آبزیان گاو دریایی

[DOonYa]

مشخصات ظاهری
گاوهای دریایی جثه اى استوانه اى شکل دارند. دارای پوستی صاف، ضخیم و کلفت هستند و سطح بدن آنها بدون مو و صیقلی است. فقط موهاى نازک و کوتاهى در پهلوها و دم و موهاى کلفت و کوتاهى در دو طرف لب بالای این جانور دیده مى شود.

پشت جانور بالغ، خاکستری و شکم کمی روشن تر است. نوزادان به رنگ کرم روشن هستند. لب بالایى در این حیوان شکاف دار است و لب پائینی و قسمتهای انتهایی کام دهان دارای لایه های شاخی شکل است که در هنگام خوردن گیاهان دریایی به کمک لب بالایی می آید.

 

[DOonYa]

دریچه های سوراخ بینی با حاشیه مواج در بالای خرطوم جانور وجود دارند. بالغین ۱۰ الی ۱۴ دندان دارند که دندانهای آسیاب فاقد ریشه، بدون مینا و گرد هستند.

گاوهای نر دارای ۲ دندان نیش بزرگ هستند که چون زیر لب های گوشتی حیوان قرار دارد به سختی دیده می شوند.

گاوهای دریایی بالغ برای حرکت از دم لنگر شکل خود که مانند نهنگ و دلفین دو شاخه است، استفاده می کنند و از باله های سی*ن*ه ای که پدال شکل و فاقد ناخن هستند، برای هدایت بدن استفاده می کنند.

حداکثر اندازه این جانور ۳/۳ متر و حداقل وزن گونه بالغ ۴۰۰ کیلوگرم است. نوزاد گاو دریایی بین ۱ الی ۱/۵ متر طول و حدود ۲۰ کیلوگرم وزن دارد.

 

[DOonYa]

عادات و رفتار گاوهای دریایی:

این جانور بسیار کمرو و منزویست، بیشتر اوقاتش را در کف آب دراز می کشد و برای تنفس به سطح آب می آید.

گاوهای دریایی در گروههای حداکثر ۶ تایی حرکت میکنند. روزها در آبهاى نسبتاً عمیق و شب ها در مناطق کم عمق به چرا مى پردازد.

این جانور گیاهخوار است و در مناطق شنى، گیاهان و علفهای دریایی را با پوزه اش از ریشه خارج می کند و پس از تکان دادن و دور کردن شن ها و رسوبها، آن را مى خورد. گاهی اوقات نیز از بی مهرگان دریایی تغذیه می کند.

 

[DOonYa]

فاصله بین بارداری ها ۳ تا ۴ سال می باشد مشروط بر اینکه وضعیت غذا و بقیه شرایط محیطی در شرایط مطلوبی باشد. این کندی تولید مثل حاکی از حساسیت بالای این حیوان نادر به محیط می باشد. بعد از به دنیا آمدن نوزاد، پدر و مادر مشترکا از آن مواظبت مى کنند.

 

[DOonYa]

طول عمر گاوهای دریایی حدود ۷۰ سال می باشد. تولید مثل در سراسر سال و در تمام فصول انجام می شود. حیواناتی تک زا هستند و مدت آبستنى حدود ۱۱ ماه است. بلوغ جنسی در گاوهای دریایی بین ۹ الی ۱۰ سال می باشد اما ماده ها در سنین ۱۵ الی ۱۷ سال قادر به باروری هستند.

 

[DOonYa]

پراکنش و وضعیت حفاظتی در جهان

این گونه در جنوب شرقی آفریقا، دریای سرخ، خلیج فارس، دریای عمان، غرب هند تا سریلانکا و جزایر اقیانوس آرام تا سواحل استرالیا زندگی می کند.

گاوهای دریایی در استرالیا مسافت ۴۰ الی ۱۰۰ کیلومتری را طی میکنند و برخی نیز مسافت های ۹۰۰ کیلومتری را در آبهای اقیانوسی عمیق می پیمایند.

وضعیت این گونه در فهرست اتحادیه جهانی حفاظت (IUCN) در طبقه آسیب پذیر (VU) قرار دارد.

 

[DOonYa]

گاو دریایی تنها گونه پستاندار دریای عمان در حال انقراض

طی سال های اخیر بسیار کمیاب شده‌ و با ادامه این روند در معرض نابودی و انقراض قرار می گیرند. سفری کنیم به جنوبی ترین قسمت کشورمان، جایی که جنگل ها و جزایر زیبایی در آن نهفته است. قسمتی از دل دریای عمان و خلیج فارس، خلیجی که میزبان هزاران و یا شاید میلیون ها گونه دریایی و آبزی است.

محیط زیست دریایی و تنوع زیستی موجود در آن در کشور ما همواره نسبت به محیط طبیعی و انسانی کمتر مورد توجه بوده است. با وجود تنوع و ارزشمندی گونه ها از جمله گاوهای دریایی و آبزیان در جنوب کشور، اما تاکنون مطالعات و طرح های حفاظتی چندانی بر روی آن ها صورت نگرفته است.

 

[DOonYa]

منطقه حفاظت شده حرا در تنگه خوران در غرب جزیره قشم، منطقه حفاظت شده مند در بوشهر و خلیج گواتر دریای عمان از جمله مناطقی هستند که گونه هایی همچون گاو دریایی در آن ها مشاهده شده است.

 

[DOonYa]

وضعیت گونه در آب های ایران

به جرأت می توان گفت که دریای عمان از بابت تنوع زیستی، مهم ترین و ارزنده ترین دریا برای ایران محسوب می شود و به مثابه نیمچه اقیانوسی است که به دلیل وفور ذرات معلق مغذی در آب آن و نیز همجواری با اقیانوس هند، از تنوع زیستی بی نظیری برخوردار است.

بیشترین گونه های نهنگ و دلفین مشاهده شده در آب های ایران در این دریا هستند و این به دلیل مجاورت این پهنه با آب های آزاد اقیانوسی است.

 

[DOonYa]

دریای عمان دریایی گرمسیری محسوب می شود. به همین مناسبت جنگل های حرای ایران در برخی مناطق ساحلی آن رویش می یابند که خود از مهم ترین زیستگاه ها برای انواع جانوران خشکی زی و آبزی، نظیر گاو دریایی، لاکپشت های دریایی و مأمنی برای تخم ریزی انواع ماهیان و سایر آبزیان است.

اهالی بومی چابهار به گاو دریایی «گوکین» می گویند.

گاودریایی در آب های خلیج فارس و دریای عمان طی سال های اخیر بسیار کمیاب شده و با ادامه روند فعلی، این گونه در سال های آینده منقرض خواهد شد.