آموزشی مصدر چیست؟
- نویسنده موضوع شاهدخت
- تاریخ شروع
اطلاعات موضوع
موضوع نویسنده
شاهدخت
سطح
10
دستیار معاونت
پرسنل مدیریت
دستیار معاونت
مدیر ارشد
نویسنده افتخاری انجمن
مدرس تیم روزنامه
عضو تیم تعیین سطح کتاب
- Jun
- 12,883
- 39,323
- مدال‌ها
- 25
مصدر در کنار ستاک و ریشه، کلمه‌ای است از خانواده فعل که زمان، شمار و شخص ندارد و تنها مفهوم اصلی آن را می‌رساند. شاخصه اصلی ما برای تشخیص مصدر یک فعل، آمدن حرف یا حروف ن یا تن ماقبل مفتوح در پایان کلمه مصدر است.
موضوع نویسنده
شاهدخت
سطح
10
دستیار معاونت
پرسنل مدیریت
دستیار معاونت
مدیر ارشد
نویسنده افتخاری انجمن
مدرس تیم روزنامه
عضو تیم تعیین سطح کتاب
- Jun
- 12,883
- 39,323
- مدال‌ها
- 25
برای نمونه، مصدر رفتن اطلاعی درباره زمان رفتن و شخص انجام‌دهنده آن در اختیار ما نمی‌گذارد؛ اما از شکل فعل رفتم می‌توان دریافت که زمان فعل گذشته، وجه آن گزارشی، نمود آن ساده و انجام‌دهنده آن اول شخص مفرد است. نمونه‌های دیگر مصدر:
بعضی از فعل‌ها در زبان فارسی داری دو مصدر هستند. یکی ماضی و دیگری مضارع مثل:
موضوع نویسنده
شاهدخت
سطح
10
دستیار معاونت
پرسنل مدیریت
دستیار معاونت
مدیر ارشد
نویسنده افتخاری انجمن
مدرس تیم روزنامه
عضو تیم تعیین سطح کتاب
- Jun
- 12,883
- 39,323
- مدال‌ها
- 25
مصدر را از اقسام اسم برشمرده‌اند، زیرا همچون اسم‌ها زمان، شخص و شمار ندارد. در این میان اسم‌هایی هستند که با وجود نداشتن نشانه مصدری ن و تن در پایانشان معنی مصدری دارند. به این کلمات اسم مصدر یا حاصل مصدر می‌گویند. این اسم‌ها در بیشتر مواقع نشانه‌های مصدری ندارند ولی حاصل معنی و مفهوم مصدر را می‌رسانند، مانند:
موضوع نویسنده
شاهدخت
سطح
10
دستیار معاونت
پرسنل مدیریت
دستیار معاونت
مدیر ارشد
نویسنده افتخاری انجمن
مدرس تیم روزنامه
عضو تیم تعیین سطح کتاب
- Jun
- 12,883
- 39,323
- مدال‌ها
- 25
از آنچه در بخش قبل گفته شد، این نتیجه حاصل می‌شود که پسوند مصدر در زبان فارسی ن یا تن است. در گذر زمان ت در اثر همنشینی با برخی حروف تبدیل به د شده است، می‌بینیم در فارسی امروز، پسوند مصدر دن یا تن است.
پس طریقه ساخت مصدر در زبان فارسی می‌شود:
بن (ماده) فعل + (ن / تَن)
پس طریقه ساخت مصدر در زبان فارسی می‌شود:
بن (ماده) فعل + (ن / تَن)
موضوع نویسنده
شاهدخت
سطح
10
دستیار معاونت
پرسنل مدیریت
دستیار معاونت
مدیر ارشد
نویسنده افتخاری انجمن
مدرس تیم روزنامه
عضو تیم تعیین سطح کتاب
- Jun
- 12,883
- 39,323
- مدال‌ها
- 25
چرا مصدر اهمیت دارد؟
اهمیت مصدر در آن است که می‌توانیم از آن بن فعل بسازیم، بن همان جز ثابت و تغییرناپذیر فعل است که در همه ساخت‌های فعل می‌آید و به دو نوع بن ماضی و بن مضارع تقسیم می‌شود. چنانکه در مقاله‌های بن ماضی و بن مضارع گفتیم، با حذف نون پایانی از مصدر، بن ماضی ساخته می‌شود و بن مضارع نیز فعل امر بدون ب است. با انجام این عملیات بر مصدر، زمان حال یا گذشته بودن فعل مشخص می‌شود و در ادامه با صرف فعل شخص و شمار آن نیز مشخص خواهد شد.
موضوع نویسنده
شاهدخت
سطح
10
دستیار معاونت
پرسنل مدیریت
دستیار معاونت
مدیر ارشد
نویسنده افتخاری انجمن
مدرس تیم روزنامه
عضو تیم تعیین سطح کتاب
- Jun
- 12,883
- 39,323
- مدال‌ها
- 25
انواع مصدر
مصدرها را می‌توانیم از جهت‌های متفاوتی به انواع مختلفی تقسیم کنیم:۱ـ مصدر اصلی و جعلی
| نام مصدر | تعریف | مثال |
|---|---|---|
| مصدر اصلی | مصدری که از اصل به عنوان مصدر به کار می‌رود. | شکستن |
| مصدر جعلی | مصدری که از اصل مصدر نیست و با افزودن یدن و ... به اسم مصدر تبدیل می‌شود. | نامیدن |
موضوع نویسنده
شاهدخت
سطح
10
دستیار معاونت
پرسنل مدیریت
دستیار معاونت
مدیر ارشد
نویسنده افتخاری انجمن
مدرس تیم روزنامه
عضو تیم تعیین سطح کتاب
- Jun
- 12,883
- 39,323
- مدال‌ها
- 25
مصدر جعلی
در زبان فارسی مثل بعضی از زبان‌های شاخه هند و اروپایی، نوعی روش برای ساخت مصدر از اسم یا صفت وجود دارد که آن را مصدر جعلی یا برساخته می‌گویند که طرز ساخت آن چنین است:اسم یا صفت + (یدن/ اندن/انیدن)
نشانه مصدرهای جعلی، این سه پسوند است و این که بن فعلی آن‌ها یک اسم یا صفت است.
ساخت این نوع مصدرهای جعلی، در زبان محاوره امروز هم کاربرد دارد.
موضوع نویسنده
شاهدخت
سطح
10
دستیار معاونت
پرسنل مدیریت
دستیار معاونت
مدیر ارشد
نویسنده افتخاری انجمن
مدرس تیم روزنامه
عضو تیم تعیین سطح کتاب
- Jun
- 12,883
- 39,323
- مدال‌ها
- 25
نکته: باید توجه داشت كه گاهی تشخیص ظاهری مصدرهای اصلی و جعلی دشوار است، برای مثال كلمه دیدن یك مصدر اصلی است و اگر به اشتباه از آخر آن یدن را حذف كنیم، باقیمانده آن یعنی د مفهوم خاصی ندارد و نمی‌تواند به عنوان بن مضارع در ساختمان فعل‌ها به كار رود.
