آموزشی ویژگی‌های ژانر جنایی در ادبیات داستانی

[Tara Motlagh]

مخاطب بیشتر از کاراکتر می‌داند: در این شیوه مخاطب به دلیل چرخش زاویۀ دید و راوی، پیش‌آگهی یا نشان دادن بخشی از انتهای داستان در ابتدای آن، یک گام از کاراکتر جلوتر است. در این حالت بی‌خبری کاراکتر و باخبر بودن مخاطب، تعلیق ایجاد می‌کند.

 

[Tara Motlagh]

در تریلرهای جنایی می‌توانیم تمرکز پیرنگ را بر یکی از 3 شخصیت اصلی قرار بدهیم: قانون‌شکن، نیروی قانون، قربانی یا ناظر بی‌گناه.

داستان‌های «معمای آقای ریپلی» نوشتۀ پاتریشیا های اسمیت و «دختر گمشده» اثر گیلین فلین از این دست هستند.

 

[Tara Motlagh]

رمان‌های جنایی-تاریخی

در این گونه از داستان‌ها زمان داستان در یک دورۀ تاریخی خاص می‌گذرد و هم‌زمان با اینکه کارآگاه تلاش می‌کند معما را حل کند، مخاطب با وقایع تاریخی آن دوره هم آشنا می‌شود.
گاهی هم ماجرا به این شکل رخ می‌دهد که کارآگاهی در زمان خودش با پرونده‌ای مواجه می‌شود که مربوط به زمانی بسیار دور است و تلاش می‌کند آن راز سربه‌مهر را حل کند.
در واقع در این ژانر موقعیت زمانی است که اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
مانند داستان‌های «آنک نام گل» نوشتۀ امبرتو اکو.

 

[Tara Motlagh]

عناصر مهم در یک داستان جنایی کدامند؟

داستان جنایی مانند هر داستان دیگری به عناصری مانند پیرنگ، مضمون، کاراکتر، دیالوگ، صحنه، کشمکش، تعلیق، زوایه دید و… نیاز دارند، اما آن‌چه داستان‌های جنایی را با دیگر داستان‌ها متفاوت می‌کند دارا بودن 3 عنصر اصلی مشترک در میان تمام خرده ژانرهای آن است: قاتل (قانون‌شکن)، کارآگاه (نیروی قانون)، قربانی (ناظر بی‌گناه).

 

[Tara Motlagh]

در داستان جنایی پیرنگ باید باز باشد یا بسته؟

فرقی نمی‌کند که قصد دارید در کدام زیرشاخۀ ادبیات جنایی داستان بنویسید، درهرحالت، اصلی‌ترین نکته، انتخاب نوع پیرنگ است. داستان شما قرار است چه سؤالی را در مرکز قرار بدهد؟ مخاطب قرار است نسبت به چه چیزهایی کنجکاو بشود؟ داستان قرار است چه مسیری طی بکند؟

 

[Tara Motlagh]

پیرنگ بسته:

در این نوع از پیرنگ، مخاطب از هویت قاتل (مجرم) بی‌خبر است. پس پابه‌پای کارآگاه داستان پیش می‌رود تا بتواند پرده از حقیقت و هویت قاتل بردارد و عدالت و نظم را برقرار کند. پس سوال اصلی که مطرح می‌شود این است: «قاتل چه کسی است؟»

 

[Tara Motlagh]

پیرنگ باز:

در این نوع از پیرنگ مخاطب می‌داند یا خیال می‌کند که می‌داند قاتل کیست، اما کارآگاه داستان، که ممکن است کاراکتر اصلی باشد یا نباشد، از هویت او بی‌خبر است. حالا تمام داستان بر محور این سؤال می‌چرخد: «قاتل چگونه به دام می‌افتد؟»

 

[Tara Motlagh]

4 گام اساسی در طرح‌ریزی یک داستان جنایی

برای طراحی یک داستان جنایی پیش از هرچیز لازم است که یک جرم رخ بدهد. پس از آن کارآگاه وارد ماجرا می‌شود و چرخ داستان شروع به چرخیدن می‌کند. برای نوشتن یک داستان جنایی، پیش از اینکه به زیرژانر و دسته‌بندی‌ها فکر کنیم باید 4 گام را پشت سر بگذاریم:

 

[Tara Motlagh]

گام اول؛ تنظیم طرح و توطئه‌ی جنایت

در این مرحله باید به سؤالاتی مانند «چه جرمی رخ داده؟ توسط چه افرادی؟ چگونه و چرا؟» پاسخ بدهیم. اگر ندانید چه جرمی توسط چه کسی رخ داده، ممکن است در ادامۀ مسیر دچار مشکل بشوید. البته می‌توانید در ادامۀ بسط پیرنگ، نظر خودتان را تغییر بدهید! اما بالاخره باید قبل از مخاطب از آن سردربیاورید!

 

[Tara Motlagh]

گام دوم؛ چینش سرنخ‌ها

مخاطب می‌خواهد از روابط و انگیزه‌ها سر در بیاورد تا بتواند وقایع آینده را پیش‌بینی کند، در این مرحله است که باید سرنخ‌هایی جلوی رویش قرار بدهید که گاهی او را از راه رسیدن به حدس درست دور کند. و اگر مرحلۀ قبل را پشت سر نگذاشته باشید، در این مرحله ممکن است چفت و بست کار خوب از آب درنیاید.