زندگینامه امام سجاد (ع)

[DLNZ]

امام سجاد (ع) در پنجم شعبان سال ۳۸ هجری قمری در مدینه چشم به جهان گشود. پدر ایشان امام حسین (ع) است. به گفته برخی مادر ایشان شهربانو، شاه‌زنان یا جهانشاه، دختر یزدگرد سوم پادشاه ساسانی ایران است. ایشان در روز عاشورا به‌شدت بیمار بودند، به همین علت نتوانستند در جنگ شرکت کنند و بعد از شهادت امام حسین (ع) و یارانش اسیر شدند. نقش مهم امام سجاد (ع) در نهضت عاشورا، پیام‌رسانی خون شهیدان کربلا و حفظ دستاوردهای آن انقلاب خونین بود. ایشان در مسجد شام خطبه‌ای خواندند و خود و پدر و جد خویش را به مردم شناساند و به شامیان نشان دادند که آنچه یزید و کارگزارانش بر سر زبان‌ها انداخته‌اند، درست نیست. امامت امام زین‌العابدین (ع) از عاشورای سال ۶۱ قمری آغاز شد و تا ۳۴ سال ادامه داشت.

 

[DLNZ]

القاب و کنیه‌های امام سجاد (ع)

مشهورترین لقب علی بن حسین (ع)، زین‌العابدین به معنای زینت عبادت‌کنندگان است. در برخی منابع گفته‌شده است که ایشان در شبانه‌روز هزار رکعت نماز می‌خواندند و به دلیل زهد و عبادت زیاد به این نام ملقب شده‌اند. دیگر القاب ایشان سیدالساجدین، سجاد، ذو الثفنات، هاشمی، علوی، علی‌اکبر، امین، زکی، سید المتّقین، زین الصالحین و منارالقانتین است. کنیه ایشان نیز ابوالحسن، ابوالحسین، ابومحمّد، ابولقاسم و ابوعبداللّه است.

 

[DLNZ]

سخنان و احادیث امام سجاد (ع)

احادیث و سخنان زیادی از امام سجاد (ع) به یادگار مانده است که حدود سیصد حدیث در کتب اربعه شیعه نوشته‌شده است. در ادامه چند حدیث کوتاه از امام سجاد علیه‌السلام ذکرشده است:

إنَّها [الصَّدَقَةَ] تَقَعُ فِی یَدِاللّه قَبلَ أن تَقَعَ فِی یَدِ السّائِلِ: صدقه، قبل از اینکه به دست نیازمند برسد، در دست خداوند قرار می‌گیرد.خَیْرُ مَفاتیحِ الاُمورِ الصِّدقُ وَ خَیْرُ خَواتیمِهَا الْوَفاءُ: بهترین شروع کارها صداقت و راستگویی و بهترین پایان آن‌ها وفا است.إنَّ أرضاکُم عِندَاللّه ِ أسبَغُکُم عَلی عِیالِهِ: خداوند از آن ک.س خشنودتر است که خانواده خود را بیشتر در رفاه و نعمت قرار دهد.اِنَّ اللّه َ یُحِبُّ کُلَّ قَلْبٍ حَزینٍ وَ یُحِبُّ کُلَّ عَبْدٍ شَکورٍ: خداوند هر قلب محزون و هر بنده شکرگزار را دوست دارد.وَیلٌ لِمَن غَلَبَت آحادُهُ أعشارَهُ: وای به حال کسی که یکانش (گناهان) بر ده گانش (نیکی‌ها) چیره شود.

 

[DLNZ]

دعای سریع الاجابه امام سجاد (ع)

مرحوم حاج شیخ عباس قمی در کتاب جامع مفاتیح‌الجنان، دعای زیر را در خصوص اجابت سریع دعا از امام سجاد (ع) روایت کرده است:

