آموزشی آموزش نویسندگی|قوانین

[Niko]

حتما یه سر به صفحه ی میکرو دوره نویسندگی خلاق بزنید و چند مورد از ویدیوهای دوره رو ببینید ، مطمئنیم که نکات خوبی نصیبتون میشه .

اما قالب بعدی ای که باید براتون توضیح بدیم قالب شعر هست.

قالب شعر

شعر یا نظم ، یکی دیگه از پرطرفدارترین قالب های نویسندگی هست که توی مباحث آموزش نویسندگی هم بهش پرداخته میشه و مبحث گسترده ایه .

شعر توی ایران خیلی طرفدار داره و اگر اشتباه نکنیم طبق آخرین تحقیقاتی که تیم تحقیقاتی دانشگاه تهران بر تاریخ ادبیات ایران داشتند ، عمده نویسندده های ما در طول تاریخ ، شاعر بودند و میزان وجود نظم یا همون شعر ، همیشه در ایران بیشتر از نثر بوده.

اما خب ، این یه مسئله ی کاملا فرهنگیه و در یک نگاه کلی در دنیا ، همیشه نثر یا همون نوشته های متنی ، همیشه از نظم پیشی داشتند و طرفدران بیشتری داشتند. اما در ایران به این دلیل که میزان احساسات مردم ما صورتی هارمونیک و ریتیمیک داره ، میل مردم به شعر بیشتره .

با این اوصاف باید بگیم که شعر ، یک قالب دیگه از قالب هایی هست که ما تو این مبحث باهاش کار داریم. اگر بخایم شعر رو براتون تعریف کنیم ، باید بگیم که شعر ، مجموعه ای از کلمات آهنگین است که در یک وزن خاص ، به بیان احساسات ، درس عبرت ها و آموزه های اخلاقی می پردازد. البته شعر در ایران ، موضوعات زیادتری رو در بر میگیره .از جمله اینکه ما در ایران تمام افسانه هامون در شعرها تجلی پیدا کردن و بسیاری از داستان های ایرانی ، در قالب شعر بیان شدند .

از نگاه من ، بعنوان یک مدرس دوره نویسندگی ، میان شعر و داستان نویسی فقط تفاوت در بیان هست . یک جا بیان ریتمیکه و نیاز به تبحر بیشتری در مباحث آموزش نویسندگی وجود داره و یک ذوق سرشار نیاز داره که کلمات در کنار هم چیده بشوند و یک جا بیان روایت خطی داره و قدرت بیان کلمات و تصویر سازی حرف اول رو میزنه .

 

[Niko]

اما لازمه به این نکته هم اشاره کنیم که شعر دارای اسلوب خاصیه که شما برای آموزش دیدنش نیاز دارید که یک سری از موارد رو رعایت کنید :

اول از همه باید به این نکته آشنا باشید که دنیای شاعری نیازمند یک ذوق هست . این ذوق میتونه اکتسابی باشه و میتونه در طی سالیان سال در وجود شما نهادینه شده باشه . تو این مورد هم باید بگیم که ذوق به هیچ وقت خدادادی نیست .

همه ی انسان ها با زیبایی به دنیا اومدن و هیچ ک.س نمیتونه ادعا کنه که خدا بهش ذوق شاعری داده .

شما برای اینکه این ذوق رو تقویت کنید دو راه دارید.

راه اول اینه که بیش از هر وقتی شعر بخونید. وقتی که شما در کلاس نویسندگی قالب شاعری رو انتخاب کردید ، باید به این نکته آگاه باشید که برای رسیدن به سرانجام مسیر ، حتما باید از مطالعه ی بسیار استفاده کنید.

مطالعه به شما خط مشی میده . ایده میده . پس سعی کنید تا میتونید مطالعه کنید. حالا سوال اینجاست که چه شعری رو مطالعه کنید .

باید به شما بگیم که برای مطالعه ی شعر ، اون هم شعری که بتونه در زمینه ی آموزش نویسندگی و شاعری هم به شما کمک کنه . شما باید دو رویکرد رو در پیش بگیرید . یک اینکه برید سراغ شاعرای کلاسیک هم در ایران و هم در جهان و سعی کنید آثارشونو بخونید. شعرایی مثل حافظ ، مثل سعدی ، مثل شکسپیر و … . اگر به زبان انگلیسی هم تسلط ندارید ، نگران نباشید . شما میتونید ترجمه ی این آثار رو از بازار تهیه کنید و مطالعه کنید .

