آموزشی هفت شهرِ پیرنگ داستانی

[-pariya-]

کشمکش ممکن است کشمکش فرد با خود، با فردِ دیگر، با جامعه یا طبیعت باشد. آنچه که به جذابیّت پیرنگ می‌افزاید کیفیت و کمیّت کشمکش داستانی است که به تعلیق ختم می‌شود.

 

[-pariya-]

نوعی برانگیختن حس کنجکاوی که مخاطب بخواهد بداند بعد چه می‌شود! تعلیق منجر به موقعیت نفس‌گیر می‌شود و روند صعودی نمودار پیرنگ را شکل می‌دهد. موقعیت نفس‌گیر، اوج تعلیق و کشمکش داستان است که انتهای آن به نقطه‌ی اوج پیرنگ می‌رسد.

 

[-pariya-]

تعلیق: عنصری یا شگردی از پیرنگ است که غیرقابل پیش‌بینی‌شدن داستان را می‌رساند. در تعریف تعلیق می‌گویند: موقعیتی داستانی است که خواننده و مخاطب را ترغیب می‌کند که خوانش و مطالعه داستان را ادامه بدهد.

 

[-pariya-]

نقطه‌ی اوج: این بخش از پیرنگ، بالاترین حدّ هیجان، کنجکاوی و بعدچه‌می‌شود است. جایی در میانه‌ی داستان و روایت که بعد از آن با ضرب‌آهنگی نزولی به سرانجام می‌رسیم. نقطه‌ی اوج، نقطه‌ی عطف یا بِزنگاه داستان است.

 

[-pariya-]

نقطه‌ی اوج از یک سمت با کشمکش‌ها و طریقه‌ی حل مسئله پیوند دارد و از سوی دیگر با پیش‌آگاهی‌ها یا سرنخ‌هایی که پیش از این در داستان کسب کرده‌ایم ارتباط مستقیم دارد.
گره‌گشایی: نقطه‌ی اوج با شیبی تند به گره‌گشایی نهایی و مسئله‌ی اصلی داستان ختم می‌شود.

 

[-pariya-]

گره‌گشایی به‌طورکامل، حلّ مسئله و مشکل داستانی نیست بلکه مسیری است که به‌صورت نزولی به سمت سرانجام و فرجام داستان پیش می‌رود تا اینکه به پایان برسد.

 

[-pariya-]

پایان: نقطه‌ی آرامش تلاطم‌های داستانی، آرامش بعد از طوفان کشمکش‌ها و حوداث داستانی است که همه‌چیز تغییر یافته یا به صورت اولیه بازگشته است. البته چند نوع پایان‌بندی وجود دارد که اینجا برای جلوگیری از پراکندگی مبحث از بیان آن خودداری می‌کنم.

 

[-pariya-]

این موارد یا عناصر هفتگانه‌ی پیرنگ‌ساز سنتی هستند. امروزه، پیرنگ‌های مختلفی برای داستان تعریف شده است و محدودیتی برای پیرنگ‌سازی وجود ندارد.

 

[-pariya-]

عناصر پیرنگ را حذف یا جابه‌جا می‌کنند یا پیرنگی نو می‌سازند. پیرنگ اپیزودیک، پیش‌رونده، فزاینده، آینه‌ای، بیرونی، درونه‌ای و … نتیجه‌ی همین پیرنگ‌سازی‌های خلاقانه است.