إِلَهِی کَیْفَ أَدْعُوکَ وَ أَنَا أَنَا وَ کَیْفَ أَقْطَعُ رَجَائِی مِنْکَ وَ أَنْتَ أَنْتَ إِلَهِی إِذَا لَمْ أَسْأَلْکَ فَتُعْطِیَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی أَسْأَلُهُ فَیُعْطِینِی إِلَهِی إِذَا لَمْ أَدْعُکَ [أَدْعُوکَ] فَتَسْتَجِیبَ لِی فَمَنْ ذَا الَّذِی أَدْعُوهُ فَیَسْتَجِیبُ لِی إِلَهِی إِذَا لَمْ أَتَضَرَّعْ إِلَیْکَ فَتَرْحَمَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی أَتَضَرَّعُ إِلَیْهِ فَیَرْحَمُنِی إِلَهِی فَکَمَا فَلَقْتَ الْبَحْرَ لِمُوسَی عَلَیْهِ السَّلامُ وَ نَجَّیْتَهُ أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تُنَجِّیَنِی مِمَّا أَنَا فِیهِ وَ تُفَرِّجَ عَنِّی فَرَجاً عَاجِلاً غَیْرَ آجِلٍ بِفَضْلِکَ وَ رَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.

خدایا چگونه تو را بخوانم و حال‌آنکه من منم و چگونه امیدم را از تو قطع کنم و حال آنکه تو تویی، خدایا! آنگاه که از تو نخواهم که به من عطا کنی پس کیست که از او درخواست عطا کنم؟ خدایا! آنگاه که تو را نخوانم تا مرا اجابت کنی، پس کیست که او را بخوانم تا اجابتم کند؟، خدایا! آنگاه که به سوی تو زاری نکنم تا به من مهرآوری، پس کیست که به جانب او زاری کنم تا به من مهر آورد، خدایا! چنان که دریا را برای موسی (درود خدا بر او) شکافتی و نجاتش دادی، از تو درخواست می‌کنم بر محمّد و خاندانش درود فرستی و از آنچه در آن گرفتارم.

 

[DLNZ]

کتاب‌ها و دعاهای امام سجاد (ع)

صحیفه سجادیه

این کتاب که به زبور آل محمد مشهور است شامل ۵۴ دعا و مناجات از امام سجاد (ع) است و درواقع ایشان در این دعاها به روشن نمودن راه درست در پرتو تربیت دین و قرآن و پاکیزه ساختن جان‌ها از آلایش اشاره می‌کنند و از رفتار و گفتار ناشایست جامعه به خداوند پناه می‌برند. این کتاب به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسوی و … ترجمه‌شده است.

رساله حقوق

این رساله از امام سجاد (ع) مجموعه‌ای تربیتی و اخلاقی است که در آن ۵۱ حق شامل وظایف مختلف انسان در برابر خدا، خود و دیگران گفته‌شده است. برخی از حقوق نام‌برده در این رساله عبارت‌اند از: حق خدا، حق نفس، حق زبان، حق نماز، حق معلم، حق رعیت، حق زن، حق مادر، حق پدر، حق فرزند، حق بنده، حق هم‌نشین، حق همسایه و … است.

دعای سحر مشهور به دعای ابوحمزه

امام زین‌العابدین (ع) این دعا را در سحرهای ماه رمضان می‌خواندند و چون ابوحمزه ثمالی این دعا را از امام سجاد (ع) نقل کرده است به این نام مشهور است.

زیارت امین الله

امام سجاد (ع) موقع زیارت مزار حضرت علی (ع) این زیارت‌نامه را خوانده است که یکی از معتبرترین زیارت‌ها است و در زیارت دیگر ائمه (ع) نیز می‌توان آن را خواند.

مقام امام سجاد (ع)

مقام امام زین‌العابدین (ع) در شهر نجف در کشور عراق و نزدیک مرقد صافی صفا و در ضلع غربی آستان مقدس علوی قرار دارد. این مکان درواقع محل توقف و اقامت ایشان برای زیارت امیر مؤمنان (ع) بوده است که بعدها در آنجا مسجدی به نام مقام امام زین‌العابدین (ع) ساخته شد.

شهادت امام سجاد (ع)

امام زین‌العابدین (ع) بعد از گذشت ۴۰ سال از واقعه کربلا در روز ۱۲ یا ۲۵ محرم سال ۹۴ یا ۹۵ هجری قمری به دستور ولید بن عبدالملک و با خوراندن زهر به ایشان در شهر مدینه به شهادت رسیدند. قبر مطهر آن حضرت در قبرستان بقیع در مدینه کنار قبر امام حسن مجتبی (ع)، امام محمدباقر (ع) و امام جعفر صادق (ع) قرار دارد.