آموزشی کشمکش در داستان

[Tara Motlagh]

4-کشمکش انسان با خود:
بر اساس این نوع کشمکش، انسانی به تصویر کشیده می‌شود که به مبارزه درونی با بعضی جنبه‌هاي وجود خودش می‌پردازد و البته
همه چیز به توانایی نویسنده جهت تجسم بخشیدن به کاوش درونی شخصیت اصلی داستان بستگی دارد که تا چه حد بتواند این مبارزه درونی را قابل قبول و باورپذیر و داستانی ارائه کند. فرد در چنین داستانی، معمولا دچار تردید است. با خودش در مورد یک موضوع خاص مشکل دارد. نمی‌داند چه کند. نویسنده باید یک درگیري درونی را به تصویر بکشد.

 

[Tara Motlagh]

5-کشمکش انسان با سرنوشت:

البته این نوع کشمکش بیشتر مناسب طرز فکر‌هایی است که سرنوشت را حتمی و لایتغیر می‌دانند و براي آن اصالت ویژه‌اي قائل
هستند. در چنین داستانی، فرد تلاش می‌کند تا سرنوشت خودش را تغییر دهد. لازم به ذکر است که در قرون اخیر، دو گروه از نویسندگان با اعتقاد به سرنوشت حتمی دست به قلم برده اند: مارکسیست‌ها و ناتورالیست‌ها. داستان بلند «بوف کور» نوشته صادق هدایت، نتیجه چنین تفکر جبري است که نهایتا به یاس و پوچ‌گرایی منتهی می‌شود.

 

[Tara Motlagh]

6- کشمکش جامعه با جامعه:

در این نوع کشمکش، افراد داستان فردیتی براي خود ندارند و هر کدام جزئی از یک گروه هستند که این گروه، در حکم یک فرد، در داستان عمل می‌کند. یعنی فردیت، به یک جمع تعلق دارد نه به یک فرد خاص.

 

[Tara Motlagh]

البته در بعضی از داستان‌ها این کشمکش به راحتی قابل تشخیص نمی‌باشد، همچنین در بعضی داستان‌هاي دیگر ممکن است به راحتی بتوانیم تشخیص دهیم که از کدام نوع کشمکش استفاده شده است. شخصیت اصلی بعضی از داستان‌ها هم ممکن است در یک زمان، هم با فرد دیگري درگیر باشد، هم با طبیعت و هم با خود. پس این امکان هست که در یک داستان، چند کشمکش وجود داشته باشد.

 

[Tara Motlagh]

شرایط ایجاد کشمکش

1_ کشمکش نباید جهشی باشد:
وقتی می‌خواهیم یک تقابل را در داستان، به تصویر بکشیم باید قبل از یک اتفاق خاص بیرونی، انگیزه‌هاي چنین حادثه‌اي را براي خواننده روشن کنیم. عدم اطلاع از انگیزه دو طرف، باعث می‌شود که خواننده هرگز نتواند درباره چنین تضاد و تقابلی، قضاوت و تحلیل درستی داشته باشد.

 

[Tara Motlagh]

سیر تحول اشخاص داستان، و یا شکل‌گیري اتفاقات، باید پله‌پله و تدریجی صورت گیرد. اما در بعضی داستان‌ها می‌بینیم که نویسنده، بدون زمینه‌سازي منطقی آدم هاي داستانش را به جان یک‌دیگر می‌اندازد و فقط براي خالی نبودن عریضه یک درگیري ایجاد می‌کند که البته باعث به ریختن ذهن مخاطب می‌شود.

 

[Tara Motlagh]

فقط دو دلیل خاص باعث می‌شود که کشمکش جهشی باشد. یکی این‌که نویسنده مطمئن باشد دلیل، براي خواننده کاملا واضح است و توضیح ماجرا حوصله او را سر می‌برد. دوم این‌که نویسنده عمدا یک پرش ایجاد کند، اما در جایی دیگر و به طور کاملا حرفه‌اي، دلیل آن اتفاق را با رفتارها و کارهاي شخصیت‌ها توجیه کند.

 

[Tara Motlagh]

2_ کشمکش خوب، باید تصاعدي باشد

در واقع کشمکش نباید ساکن باشد. در این صورت خواننده از خواندن داستان، دچار کسالت می‌شود و داستان را رها می‌کند چون هیچ چیز مهیج و تحریک کننده‌اي وجود ندارد.
درگیري باید به تدریج بحرانی‌تر شود و کم‌کم به نقطه اوج برسد. پس باید توجه داشت که در کشمکش، هم جهش و هم سکون، می‌توانند باعث نقص در داستان پردازي شوند.

 

[Tara Motlagh]

3_ کشمکش لزوما با تنفر همراه نیست.
وقتی می‌گوییم کشمکش یا درگیري، منظور ما تضاد بین دو چیز است اما این بدان معنا نیست که آدم‌هاي داستان حتما باید از هم‌دیگر نفرت داشته باشند. در داستان کوتاه «مرخصی » از محمدرضا کاتب با پسر جوانی مواجهیم که براي مرخصی از جبهه آمده و مادرش تصور می‌کند که او دیگر قصد بازگشت ندارد. پسر با تمام شدن تدریجی مرخصی به این فکر می‌افتد که چه حیله‌اي سر هم کند تا بتواند دوباره به جبهه برود. عاقبت هم موقع بیرون رفتن جوان، مادر متوجه می‌شود و کشمکش بالا می‌گیرد.

 

[Tara Motlagh]

اصل کشمکشی را ـ که این داستان بر مبناي آن نوشته شده است ـ علاقه فراوان مادر به پسرش ایجاد کرده است و هیچ ناراحتی و دلخوري و حتی کینه‌اي میان دو طرف داستان وجود ندارد.
در بعضی کتاب‌ها کشمکش را از این جهت، به دو دسته تقسیم کرده‌اند. «کشمکشی که دو چیز متضاد را به هم نزدیک می‌کند» و «کشمکشی که بین دو چیز نیازمند به هم، جدایی ایجاد می‌کند».