اما بخش دیگه ی مطالعتون حتما باید شعرایی باشه که مربوط به شعرای معاصر هستش . شما باید به شعرایی که توی دور و زمونه خودتون از شعرهای شاخص هستند ، تسلط کافی داشته باشید. شعرهای نیما ، سایه ، اخوان ثالث ، بانو سیمین دانشور و … ، میتونن گزینه های عالی ای برای مطالعه شعر ها باشن .

 

[Niko]

اما دومین موردی که باید توی این حوزه این هست قالب شعر رو هم باید یاد بگیرید ، بحث اصول شعر سرایی هست . اصول شعر نویسی یا شعر سرایی ، شامل یک سری از وزن ها ، قافیه و عروض هست که شما باید اون رو به بهترین شکل ممکن یاد بگیرید تا بتونید یک شعر استاندارد بسرایید .

برای یادگیری این نکته ها ، میتونید کتابای زیادی مطالعه کنید و یا اینکه در سایت مقالات مربوط به شعر و شاعری رو مطالعه کنید.

اما اگر بخایم یه مختصری در مورد این نکات بگیم ، باید اشاره کنیم که هر شعری دارای یک وزنی هست و حتی شعرهای آزاد و سپید هم وزنی دارند که کمی مستتر هست و بدین صورت شما هیچ شعری رو پیدا نمی کنید که وزن نداشته باشه . طبیعتا هر قالبی از شعر که شامل قالب هایی مثل مثنوی و غزل و … میشه ، با یک وزن خاص شناخته میشه و یادگیری اون به شما این قدرت رو میده که شعر استاندارد بسرایید.

از مسئله ی وزن گذشته ، شما باید به قافیه ها آگاه باشید . هر شعری با قافیه هاش شناخته میشه . قافیه هم مثل وزن در همه ی شعرها وجود داره اما ترتیب قرار گیری اون فرق داره . بعنوان مثال ، ما در قالب مثنوی ، در هر بیت ، یک قافیه مشترک در هر مصرع داریم و در غزل مصرع های یک و دو و پس از آن تمامی مصرع های زوج دارای قافیه مشترک هستند . این مسئله توی شعرهای سپید هم هست ، اما جای قافیه ها کمی متغیره و دست شاعر بازتره .

پس با یادگیری این اصول و مطالعه ای که شما در باب شعر می کنید ، قدرت این رو دارید که مسیر آموزش نویسندگی در قالب شعر رو کاملا یاد بگیرید.

قالب بعدی ای که باید بهتون بگیم ، قالب خاطره نویسی هست.

 

[Niko]

قالب خاطره نویسی

یکی دیگه از جواب هایی که ما میتونیم به سوال چی بنویسیم بدیم ، قالب خاطره نویسیه . قالب خاطره نویسی هم توی مجموعه ی متن نوشته ها و یا نثر قرار می گیره اما این اختیار هم برای فرد نویسنده وجود داره که توی نوشته اش از شعر استفاده کنه و یا اینکه خاطرشو کلا با شعر بنویسه .

اگه بخایم خاطره نویسی رو براتون توضیح بدیم باید بگیم که همه ی ما آدم ها تو زندگیمون لحظات دلنشین و از طرف دیگه تلخی داریم که به شدت میتونن برای ما خاطره ساز و یا حتی خاطره سوز باشن .

خاطراتی مثل سفر رفتن ، مثل دیدن یک دوست قدیمی ، مثل بودن با یک عشق ، مثل متولد شدن فرزند و هزاران خاطره ی دیگه که میشه ازشون نوشت و ازش لذت برد.

این روزها ، دنیای دیجیتال و فضای مجازی ، لذت نوشتن خاطره ها رو از انسان ها گرفته . انسان ها فکر می کنن که با گرفتن چند تا عکس میتونن خاطره ها رو ثبت کنن ، اما باید بگیم که اگر دوربین ها هزار مگاپیکسلی هم بشن و از روح انسان هم عکس وفیلم بگیرن ، باز هم نمیتونن احساسات انسان رو در هیچ قالبی تبدیل به خاطره کنن .

شاید شما هم از اون دسته افرادی باشید که با دیدن عکس ها ، یاد خاطرات می افتید ولی مطمئنیم که بعضی از این عکسا اونقدر براتون گنگن که فقط یه خاطره مبهم تو ذهنتون ازش شکل می گیره و اینجاست که میگیم وجود یک دفتر خاطرات که همه چیز ما رو ثبت کنه ، کاملا منطقیه.

کلمات میتونن تمامی دیالوگ ها ، تمامی جزئیات و تمامی احساسات ما رو به روی کاغذ بیارن و اون رو برای همیشه در ما زنده نگه دارن .

