معرفی کتاب کتاب نقد عقل محض

[آرشیت]

معرفی کتاب نقد عقل محض
کتاب نقد عقل محض از ایمانوئل کانت، یکی از متون کلاسیک فلسفه‌ی آلمانی و اثری دوران‌ساز در تاریخ اندیشه‌ی اروپایی است. کانت در این کتاب پرآوازه، به بررسی توان بالقوه‌ی فهم آدمی و تعیین حدود عقلِ نظری پرداخته است. اثر پیش رو نخستین مجلد از سه‌گانه‌ی مشهور کانت است.

 

[آرشیت]

درباره کتاب نقد عقل محض
ایمانوئل کانت (Immanuel Kant)، فیلسوف پرآوازه و جریان‌ساز آلمانی، کتاب نقد عقل محض (Critique of Pure Reason) را به سال 1781 به انتشار رساند. این اثر، خبر از تحولی بنیادین در آرای کانت می‌داد.

 

[آرشیت]

فیلسوف اهل کونیگسبرگ با این شاهکار فلسفی که تا به امروز محل بحث و اختلاف نظر متخصصان و صاحب‌نظران بوده، دستگاه نظری خاص خویش را بر پا ساخت و جریانی را بنیان نهاد که به «ایدئالیسم آلمانی» شهرت یافت و در کار هگل به کمال پختگی رسید.

 

[آرشیت]

این کتاب، سرآغاز سلسله‌ای از آثار بعدی بود که در هر یک از آن‌ها، شمّه‌ای از نبوغ فلسفی کانت عیان است؛ آثاری از قبیل «تمهیدات»، «بنیان مابعدالطبیعه‌ی اخلاق»، «نقد عقل عملی» و «نقد قوه‌ی حکم».

 

[آرشیت]

ایمانوئل کانت در کتاب نقد عقل محض علیه نظریه‌ای شورید که صورت به‌کمال‌رسیده‌ی آن را در آثار جان لاک می‌یابیم. مطابق دیدگاه لاک، انسان با ذهنی پا به عرصه‌ی حیات می‌گذارد که به سان لوحی سفید، خالی از هر نوع محتواست.

 

[آرشیت]

به زعم لاک، ادراکاتی که آدمی با حواس پنج‌گانه‌ی خویش کسب می‌کند، پایه‌ی خلق مفاهیمی می‌شود که به مرور در ذهن او شکل می‌گیرد. لاک می‌گوید مفاهیمی از قبیل علیت، زمان و مکان، جملگی مبنایی تجربی دارند و از حواس آدمی ناشی شده‌اند.

 

[آرشیت]

این برداشت از ذهن آدمی، اصل اساسی در مکتب فلسفی «تجربه‌گرایی» است، که به جز جان لاک می‌توان از دیوید هیوم نیز به عنوان یکی از نمایندگان شاخص آن نام برد.

 

[آرشیت]

کتاب نقد عقل محض دقیقاً در درستیِ چنین برداشت منفعلی از ذهن -ذهن به مثابه‌ی لوح سفید- تشکیک می‌کند و به جای آن، برداشت فعال‌تری از ذهن عرضه می‌دارد.

 

[آرشیت]

کانت در کتاب نقد عقل محض تلاش می‌کند تا این مدعا را ثابت کند که مفاهیم بنیادینی نظیر زمان و مکان، به صورتی پیشینی در ذهن آدمی حاضرند و مبنای تجربی ندارند. او مفاهیم این‌چنینی را ذیل چهار مقوله (Category) تقسیم‌بندی می‌کند:

 

[آرشیت]

کمیت
کیفیت
نسبت
جهت