روانشناسی اجتماعی ابعاد اجتماعی و روانشناختی شایعه

[ژاکلین؛]

بعضي از شايعات از روي قصد و غرض ساخته و پرداخته و نوشته و توزيع مي شوند كه در اينترنت به افرادي كه چنين اعمالي را انجام مي دهند مي گويند " تروريستهاي حقيقت " اينان، افرادي هستند كه حقيقتاٌ از اين كار لذت مي برند و انواع الكترونيكي آنها كساني هستند كه وقتي شايعه اي را ساختند آن را بر روي اينترنت و با استفاده از تمام ابزارهايي كه در اختيار دارند مثل پست الكترونيكي ، پيام رساني فوري (IM)، اتاقهاي گفت و گو، انجمن ها و تابلوهاي اعلانات الكترونيكي ، وبلاكها و پيامهاي كوتاه تلفن همراه (SMS) و گاه به صورت انبوه پخش مي كنند.

 

[ژاکلین؛]

بعضي از شايعات از روي قصد و غرض ساخته و پرداخته و نوشته و توزيع مي شوند كه در اينترنت به افرادي كه چنين اعمالي را انجام مي دهند مي گويند " تروريستهاي حقيقت " اينان، افرادي هستند كه حقيقتاٌ از اين كار لذت مي برند و انواع الكترونيكي آنها كساني هستند كه وقتي شايعه اي را ساختند آن را بر روي اينترنت و با استفاده از تمام ابزارهايي كه در اختيار دارند مثل پست الكترونيكي ، پيام رساني فوري (IM)، اتاقهاي گفت و گو، انجمن ها و تابلوهاي اعلانات الكترونيكي ، وبلاكها و پيامهاي كوتاه تلفن همراه (SMS) و گاه به صورت انبوه پخش مي كنند.

 

[ژاکلین؛]

عوامل متعددي در شكل گيري و گسترش شايعات دخيل هستند از جمله عدم اطلاع رساني سريع و صحيح درباره وقوع يك رويداد يا حادثه يا حتي تكذيب آن. ضمن اينكه گسترش يك شايعه با جريان گردش آزاد اطلاعات رابطه اي معكوس دارد . با توجه به اينكه مناسب ترين محيط شكل گيري و گسترش پديده شايعه رسانه هاي گروهي مي باشد اما بدون ترديد ميزان موج سازي هريك از خبرگذاري ها، مطبوعات و همچنين سايتهاي اينترنتي خبري در باره ي يك شايعه با هم متفاوتند . كه در اين بين مطبوعات جناحي و سياسي بيشتر به پخش و گسترش شايعه دامن مي زنند نشريات زرد منبع پخش و گسترش شايعات فردي به ويژه در خصوص افراد ، هنرمندان و ... مي باشد.

حيات و پيشرفت شايعه تابع قانون خاصي است بر طبق اين قانون رواج شايعه / اهميت موضوع / ابهام . يعني هرقدر اهميت موضوع براي خواننده يا شنونده بيشتر باشد و ابهامات بيشتري پيرامون موضوع وجود داشته باشد شانس حيات و رواج شايعه بيشتر است .

 

[ژاکلین؛]

عدم برخورد قانوني مبادي مربوطه به شايعه سازان و شايه پراكنان نيز به گسترش شايعه كمك مي كند در مجموع مي توان گفت ؛ فقدان نظام اطلاع رساني كارا موجب ايجاد و گسترش شايعه در جامعه مي گردد ، از سوي ديگر دلبستگي افراد به شايعات باعث نفوذ اطلاعات غلط و مغرضانه در جامعه خواهد شد و ضرورت دارد تا ريشه هاي كسب اطلاعات از طريق شايعات شناسايي و با آنها برخورد مناسب گردد . دو اصل اهميت و ابهام محورهاي اصلي پديد آمدن شايعه و گسترش آن مي باشند شايعه با وجود خصلت دروغين خود به راحتي در جامعه جريان پيدا مي كند . عدم اعتماد افراد به اخبار رسمي، فقدان نظام اطلاعاتي صحيح و كارا و حاكم بودن سانسور شديد باعث رواج شايعه مي گردد .