ما توی مقالات مربوط به این موضوع خودمون بارها در مورد خاطره نویسی حرف زدیم که میتونید نسخه ی کاملشو از لینک زیر بخونید .

اما لازمه بگیم که برای نوشتن یک خاطره خوب ، چند تا نکته لازمه .

 

[Niko]

یک اینکه ، عادت خاطره نویسی رو توی خودتون از همین امروز ماندگار کنید. این روزا از بس سرمون تو اینستاگرام و تلگرامه که دیگه یادمون رفته یه گوشه ای میتونیم بشینیم و کلی از اتفاقات روزمره ی خودمون رو بنویسیم .

واسه همینه که می گیم ، خاطره نویسی رو توی خودتون ماندگار کنید. برید یه دفتر ساده بخرید . یه قلم و این دفتر و قلم رو همیشه توی کیفتون نگه دارید و از هر چیزی که به ذهنتون میرسه ، بنویسید .

دومین نکته ای که مخایم بهتون بگیم اینه که به هیچ وجه برای خاطره نویسی ، تکلف نداشته باشید . این نکته رو بارها توی کلاس نویسندگی گفتیم که نوشتن لزوما نباید دلیل خاصی داشته باشه . همیشه قرار نیست که ما یک اثر درجه یک تو نویسندگی خلق کنیم. نوشتن گاهی باید فقط برای ثبت کردن باشه . فقط برای آزاد کردن روح و رسیدن به آرامش . پس تا میتونید آزادانه بنویسید.

سومین نکته ای که باید بهتون بگیم اینه که برای خودتون یک بازه زمانی تعیین کنید . یعنی این برنامه ریزی توی خودتون ایجاد کنید که هر روز یا هر یک ساعت یکبار میرید سراغ دفترتون و خاطرتون رو مینویسین . اینطوری این پیام رو به ذهنتون میدید که هر روز باید چیزی برای نوشتن داشته باشید و یان باعث میشه که همه ی اتفاقات رو به بهترین شکل ممکن تو ذهنتون نگه دارید و اون ها رو تبدیل به نوشته کنید.

و اما نکته ی آخر اینه که لزومی نداره که حتما خاطرات شما شیرین باشه ، شما میتونید خاطرات تلخ خودتون رو هم بنویسید و از شر غصه ی پشت اونا با همون خاطره نویسی نجات پیدا کنید. یکی از درسهایی که همیشه تو مبحث آموزش نویسندگی داریم اینه که نوشتن میتونه مثل یه روش درمانی به انسان ها کمک کنه که از شر خیلی از اتفاقات نجات پیدا کنن. و بعدم اصلا مهم نیست که حتما خاطره ای تو ذهنتون باشه . گاهی یه دل نوشته بنویسید . احساس روزتون رو منتقل کنید.

 

[Niko]

چیزی که تو مبحث خاطره نویسی مهمه اینه که تا میتونید ، بنویسید.

اما قالب بعدی ای که میخایم به شما بگیم ، بحث نوشتن تبلیغ و محتواست .

تبلیغ نویسی

همه ی ما روزانه در برابر هزار تا تبلیغ و محتوا قرار می گیریم ؟ باور نمی کنید؟

بزارید براتون یه توضیح مختصری بدیم :

روزانه چند ساعت تلویزیون نگاه می کنید ؟ روزانه چقدر تو فضای مجازی هستید؟ اگر نخایم اغراق کنیم باید بگیم که دو سوم هر رسانه ای که این روزا باهاش رو در رو هستیم رو تبلیغات فرا گرفته .

فرقی نمی کنه که توی یه سایت خبری برید یا اینکه به تلویزیون نگاه کنید . حتی این روزها دیگه تلگرام و اینستاگرام هم پر شده از تبلیغات و این نشون میده که تبلیغات تا چه میزان میتونه روی فروش مارکت ها تاثیر بگذاره .

هر تبلیغی که شما می بینید ، دارای یک متن و یک نوشته هست ، پس این رو هم در نظر بگیرید که تبلیغ نویسی یکی از مهم ترین المان های دیجیتال مارکتینگ و مارکت ها در تمام دنیاست .

برای تبلیغ نویسی و یادگیری تبلیغ نویسی ، میتونین دوره نویسندگی ما رو دنبال کنین و برای شروع میتونید از مقاله ی زیر کارتون رو در زمینه ی نویسنده شدن اون هم در قالب تبلیغ نویسی پی بگیرید.

