همگانی هنر کاشی کاری

[Mahi.otred]

هنر کاشی کاری در دوره اسلامی به دو منظور آرایش و استحکام بخشی به بنا، کاربرد ویژه یافت. این هنر در این دوره گسترش یافت و مساجد، مدارس، کاخ ها، حمام ها و پل ها را با انواع کاشی تزئینی می آراستند، به گونه ای که از دهه های پایانی قرن چهاردهم هجری اکثر بناها با کاشی کاری آراسته شده و کمتر بنایی وجود دارد که از این هنر در آن استفاده نشده باشد.

 

[Mahi.otred]

کاربرد این هنر در پیرایش بناها در این زمان از گسترش و تکامل ویژه برخوردار شد و بدین منظور به شیوه های متعدد تفکیک شد که عبارتند از: کاشی یکرنگ، کاشی معرق، کاشی هفت رنگ، کاشی زرنگار یا طلایی، تلفیق آجر و کاشی و کاشی های مکتوب یا کتیبه دار.

 

[Mahi.otred]

شروع به کار گیری کاشی در بناهای دوره اسلامی تاریخ مشخصی ندارد. اما قدر مسلم، در برخی از کاوش ها در محوطه ها و شهرهای اسلامی حاکی از کاربرد آن در دهه های پایانی قرن چهارم هجری است. شهر یار عدل در بررسی های مسجد دامغان کتیبه کاشی مناره این مسجد را که مربوط به سال ۴۵۰ هجری قمری است را از قدیمی ترین نمونه های کاربرد کاشی در معماری اسلامی ایران بیان می کند و مکان کتیبه را در بالای مناره دانسته که شامل آیات هجده و نوزده از سوره مبارکه آل عمران است.

 

[Mahi.otred]

در آغاز، تزئین بناها با کاشی توام با آجر و آجرهای تراش دار و گچ بوده و قطعات کاشی و آجرهای کوچک لعاب دار (کلوک کاشی) را در شکل های مختلف در کنار آجرهای قالب زده یا تراش دار شبیه به نشاندن نگین انگشتری به کار می بردند و زیبایی ویژه ای به نمای درونی و بیرونی بنا می دادند. کاشی کاری در دوره سلجوقی بسیار گسترش یافت. نقاشی روی کاشی یا سفال به سبک های گوناگون ارائه شده و با روح و سنن ایرانی پیوند و هماهنگی پیدا کرد. دوره ایلخانی را می توان فعال ترین دوره ساخت کاشی تا این زمان در ایران دانست.

 

[Mahi.otred]

پس از گذشت سال ها و ورود ماشین آلات و کوره های صنعتی هنر کاشی کاری دچار تغییرات اساسی در ایران گردید. در بازار کار ایران، کاشی به قطعه سنگ مصنوعی گفته می شود که طول و عرض آن مختلف بوده و ضخامت آن چند میلیمتر است و یک روی آن دارای سطحی شیشه ای بوده و کاملا صاف و صیقلی می باشد، به همین علت به راحتی قابل تمیز کردن است و اغلب در محل هایی از ساختمان مورد مصرف قرار می گیرد که امکان رشد میکروب ها و باکتری ها بیشتر بوده و احتیاج به نظافت بیشتری احساس می گردد.