 

[ژاکلین؛]

پيامدها و عواقب شايعه :
باظهور و ترويج و گسترش شايعات در جامعه، سلامت و تعادل رواني مردم با خطر جدي روبرو مي گردد. شايعه در زمان جنگ ، امنيت ملي را به خطر مي اندازد، شايعات حفاظت اطلاعات نظامي را تهديد مي كند . شايعات ويروس دشمني و تنفر را نسبت به گروههاي صادق و با وفاي جامعه نشر مي دهند.
شايعات مي توانند موجب ايجاد روحيه شكست خورده و بي تفاوتي و يا اختلافات داخلي در ملت گردد.
(( جنگ رواني ، اضطراب و نگراني از ثمرات تلخ شايعه در جامعه است همچنين شايعه
قانوني كه با دو عامل اهميت و ابهام مربوط مي شود و ما مي توانيم آن را به شكل يك معادله جبري بصورت :‌ (نيروي شايعه = اهميت × ابهام) تعريف كنيم
باعث تشديد كينه ها ، خصومت ها و تفرقه و تضاد در پيش افراد جامعه مي گردد.

شايعه موجب اوج گيري رذايل اخلاقي از جمله اخلاق نارواي غيبت ، دروغ ، افترا و ... مي گردد شايعه باعث روحيه بدخواهي و تقويت روحيه انتقام جويي مي گردد.
شايعه موجب حريم شكني و ناديده گرفتن حرمت افراد و زير بار رفتن بسياري از مولفه ها و قوانين اخلاقي و اجتماعي مي گردد شایعه موجب میشود که انتظام اجتماعي در اثر شايعات به مخاطره مي افتد.

 

[ژاکلین؛]

شايعه باعث تضعيف روحيه دگر دوستي ، فداكاري و مولفه هاي اتحاد ، يگانگي و حس اخوت مي گردد در مجموع مي توان اذعان نمودكه ظهور و نشر شايعات در بين افراد، جامعه و يك ملت موجب مي گردد تا اركان گروه ، خانواده ، اجتماع و حتي يك كشور دچار بحران رواني شده و توان يك ملت را تضعيف نمايد. شايعه موجب تغيير افكار عمومي شده و اقدامات ، فعاليتها و حقايق يك كشور در اثر شايعه تحت تاثير قرار گرفته و موجب تضعيف اراده ملت گردد.

 

[ژاکلین؛]

شايعه باعث تضعيف روحيه دگر دوستي ، فداكاري و مولفه هاي اتحاد ، يگانگي و حس اخوت مي گردد در مجموع مي توان اذعان نمودكه ظهور و نشر شايعات در بين افراد، جامعه و يك ملت موجب مي گردد تا اركان گروه ، خانواده ، اجتماع و حتي يك كشور دچار بحران رواني شده و توان يك ملت را تضعيف نمايد. شايعه موجب تغيير افكار عمومي شده و اقدامات ، فعاليتها و حقايق يك كشور در اثر شايعه تحت تاثير قرار گرفته و موجب تضعيف اراده ملت گردد.

 

[ژاکلین؛]

2 - درمان: چنانچه شايعه‏اى فراگير شد، بايد اقدامات ذيل به عمل آيد:
1- 2) شناسايى منابع و افراد شايعه‏ساز.
2- 2) بى‏اعتبار كردن منبع و كشف هويت آنان براى مردم.
3- 2) دادن اطلاعات صحيح به مردمى كه تحت تاثير شايعه قرار گرفته‏اند (جامعه هدف) .
4- 2) ناديده انگاشتن شايعات ضعيف و پاسخ غير مستقيم به آن. مثلا نشان دادن تصوير زنده فردى كه شايعه قتل وى منتشر شده است.
5- 2) پاسخ شايعه با شايعه (كه در جنگ‏هاى روانى عليه دشمن به كار بسته مى‏شود) .