 

[Niko]

محتوا نویسی

وقتی که شما یک سایت می زنید و یا حتی یک صفحه تلگرام و اینستاگرام برای خودتون درست می کنید ، نیاز دارید که اون رو با محتوا پر کنید. محتوا یعنی هر چیزی که در صفحه های مجازی ، سایت ها و حتی امروزه رسانه های دیجیتال ، نمایانگر هدف شما ، محصول شما ، دغدغه ی شما و حرف شما باشه . برای تولید محتوا سیستم های متفاوتی وجود داره . از تولید محتوای صوتی گرفته تا تولید محتوای تصویری ولی همه ی این تولید محتواها از یک شاکله استفاده می کنن و اون تولید محتوای متنیه.

همین مطلبی که شما الان دارید می خونید ، یک تولید محتوای متنی محسوب میشه . تولید محتوای متنی بیشترین سهم از میزان تولید محتوا در جهان رو داره و تقریبا تمامی سایت ها ، کانال ها و رسانه های تجاری و تبلیغاتی از تولید محتوای متنی برای کارهاشون بهره میگیرن .

اگر بخایم که چند تا مثال از ضرورت وجود تولید محتوا بزنیم باید بگیم که :

تولید محتوا میتونه اول از همه یک رزومه و یک شناسنامه از خود شما و یا کارتون باشه .طبیعیه که این روزها بازار برندینگ در دنیای تجارت بسیار گرمه . هر فردی و یا هر شرکتی که در سیستم برندینگ قرار می گیره ، نیاز داره که خودشو معرفی کنه و معرفی اتفاق نیمفته مگر زمانی که شما با تولید محتوای درست خودتون رو معرفی کنید.

همچنین از نگاه دیگه باید گفت که شما برای جذب مخاطب نیاز دارید که یک سری از آموزش ها رو به مخاطب هدیه کنید تا مخاطب بتونه بسیاری از دغدغه هاش رو با شما رفع کنه و اینجاست که تولید محتوا به شدت میتونه به شما کمک کنه .

 

[Niko]

ایده هایی برای نوشتن​

و اما برگردیم به اول بحثمون و جایی که گفتیم وقتی میگیم ” از چی بنویسیم؟ ” ، دقیقا دو تا سوال رو مطرح می کنیم ، یکی اینکه چی بنویسم و سوال دیگه اینکه با چه ایده ای بنویسیم؟

از چه چیزی بنویسیم ؟

از کجا ایده پیدا کنیم؟

در مورد چی بنویسم؟

این ها سوال هایی هستند که هر روز بارها و بارها از ما پرسیده میشن . راستش رو بخواهید ، این مهمترین دغدغه ای هست که نویسنده ها باهاش روبرو هستن . فرقی هم نمی کنه که شما یک نویسنده حرفه ای باشید و یا یک نویسنده ی آماتور ، چیزی که باید بدونید اینه که از کجا شروع کردن ، همیشه دغدغه ی نویسنده ها بوده .

خب از اونجایی که میدونیم این مسئله مهم ترین مسئله برای نوشتنه و اگر این مسئله حل بشه ، خیلیاتون قلم خوبی دارید و میتونید خیلی زیبا بنویسید ، باید بگیم که ما دو تا راه حل اساسی براتون ایجاد کردیم که میتونه به شدت به شما کمک کنه .

اول از همه اینکه یه کتابی براتون آماده کردیم که توی اون بیش از دویست ایده برای نویسندگی وجود داره و شما میتونید با استفاده از این ایده ها شروع به نوشتن کنید.

ما سعی می کنیم که بخشی از این ایده ها رو براتون تو همین صفحه بیاریم ، اما اگر میخاید کارتون راحت شه و آموزش نویسندگی را بهتر یاد بگیرید ، میتونید از طریق کادر زیر ایمیلتون رو وارد کنید و لینک دانلود کتاب براتون ارسال شه .

و اما راه دوم آموزش مختصریه در مورد ایده یابی که میتونه به شدت به شما برای نوشتن یک داستان و یا هر متن دیگه ای کمک کنه .

 

[Niko]

چگونه ایده یابی کنیم؟

برای ایده یابی ما دو راه کلی داریم و دو هدف .

راه های ما برای ایده یابی به دو صورت است .

ایده یابی ذهنی و ایده یابی بصری .

اما هدف ما از این ایده یابی ها ، دو مسیر است . خلق داستان های شخصیت محور و خلق داستان های حادثه محور .

چگونه ایده یابی ذهنی داشته باشیم؟

یکی از راه هایی که یک نویسنده رو تبدیل به یک نویسنده ی برنده میکنه ، خیال هست .

