آموزشی ۱۰ نکته برای ویرایش متن

[Ela]

ویراستاری و ویرایش تخصصی امری ذاتی و طبیعی نیست و فراگیری آن نیازمند صرف وقت، مطالعه و دقت فراوان است. بنابراین توجه به نکات بیان شده توسط افراد حرفه‌ای در این زمینه، به روز کردن اطلاعات شخصی و مطالعه مداوم منابع مختلف به بهبود هرچه بیشتر شما در جایگاه یک ویراستار کمک بسیاری می‌کند.

ویراستار، خواننده‌ای ریزبین و نکته‌سنج است که با علاقه و دقت، به صیقل دادن کلمات، جملات و متون مختلف می‌پردازد. ویراستاران در صنایع مختلف و برای ویرایش انواع مختلفی از آثار مانند مجلات، روزنامه‌ها، وبلاگ‌ها و کتاب‌ها به کار گرفته می‌شوند.

 

[Ela]

رعایت کامل علائم سجاوندی​

استفاده از نشانه‌گذاری‌های درست و صحیح به هرچه بهتر خوانده شدن متن شما کمک کرده و آن را تمیز، روان و تاثیر‌گذار می‌کند. بخاطر داشته باشید، حتی در صورت وقت‌گیر بودن نشانه‌گذاری متن (در متن‌هایی با تاکیدات، مکث‌ها، نقل قول‌ها و جداسازی‌های فراوان) نیز از رعایت علائم نگارشی غافل نشوید.

آگاه باشید که یکی از مهم‌ترین عوامل در خوانش صحیح مطلب و درک مفهوم اصلی مورد نظر نویسنده یا مترجم، رعایت همین علائم سجاوندی است. از جمله مهم‌ترین علائم نگارشی در زبان فارسی می‌توان به نقطه، ویرگول، نقطه‌ویرگول، گیومه، پرانتز و … اشاره کرد.

 

[Ela]

ویراستار حرفه‌ای موظف است که با دانش به روز و کامل پیرامون نحوه نگارش کلمات، تمامی متن را یکسان‌سازی کند. هم‌چنین او وظیفه دارد تا از اشتباهات رایجی که در نوشتار افراد غیر حرفه‌ای و ناآشنا به ظرافت‌های زبان پیش می‌آید، جلوگیری کند.

از جمله نکات مهمی که در رسم‌الخط باید به آن توجه شود، رعایت نیم‌ فاصله، سرهم‌نویسی و جدانویسی، یکسانی املای وام‌واژه‌ها و … اشاره کرد.

 

[Ela]

ویرایش مشکلات دستور زبانی​

این نکته بخصوص زمانی حائز اهمیت می‌شود که متن از زبانی دیگر به فارسی ترجمه شده باشد. در این حالت ساختارهای دستورزبانی متفاوت منجر به ایجاد جملاتی شود که در زبان مقصد جایگاهی ندارد. وظیفه ویراستار، این سات که این جملات را شناسایی کند و برای رفع مشکل آن‌ها بکوشد.

 

[Ela]

رعایت نکات مربوط به تایپ​

نیم‌فاصله، به معنای ایجاد فاصله بین کلمات دو بخشی بدون ایجاد فضای خالی در میان آن‌ها است. برای مثال با ایجاد نیم فاصله کلمه دو بخشی «می گذاریم» به شکل درست آن یعنی «می‌گذاریم» نوشته می‌شود.

اصول مربوط به تایپ از جمله نکاتی است که رعایت آن نیاز به تجربه فراوان ویراستار در استفاده از نرم‌افزارهای مربوطه و همچنین دانش به روز در زمینه ویرایش آنلاین دارد.

 

[Ela]

استفاده از علائم جمع صحیح​

واژگان عربی در زبان فارسی آنچنان دخیل شده که اغلب تمایز آن‌ها و جایگزین کردنشان با کلمات فارسی هم معنی غیرممکن است، بنابراین باید از علامت‌های جمع مناسب هر کلمه استفاده کرد. برای مثال «آزمایشات» غلط و «آزمایش‌ها» صحیح است.

کلمات فارسی با عربی جمع بسته نمی‌شوند، برای مثال استفاده از کلمه فرامین اشتباه است و باید از کلمه فرمان‌ها استفاده کرد.

هم‌چنین کلمات جمع مکسر عربی با استفاده از علائم جمع فارسی، دوباره جمع بسته نمی‌شوند. برای مثال کلمه اسلحه خود جمع کلمه سلاح است و بنابراین کلمه اسلحه‌ها اشتباه است.

 

[Ela]

توجه به پاورقی‌ها​

مطالبی که در پاورقی یک کتاب عنوان می‌شوند، بیشتر شامل مواردی است که از نظر نویسنده نیاز به توضیح، ارجاع به منبعی دیگر، بیان نقل قولی مستقیم از فرد یا مرجع مرتبط، نوشتن نام علمی یک مکان، فرد و… به زبان اصلی را دارند. توجه به صحت بیان مطالب عنوان شده در پاورقی‌ها و اصلاح اشتباهات پیش آمده و همچنین دقت در اعداد ارجاعی هر مورد، از وظایف ویراستار است.

 

[Ela]

فهرست‌نویسی و پاراگرف‌بندی​

با توجه به مطلبی که مورد ویراستاری قرار می‌گیرد، لازم است فهرست‌نویسی و پاراگراف بندی بصورت اصولی به انجام برسد. در مورد پایان نامه و مقالات مروری، فهرست‌نویسی کاملا تخصصی بوده و ویراستار باید دانش و تجربه کافی در این زمینه را داشته باشد.

 

[Ela]

اشکالات تایپی و املایی​

یکی از آفات بزرگ پس از تالیف و ترجمه کتاب در هنگام انتشار، غلط‌های املایی و تایپی است که بطور طبیعی در هنگام نوشتن در متن ایجاد می‌شود. ویراستار با دقت این اشکالات را بطور کامل رفع کرده تا خللی به نظام کلی متن وارد نیاید. البته وظایف ویراستار مشخص است و ویراستار نباید تغییرات فراوانی در متن ایجاد کند. گاهی این تغییرات باعث می‌شود که در سبک متن اختلال ایجاد شود. بنابراین تغییرات اساسی باید با مشورت نویسنده یا مترجم انجام شود.