آموزشی چگونه سازنده نقد کنیم؟ + معرفی ۱۳ راه برای نقد سازنده

[SHAHDOKHT]

چقدر موافقید که ما ایرانی‌ها نقدناپذیرترین مردم جهانیم؟ البته اگر به این سؤال جواب مثبت بدهیم، شاید به اغراق‌کردن متهم شویم. اما اگر تجربه‌ای کوچک از نقدکردن یا نقد‌شنیدن داشته باشید، شاید حداقل این موضوع را قبول کنید که مواجهه با نقدشدن برای هرکسی بسیار سخت است و برخورداری از روحیۀ نقدپذیری در هر فردی، جزء انعطاف‌های مورد تقدیر او محسوب می‌شود!

 

[SHAHDOKHT]

فارغ از اینکه چگونه نقد می‌کنیم یا نقد می‌شویم، احتمالاً بعد از آن حس ناخوشایندی همراه ما خواهد بود؛ چون ممکن است به‌عنوان نقاد نتوانسته باشیم فرد مقابل را به‌شکل سازنده‌ای نقد کنیم و عکس‌العمل بدی از او دیده‌ باشیم، و یا به‌عنوان فرد نقدشونده، نتوانسته‌باشیم آن نقد وارد‌شده را قبول کنیم. پس آگاهی از راه و روش نقد‌کردن و قبول‌کردن آن، در این زمانه‌ای که بسیاری از افراد خود را همه‌چیزدان می‌پندارند، بسیار حیاتی است.

 

[SHAHDOKHT]

منظور از نقد سازنده چیست؟
دادن فیدبک سازنده و انتقادی نوعی هنر است. درواقع، راهی است که یک رفتار مثبت را بدون آنکه پای سرزنش و یا حمله به طرف مقابل در میان باشد، تشویق ‌کند. نقد سازنده، نقدی است که اقداماتی قابل انجام و مشخص درجهت تغییر و بهبود ارائه می‌کند. بازخورد یا نقد سازندۀ خوب، خروجی مثبتی دارد و فضای رابطه یا فضای کاری را مثبت‌تر می‌کند. همچنین، باعث می‌شود که آن فرد احساس امنیت بیشتری کند تا سؤال بپرسد، به دنبال کمک باشد و ایده‌هایش را با دیگران به اشتراک بگذارد.

 

[SHAHDOKHT]

نقد سازنده باید به دوستانه‌ترین شکل ممکن و با نیت درست بیان شود. البته باید توجه داشته باشیم که نقد سازنده یک نقد منفی نیست و نباید به این شکل تفسیر شود؛ با‌این‌حال نقدهای سازنده همیشه مثبت نیستند و به‌طور کلی باید بر ارتقای آن شخص تمرکز کنند و نه خراب‌کردن و ضایع‌کردن او!

 

[SHAHDOKHT]

تفاوت نقد سازنده و نقد مخرب چیست؟
مهم‌ترین تفاوت یک نقد سازنده و یک نقد مخرب در این است که آن نقد چگونه بیان می‌شود. به‌طور مثال، شما ممکن است یک‌سری از نظرات منفی را با نقد سازنده اشتباه بگیرید. برخلاف نقد سازنده، نقد مخرب برای بهبودی شخصی و روانی یک دوست، همکار یا آشنا بیان نمی‌شود، بلکه:

 

[SHAHDOKHT]

به‌منظور حمله به فرد بیان می‌شود.
جوری گفته می‌شود تا به اعتمادبه‌نفس فرد مقابل خدشه وارد شود.
به‌شکل عمومی بیان می‌شود.
مشخص و قابل انجام نیست.

 

[SHAHDOKHT]

تفاوت نقد سازنده و نقد مخرب

 

[SHAHDOKHT]

انتقاد سازنده چه مزایایی دارد؟
حتی اگر بهترین پند و اندرز جهان را هم در آستین خود داشته باشیم، بیان آن و حتی پذیرفتنش در ظاهر انتقادی سازنده کار بسیار دشواری است. اما اگر به خاطر سخت‌بودنْ این کار را انجام ندهیم هم کار اشتباهی است. درحقیقت، بیان نقد سازنده به دو طرف آن نقد (گوینده و شنونده) درجهت ارتقای شخصی و حرفه‌ای کمک خواهد کرد. جاستین روسنتاین (Justin Rosenstein)، هم‌بنیان‌گذار سایت Asana، دربارۀ نقد سازنده می‌گوید:

 

[SHAHDOKHT]

یک بازخورد انتقادی صادقانه می‌تواند به‌جای تضعیف رابطۀ شما با فرد مقابل، آن را مستحکم‌تر ‌کند.

 

[SHAHDOKHT]

با تمرین نقد سازنده، ما فضایی باز و مبتنی بر اعتماد ایجاد می‌کنیم. البته که همۀ گفت‌وگوهایی که با شریک، همکار، خانواده و یا دوستان خود داریم نمی‌تواند آسان باشد، اما همین بحث‌های سخت است که درنهایت نقش بزرگی از توسعه را در یک فرد یا شرکت ایفا خواهد کرد.