آموزشی ویژگی‌های ژانر جنایی در ادبیات داستانی

[Tara Motlagh]

سبک کارآگاهی خشن

در این سبک از داستان‌ها هم‌چنان یک معما و یک کارآگاه هستۀ اصلی داستان هستند، اما ویژگی‌های این کارآگاه و ویژگی‌های فضایی که داستان در آن می‌گذرد با سبک معمایی-کارآگاهی متفاوت است.

 

[Tara Motlagh]

کارآگاه‌های داستان‌های معمایی اغلب کارآگاه‌هایی آماتور و یا خصوصی‌اند که داشتن هوش زیاد یکی از نشانه‌های آن‌هاست؛ سرنخ‌ها را دنبال می‌کنند، معما را حل می‌کنند و قاتل را گیر می‌اندازند (هرچند نه همیشه). اما کارآگاه خشن، کاراکتری است که به‌جای مغزش، بیشتر از زورش استفاده می‌کند، معمولا یک سرباز یا پلیس سابق است، محیط داستان یک شهر پرآشوب است که جنایت در آن بی‌داد می‌کند و کارآگاه ما برای به سرانجام رساندن پرونده، دست به جرم‌های مختلفی می‌زند.

 

[Tara Motlagh]

نثر این داستان‌ها معمولا قدری متفاوت است؛ میزان صفت‌ها کم است، به‌جای شرح افکار و درون‌نگری‌، بیشتر آن‌چه رخ می‌دهد و گفته می‌شود را گزارش می‌کنند و زبان داستان زبان «کوچه‌بازاری» است.

 

[Tara Motlagh]

از نظر خشونت و بیان آشوب و پوچی، سبک کارآگاهی خشن شدیدتر از معمایی-کارآگاهی عمل می‌کند. درواقع این سبک تلفیقی از ژانر وسترن و کارآگاه‌های سابق در داستان‌های معمایی است که در سینما هم باعث تولد ژانر نوآر شد.
داستان‌های دشیل همت مانند «شاهین مالت» و ریموند چندلر مانند «خواب گران» در این سبک جا می‌گیرند.

 

[Tara Motlagh]

داستان‌های پلیسی

در داستان‌های پلیسی کارآگاه ما به یک کارآگاه عمومیِ حرفه‌ای بدل می‌شود که شغلش برقراری عدالت برای جامعه است. در این میان شاید انگیزه‌های شخصی مثل انتقام از قاتلی که خانواده‌‎اش را به قتل رسانده هم در میان باشد.

 

[Tara Motlagh]

برخلاف داستان‌های کارآگاهی که معمولا کارآگاه به تنهایی پرونده‌اش را پیش می‌برد یا تنها یک دستیار دارد، در داستان پلیسی اغلب شاهد تلاش تیمی از پلیس‌ها هستیم. این داستان‌ها می‌توانند در هر فضایی جریان داشته باشند اما مشخصۀ اصلی‌اش نمایش رویۀ پلیس (کارهایی که یک پلیس انجام می‌دهد) است؛ از رفتن به صحنۀ جرم و مصاحبه و بازجویی تا سردخانه و دادگاه.

 

[Tara Motlagh]

ویژگی کاراکتر پلیس هم معمولا به این شکل است که یا خانواده‌ای ندارد؛ که معمولا به دست یک قاتل یا در سانحه‌ای غم‌انگیز کشته شده‌اند و یا به دلیل اعتیاد به کار از دستشان داده. اگر هم خانواده‌ای دارد معمولا یک مشکلی آن وسط هست که به تشدید تنش موجود در داستان دامن می‌زند.

 

[Tara Motlagh]

از طرفی هم کارآگاه پلیس ما در اداره مشکلاتی دارد و مدام از طرف بالادستی‌هایش تحت فشار قرار می‌گیرد که زودتر پرونده را حل کند و کمتر گند بزند.
داستان‌های ژرژ سیمنون مانند «شبی در چهارراه» و «من الکس کراس هستم» نوشتۀ جیمز پترسون، در این دسته از داستان‌ها قرار می‌گیرند.

 

[Tara Motlagh]

تریلر جنایی

مشخصۀ اصلی تریلر «تعلیق و غافلگیری» است. برای ایجاد تعلیق معمولا از سه شیوه استفاده می‌شود:

مخاطب کمتر از خواننده می‌داند: معمولا اطلاعات قدری سربسته داده می‌شود تا چیزهایی از مخاطب پوشیده بماند و نتواند سریع‌ از رمزورازهای روابط و اتفاق‌ها سر دربیاورد.

 

[Tara Motlagh]

مخاطب به اندازۀ کاراکتر می‌داند: مخاطب هم‌زمان از تمام سرنخ‌ها و افکار کاراکتر آگاه می‌شود. انگار که خود مخاطب پابه‌پای کاراکتر در داستان پیش می‌رود و چیزی کمتر یا بیشتر نمی‌داند.