با اقداماتي ديگر نيز مي توان با شايعات مقابله نمود ، از جمله :
مسئولان بايد با شناسايي مبادي شايعات ، اطلاعات مورد نياز مخاطبين را ارائه نمايد. با آموزش و كسب دانش و فن مديريتي بر ارتباطات خود وكارشناسان افزوده تا با فرايند شايعه به صورت علمي وسيستمي برخورد نمايد.

اخبار و اطلاعات لازم خود را در اختيار عموم قرار دهند زيرا آثار مخرب پنهان كاري بيشتر از آن چيزي است كه ما فكر مي كنيم و سرمايه هاي اجتماعي را نابود مي كند.

 

[ژاکلین؛]

2 - درمان: چنانچه شايعه‏اى فراگير شد، بايد اقدامات ذيل به عمل آيد:
1- 2) شناسايى منابع و افراد شايعه‏ساز.
2- 2) بى‏اعتبار كردن منبع و كشف هويت آنان براى مردم.
3- 2) دادن اطلاعات صحيح به مردمى كه تحت تاثير شايعه قرار گرفته‏اند (جامعه هدف) .
4- 2) ناديده انگاشتن شايعات ضعيف و پاسخ غير مستقيم به آن. مثلا نشان دادن تصوير زنده فردى كه شايعه قتل وى منتشر شده است.
5- 2) پاسخ شايعه با شايعه (كه در جنگ‏هاى روانى عليه دشمن به كار بسته مى‏شود) .

با اقداماتي ديگر نيز مي توان با شايعات مقابله نمود ، از جمله :
مسئولان بايد با شناسايي مبادي شايعات ، اطلاعات مورد نياز مخاطبين را ارائه نمايد. با آموزش و كسب دانش و فن مديريتي بر ارتباطات خود وكارشناسان افزوده تا با فرايند شايعه به صورت علمي وسيستمي برخورد نمايد.

اخبار و اطلاعات لازم خود را در اختيار عموم قرار دهند زيرا آثار مخرب پنهان كاري بيشتر از آن چيزي است كه ما فكر مي كنيم و سرمايه هاي اجتماعي را نابود مي كند.

 

[ژاکلین؛]

تجزيه و تحليل شايعه :
با توجه به اينكه شايعات در تمامي ايام، چه بحراني چه عادي چه جنگ و چه صلح ظهور و بروز پيدا مي كند لذا براي تحليل شايعات حتما بايد با انگيزه هاي شايعات ، قوانين آن، تحريف ها و توزيع و نشر آن آشنا بود زيرا تحليل گر شايعات بدون آگاهي و آشنايي با موارد ياد شده قادر به تحليل صحيح شايعات نخواهد بود.
شايعات وقتي آغاز مي گردد كه خبري وجود نداشته باشد لذا لازم است كه ملت در جريان دقيق ترين اخبار قرار گيرند و در اين امر سرعت بسيار مهم است اگر ملت مطمئن شوند خبرهايي كه در اختيار آنان قرار گرفته از نظر دقت بدترين خبرها بوده است، اين احتمال وجود نخواهد داشت كه تصوير حاصله از يك موضوع را به قصد توجيه اضطراب هاي خود با خلق تصاوير از آنچه وجود خارجي ندارند، تاريكتر كنند. وهمچنين با اثبات اينكه با زياد شدن اخبار، شايعات نيز قوت مي گيرند مشكل نيست .

با ملاحظه اينكه شايعاتي كه طي ساليان گذشته در كشور پخش شده و برخي از مطبوعات بيگانه و وابسته به آنان در داخل منتشر كرده اند ساخته و پرداخته دشمن بوده است. شايعاتي كه هدف آنها ايجاد جنگ رواني ، تضعيف اركان نظام، آشفتگي جامعه و برهم زدن وحدت مي باشد .