معرفی کتاب گتسبی بزرگ اف. اسکات فیتزجرالد

[ادوارد کلاه به سر]

گتسبی بزرگ (انگلیسی: The Great Gatsby) رمانی نوشتهٔ نویسندهٔ آمریکایی، اف. اسکات فیتزجرالد است که در سال ۱۹۲۵ منتشر شد. این رمان که در عصر جاز در لانگ آیلند، در نزدیکی نیویورک رخ می‌دهد، روابط متقابل نیک کاراوی، راوی اول‌شخصداستان با جی گتسبی، میلیونر مرموز و فکر همیشگی گتسبی برای پیوستن دوباره به معشوق سابقش، دیزی بیوکنن را شرح می‌دهد.

 

[ادوارد کلاه به سر]

این رمان الهامی از رابطه‌ای عاشقانه در جوانی فیتزجرالد با جینورا کینگِ مهمانی‌رو و مهمانی‌های آشوبگرانهٔ نورث شور لانگ آیلند بود که در سال ۱۹۲۲ در آن‌ها شرکت می‌کرد. فیتزجرالد به‌دنبال نقل‌مکان به ریویرای فرانسه، پیش‌نویسی ابتدایی از رمان را در سال ۱۹۲۴ کامل کرد. او پیش‌نویس را برای ویراستارش، مکسول پرکینز فرستاد که فیتزجرالد را متقاعد کرد تا این اثر را در زمستان پیش رو اصلاح کند. فیتزجرالد پس از بازبینی‌ها از متن، راضی اما درمورد اسم کتاب مردد بود و چندین عنوان را برای گزینش در نظر گرفت. کاور آرت نقاش فرانسیس کوگات، فیتزجرالد را بسیار تحت‌تأثیر قرار داد و جنبه‌هایی از آن را در رمان گنجاند.

 

[ادوارد کلاه به سر]

گتسبی بزرگ پس از انتشار از سوی اسکرینبرز در آوریل ۱۹۲۵، به‌طور کلی نقدهای مطلوبی دریافت کرد؛ با این حال برخی نقادان ادبی معتقد بودند که این اثر با تلاش‌های قبلی فیتزجرالد برابری نمی‌کند.گتسبی در مقایسه با رمان‌های قبلی او، یک شکست تجاری به‌شمار می‌رفت که تا اکتبر کمتر از ۲۰٬۰۰۰ نسخه فروخت و امیدهای فیتزجرالد برای کسب درآمد بادآورده از این رمان را محقق نکرد. هنگامی که این نویسنده در سال ۱۹۴۰ درگذشت، خود را یک ناکام و اثرش را فراموش‌شده تصور می‌کرد.

 

[ادوارد کلاه به سر]

زمانی که شورای کتاب‌ها در زمان جنگ، در جریان جنگ جهانی دومنسخه‌های رایگان گتسبی بزرگ را بین سربازان آمریکایی مستقر در خارج از کشور توزیع کرد، محبوبیتی ناگهانی نصیب این رمان شد. این محبوبیت تازه‌کشف‌شده بررسی دوبارهٔ انتقادی و دانشگاهی را به راه انداخت و این اثر کمی بعد به بخش اصلی اکثر برنامه‌های آموزشی دبیرستان‌های آمریکا و بخشی از فرهنگ عامهٔ آمریکایی تبدیل شد. اقتباس‌های صحنه‌ای و سینمایی متعددی از این اثر در دهه‌های بعدی ساخته شده‌است.

 

[ادوارد کلاه به سر]

گتسبی همچنان توجه مردم و دانشوران را به خود جلب می‌کند. دانشوران معاصر بر تلقی رمان از طبقهٔ اجتماعی، وارثان در مقابلنودولتان، نژاد و دفاع از محیط زیست و نگرش بدبینانهٔ آن نسبت بهرؤیای آمریکایی تأکید دارند. یکی از بخش‌های مصرانهٔ نقدها از این رمان، ادعای کلیشه‌های یهودی‌ستیزانه است. گتسبی بزرگ را عموماً یک شاهکار ادبی و یکی از مدعیان کسب عنوان رمان بزرگ آمریکا می‌دانند.

 

[ادوارد کلاه به سر]

نخستین ترجمه از گتسبی بزرگ در ایران، برگردانی از کریم امامیبود که به پیشنهاد مؤسسهٔ انتشارات فرانکلین انجام و در سال ۱۳۴۴ با عنوان طلا و خاکستر از سوی شرکت انتشارات سیروید منتشر شد. در دههٔ ۱۳۹۰ بازترجمه‌های متعددی از این رمان در ایران انتشار یافت. رضا رضایی یکی از مترجم‌هایی است که این اثر را بار دیگر ترجمه و نشر ماهی آن را در سال ۱۳۹۵ منتشر کرده‌است.

