همین عمل خواندن است که من امشب اینجا هستم تا درباره‌اش صحبت کنم. می‌خواهم درباره‌ی این حرف بزنم که خواندن چه می‌کند. به چه درد می‌خورد.

یک بار در نیویورک، شنونده‌ی بحثی درباره‌ی ساختمان زندان‌های خصوصی – که صنعتی رو به رشد در آمریکاست – بودم. صنعت زندان برای رشدش در آینده، نیازمند برنامه‌ریزی است – چند سلول نیاز است؟ چه تعداد زندانی در طی ۱۵ سال آینده قرار است وجود داشته باشد؟ چیزی که متوجه شده بودند این بود که می‌توانند جواب این سوالات را با استفاده از یک الگوریتم کاملاً ساده، به آسانی پیش‌بینی کنند. الگوریتمی که بر اساس این سوال طرح‌ریزی شده که چه درصدی از ده و یازده ساله‌ها نمی‌توانند بخوانند و (در نتیجه) به صورت تفریحی و برای لذت کتاب نمی‌خوانند.

 

[اولدوز]

این معادله یک‌به‌یک نیست: نمی‌توان گفت هیچ جرمی در یک جامعه‌ی باسواد وجود ندارد. ولی واقعاً به هم مرتبطند.

فکر می‌کنم کُنه این معادله بسیار ساده‌است. آدم‌های با سواد، فیکشن می‌خوانند.