ما همیشه در کلاس های آموزش نویسندگی به این مسئله اشاره می کنیم که اگر میخاید یک نویسنده خوب بشید ، باید خیال پردازی رو در خودتون تقویت کنید. خیال پردازی دقیقا چیزیه که ما برای رسیدن به یک متن خوب بهش نیاز داریم .

خیلی از داستان های مطرح دنیا ، از خیال نشات گرفتند . یعنی خیال بن مایه و شاکله ی اصلیشون برای رسیدن به موفقیت بودند.

خب برای اینکه به یک ایده یابی ذهنی خوب برسیم ، چند تا راه داریم :

برای ایده یابی ذهنی ، تنها کاری که باید بکنین اینه که از قانون کلی ” علامت سوال” برای رسیدن به یک ایده ی خوب استفاده کنید. قانون علامت سوال چیه ؟

اول از همه بگیم که قانون علامت سوال رو قراره خیلی از جاهای این آموزش استفاده کنیم ، پس حتما حتما اون رو به خوبی یاد بگیرید. قانون علامت سوال ، از ماجرایی که در ذهن نویسنده ی داستان شرلوک هولمز میفته ، نشات می گیره . همونطور که می دونید آتور کانن دویل ، بعنوان خالق داستان شرلوک هولمز ، ماندگار ترین و بزرگ ترین شخصیه که ما تو حوزه ی ادبیات جنایی و معمایی داریم . آرتور ، ذهنیت خودش و ایده ی خودش رو برای نوشتن داستان شرلوک هولمز از رفتار اطرافیانش گرفت . اون همیشه به این فکر می کرد که پشت هر کلمه ای ، پشت هر جمله ای ، یه چیز گنگی وجود داره . یه چیزی هست که گفته نمیشه و باید دربارش توصیح داد و همین میشه که شرلوک هولمز رو می نویسه . خب پس بد نیست که ما هم از این وسواس فکریش ، البته نه در اون حد ، بلکه در حدی که باید ، استفاده کنیم. قانون علامت سوال چی میگه ؟

 

[Niko]

قانون علامت سوال در آموزش نویسندگی به این معتقده که برای پیدا کردن یه ایده ، کافیه فقط به یه چیزی گیر بدیم . به زبان ساده باید روی یه چیزی زوم کنیم و بعد شروع کنیم به سوال پیچ کردن چیزی که توی ذهنمونه . چطوری ؟ فرض کنید که یه مردی رو خسته گوشه خیابون می بینید که دستش زخم شده و روی زانوشم پاره شده . خب بسم الله ، شروع می کنیم به سوال پرسیدن .

این مرد کیه ؟ از کجا اومده ؟ چرا زخمی شده ؟ احتمالا بدهکار بوده کتک خورده نه ؟ نه شایدم تصادف کرده اینطور نیست ؟ خب چرا به دکتر نرفته ؟ نکنه میترسه از این که بره پیش دکتر ؟ شایدم پول نداره ؟ خب میخاد چی کار کنه گوشه خیابون ؟ کسی رو داره تو این شهر؟ چرا به کسی زنگ نمی زنه ؟ چرا صورتش خیسه ؟ گریه کرده ؟ نکنه آلزایمر داره و راه خونش یادش رفته ؟

جالبه نه ؟ شاید باورتون نشه ولی یه برگه بردارید ، هر کدوم این سوالایی که بالا گفتیم رو بنویسید . و برای هر کدوم یه داستان بنویسید فکر می کنید نمیشه ؟

بزارید بهتون بگم چجوری میشه .

سوال اول : این مرد کیه : یه خرده که به ظاهرش نگاه کنید یه سری چیزا میبینید. اصلا من که ندیدمش ، پس فکر می کنم که احتمالا یه مرد چهل ساله است که یه خرده موهاش سفید شده و چروک رو صورتش نشسته و کت قهوه ای تنشه و شلوارشم پارچه ای بوده . کفششم خاک گرفته و تو این شهر هم غریب هست . خب این یکی.

سوال دوم : چرا زخمی شده ؟ من فکر می کنم که از راه دور اومده بوده تا بدهیشو از کارفرماش بگیره و ببره برای دخترش چون دخترش میخاسته ثبت نام دانشگاه کنه . نه نه . میشه اینجوری هم گفت که احتمالا حقوق ماهشو گرفته از بانک اومده بیرون بره خرید یکی به زور کتک ازش زورگیری کرده و حالا نشسته گوشه جدول و فکر می کنه که من به خونوادم چی بگم ؟ چجوری این ماهو سر کنم ؟