 

[ادوارد کلاه به سر]

گتسبی بزرگ که در لانگ آیلندِ پُررونقِ سال ۱۹۲۲ رخ می‌دهد، تاریخ اجتماعی انتقادی از آمریکای دوران ممنوعیت الکل در عصر جاز را فراهم می‌کند.[الف] روایت داستانی اف. اسکات فیتزجرالد به‌طور کامل آن دوران را که به موسیقی جاز،[۲] رونق اقتصادی،[۳] فرهنگفلاپر،[۴] آداب لیبرتین،[۵] جوانان سرکش[۶] و بارهای مخفیِ[ب]فراگیرش شناخته می‌شود، به تصویر می‌کشد. فیتزجرالد از بسیاری از این تحولات اجتماعیِ دههٔ ۱۹۲۰ برای بیان داستان خود استفاده می‌کند؛ از جزئیات ساده مانند عشق‌بازی‌های[c] داخل اتومبیل‌ها گرفته تا درون‌مایه‌های گسترده‌تر همچون قاچاق نوشیدنی‌های الکلی[d] که منبع غیرقانونی ثروت گتسبی است.[۸]

 

[ادوارد کلاه به سر]

فیتزجرالد هدونیسم جامعهٔ عصر جاز را با قرار دادن روندِ پی‌رنگی بازگوپذیر در درون بافت تاریخیِ خشن‌ترین و پُرزَرق‌وبَرق‌ترین دورانِ تاریخ آمریکا منتقل می‌کند.[۹] از نگاه فیتزجرالد، این دوره نمایانگر دوران آسان‌گیری اخلاقی بود که آمریکایی‌ها در هر سنی ازهنجارهای اجتماعیِ رایج سرخورده شدند و معتاد خوش‌گذرانی بودند.[۱۰] فیتزجرالد، خودش دوسوگرایی مشخصی نسبت به عصر جاز داشت؛ دورانی که بعدها درون‌مایه‌های آن را بازتابندهٔ رویدادهای زندگی خود می‌دانست.[۱۱]

 

[ادوارد کلاه به سر]

گتسبی بزرگ رویدادهای مختلف در جوانیِ فیتزجرالد را منعکس می‌کند.[۱۲] او مردی جوان اهل مینه‌سوتا در غرب میانه بود. مانند راوی رمان که به دانشگاه ییل رفت، او نیز در دانشگاه پرینستون، یکی دیگر از دانشگاه‌های آیوی لیگ تحصیل کرد.[۱۳] فیتزجرالد ۱۹ ساله در آنجا با جینورا کینگ،[e] مهمانی‌رو[پ] ۱۶ ساله آشنا و عمیقاً عاشق شد.[۱۴] اگرچه جینورا دیوانه‌وار عاشق او بود[۱۵] اما خانوادهٔ طراز اول کینگ آشکارا از خواستگاری فیتزجرالد از دخترشان به‌دلیل وضعیت اجتماعی‌اش جلوگیری کردند و ظاهراً پدرش به او گفت: «پسرهای فقیر نباید به فکر ازدواج با دخترهای پول‌دار باشند.»[۱۶]

 

[ادوارد کلاه به سر]

فیتزجرالدِ مستعدِ خودکشی، زمانی که خانوادهٔ کینگ خواستگار دخترشان را به‌دلیل فقدان چشم‌انداز مالی او رد کردند، در میانهٔجنگ جهانی اول در ارتش ایالات متحده نام‌نویسی کرد و به‌عنوان ستوان دوم[f] مأموریت یافت.[۱۷] او درحالی‌که در انتظار آرایش قشون در جبههٔ غربی بود و امید داشت تا در پیکار بمیرد،[۱۸] در کمپ شریدان در مانتگامری مستقر بود و در آنجا با زلدا سایر، دختر زیبای جنوبی ۱۷ ساله آشنا شد.[۱۹] وقتی فیتزجرالد مطلع شد که جینورا با تاجر ثروتمند شیکاگویی، ویلیام «بیل» میچل[g] ازدواج کرده‌است، از زلدا خواست تا با او ازدواج کند.[۲۰] زلدا موافقت کرد اما ازدواجشان را عقب انداخت تا زمانی که وضعیت مالی فیتزجرالد مساعد شد.[۲۱] ازاین‌رو فیتزجرالد مانند جی گتسبی است؛ هنگامی که به‌عنوان افسر نظامی، دور از خانه مستقر بود، نامزد کرد و سپس به‌دنبال ثروت هنگفتی بود تا سبک زندگی‌ای را که نامزدش به آن عادت کرده بود، فراهم کند.[ت][۲۴]